Bijdrage Wassenberg aan debat over de brandweer en crisis­be­heersing

Voorzitter. Vandaag hebben we het over de brandweer en crisisbeheersing, maar ook over crisisafhandeling. Daar is al heel veel zinnigs over gezegd. Ik sluit me gemakshalve en kortheidshalve daarbij aan, bijvoorbeeld bij mevrouw Michon, die lof uitspreekt voor de brandweer. Ik denk trouwens dat dat voor iedereen van ons geldt. Ik sluit me daar van harte bij aan. Ik sluit me ook aan bij de woorden van bijvoorbeeld de heer Knops, die het heeft over de afhandeling van de schade van de watersnoodramp in Limburg. Mevrouw Helder en de heer Van Nispen hebben daarover gesproken. Ik wil er ook iets verder op ingaan. Ik woon op een paar kilometer van het rampgebied. Geulle, Valkenburg en Meers liggen allemaal op fietsafstand. Ik hoor daar ook heel veel verhalen over. Ik hoor zelf ook dat mensen ondanks alle beloften heel slecht geholpen worden met die schade. Ik ken verhalen van huizen die half onder water stonden, parketvloeren die waren kromgetrokken, apparatuur die door de kelder dreef en kelders die driekwart jaar na de ramp nog steeds vochtig en schimmelig zijn. Daartegenover stonden heel veel mooie woorden en steunbetuigingen, maar uiteindelijk weinig concrete financiële hulp. Mijn vraag is of de minister dit beeld herkent en vooral ook hoe zij haar invloed kan gebruiken om vaart te maken met die afhandeling.

Voorzitter. Het is goed dat er gekeken wordt naar hoe die crisisbeheersing beter vorm kan krijgen. Daar is ook al veel zinnigs over gezegd. Maar ik wil dan ook even naar een onderwerp gaan dat tot nu toe buiten de crisisaanpak is gebleven, namelijk de plek die dieren krijgen in die crisisaanpak. Doordat dieren geen plek hebben in die crisisaanpak, in die draaiboeken, kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan voor dieren, maar ook voor mensen. Daar geef ik een paar voorbeelden van. Ik ga terug naar de zomer van 2018, toen een olietanker in de haven van Rotterdam tegen een steiger botste, waardoor meer dan 200.000 liter stookolie in het water terechtkwam. Honderden zwanen en watervogels werden slachtoffer. De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft daar onderzoek naar gedaan, en schreef: "Veel mensen zochten in het havengebied op eigen initiatief naar besmeurde vogels, soms met eigen bootjes. Doordat deze mensen geen of nauwelijks nautische ervaring hadden, ontstonden regelmatig levensgevaarlijke situaties." Daarom was het dus nuttig geweest als dieren deel hadden uitgemaakt van die crisisdraaiboeken. Mijn eerste vraag is of de minister dat met mij eens is.

Een recenter voorbeeld: ik had het net al over de watersnoodramp in Limburg vorige zomer. We zagen hoe dieren in die kolkende stroom water verdronken. Mensen gingen zelf het water in om dieren te helpen, soms met gevaar voor eigen leven. Eén op de zes mensen wilde niet geëvacueerd worden, omdat niet duidelijk was wat er met hun dieren zou gebeuren. Het is dus echt een punt. En opnieuw, als die dieren een plaats in die crisisdraaiboeken hadden gehad, dan was een deel van het leed te voorkomen geweest: niet al het leed, maar wel een deel daarvan. Mijn vraag is of de minister ook dat met mij eens is.

Een heel recent voorbeeld wordt gevormd door de grote aantallen Oekraïense vluchtelingen, vluchtend voor Poetins extreme geweld. Ik zag beelden van mensen die katten in hun jas droegen. Anderen hadden een hond bij zich. Alles hebben ze moeten achterlaten. Het enige wat ze nog hebben, is een koffertje met kleding, de kleding die ze aanhebben en hun huisdieren. Die huisdieren zijn ontzettend belangrijk. Dan komen ze in Nederland en dan horen ze: sorry mensen, die kat of hond mag u in de crisisopvang niet bij u houden. Zie je die kat of hond ooit nog terug? Dat kunnen we niet garanderen; we zien wel. Mijn collega Teunissen heeft er vorige week in het debat met de staatssecretaris voor Asiel en Migratie al vragen over gesteld. Die vragen ga ik niet herhalen. Wat ik aan de minister vraag, is of dit niet laat zien dat we toekomstige crises beter aankunnen als ook dieren een plek krijgen in die draaiboeken? Wat mijn fractie betreft gaat het hier echt om een lacune in de structuur.

Nu volgt mijn allerlaatste punt. In de Wet veiligheidsregio's is de brandweer verantwoordelijk voor het beperken en bestrijden van gevaren voor mensen en dieren in ongevallen anders dan bij brand. Maar de brandweer is al zwaar belast. Daarom wil ik van de minister weten of het mogelijk is om instanties als de Dierenbescherming, dierenasielen, dierenambulances en de dierenpolitie op te nemen in die crisisstructuur zodat ze mee kunnen draaien met oefeningen. Dat ontlast de brandweer en geeft mensen met specialistische kennis van dierennoodhulp een rol in de aanpak van crises. Kan de minister toezeggen hoe zij gaat bezien hoe die noodhulp aan dier en diereigenaren opgenomen kan worden in de crisisstructuur?

Tweede termijn

Voorzitter. Veel dank aan de minister voor in ieder geval de toezegging om te kijken of de dierenambulance, asielen, de Dierenpolitie en meldpunt 144 kunnen worden meegenomen in die crisisdraaiboeken; zo zal ik ze maar even noemen. Nogmaals, dit helpt mens en dier, maar ontlast ook de brandweer. Dat zou natuurlijk ook een belangrijke uitkomst zijn.

Dank ook aan collega Knops voor zijn nuttige toevoeging. Dat tweeminutendebat komt er dan. Dan zal ik misschien denken aan een motie, die we misschien samen in kunnen dienen. Beschouw dat als een uitnodiging, maar daar hebben we het later over.

Ten slotte, voorzitter. Ik steun ook dat pleidooi van de heer Knops om ons te blijven informeren over die afhandeling op casusniveau. Als er klachten zijn, zullen we daar dan toch inderdaad iets mee moeten en dan komen we daar in een later debat op terug. Ik zal ook mijn netwerk in Limburg blijven volgen. Wij komen hier dus hoe dan ook op terug. Dat geldt voor mij en dat geldt ook voor veel andere collega's. Ik zou hier zeggen: wordt vervolgd.