Bijdrage Wassenberg aan debat over het pensi­oen­ak­koord

Voorzitter,

Ik vervang in dit debat mijn collega Lammert van Raan, die verhinderd is wegens familieomstandigheden.

Voorzitter,

Het probleem van het huidige pensioenstelsel is dat pensioenfondsen structureel te weinig geld in kas hebben.

Tenminste, als we de jongeren van nu ook enige zekerheid willen bieden.

We hadden een van de beste pensioenstelsels ter wereld, maar de lage rente en de vergrijzing vragen om een andere vorm van solidariteit tussen generaties.

Voorzitter,

De oplossing waar nu voor gekozen is, is onze pensioenen afhankelijk maken van hoe goed of hoe slecht de beurzen het doen.

Als de beurskoersen tegen alle verwachtingen in sky high gaan, dan worden we allemaal rijk, maar vooralsnog is dat wensdenken dat meer past bij een loterij dan bij de realiteit.

Een gokje op de beurs dus, maar dan met wat is ingelegd voor de oude dag.

Geen garanties meer, maar ‘wie dan leeft, wie dan zorgt’.

Dat is de eerste gok die we met onze pensioenen nemen.

Voorzitter, zowel het oude als het nieuwe stelsel is gebaseerd op het weinig realistische idee van oneindige economische groei.

Aandelenbeurzen gaan per definitie uit van de gedachte van oneindige economische groei. Dividend moet immers ergens vandaan komen.

Door de pensioenen te baseren op een systeem dat gebaseerd is op deze idee-fixe, nemen we een tweede gok met onze pensioenen.

Zoals collega Van Raan vorig jaar al zei: dat is alsof we twee keer zes achter elkaar móeten gooien.

Voorzitter, de Partij voor de Dieren kiest niet voor het casinopensioen.

Voorzitter,

Mijn fractie heeft er twijfels bij of alle routes wel zijn onderzocht.

De vermogensongelijkheid is erg groot in Nederland, werd recent nog maar eens bevestigd.

Door de pensioenen deels te financieren met belasting op winst en vermogen, wordt de grondslag voor financiering verbreed.

Andere mogelijkheden zijn het verhogen van het basisinkomen voor ouderen, de AOW, of werkgeverspremies verhogen als pensioenen gekort dreigen te worden.

Graag een reactie van de minister op deze opties.

Voorzitter, pensioenfondsen investeren voor de extreem lange termijn. Maar we weten nu al dat bepaalde langetermijninvesteringen binnen enkele jaren waardeloos zullen zijn, zoals die in de fossiele industrie.

Op welke manier wordt daar in het beleggingsbeleid van pensioenfondsen hiermee rekening gehouden?

En kunnen pensioendeelnemers meer inspraak krijgen als zij het oneens zijn met de wijze waarop hun pensioenfonds investeert?

Voor de Partij voor de Dieren is het rechtszekerheidsbeginsel belangrijk, ook wanneer het gaat om het invaren in het nieuwe pensioenstelsel.

Hoe waarborgt de minister de rechten van pensioendeelnemers die in het verleden aanspraken hebben opgebouwd en hoe gaat de minister het financiële gat dat is ontstaan door het afschaffen van de doorsneepremie dichten? Graag een reactie.

Voorzitter, tot slot.

De grondleggers van dit pensioenakkoord hebben zich neergelegd bij veel meer onzekerheid op de lange termijn om de onzekerheid op korte termijn iets te verkleinen. Op hoop van zegen.

De Partij voor de Dieren is niet voor het steeds opnieuw naar voren schuiven van onze problemen.

Dat doen we bij de klimaatcrisis, de biodiversiteitscrisis, bij de pandemische risico’s van onze omgang met dieren en nu dus ook bij ons pensioenstelsel.

Er moet een cultuuromslag plaatsvinden: economische groei kan niet eeuwig doorgaan, dus we zullen nu moeten wennen aan het idee dat we genoegen moeten nemen met minder.

Niet als resultaat van tegenvallende beleggingsinkomsten, maar omdat we binnen de grenzen van wat de planeet ons kan bieden zullen moeten blijven zonder scheefgroei in welstand.

Dank u wel.