Bijdrage Wassenberg aan debat visserij

Voorzitter, de pulsvisserij. Het staat niet op de agenda, maar het zal er vandaag wel over gaan. Met ingang van morgen komt er een einde aan alle vormen van pulsvisserij. Zonder uitzonderingen. En daar is Nederland zelf verantwoordelijk voor.

Nederland misleidde Brussel om pulsvisvergunningen, schreef de NOS vanochtend. Dat sloeg voor sommigen in als een bom. Maar voor wie zich al langer had verdiept in de pulsvisserij kwam dit niet als een verrassing.

Elektrisch vissen was al verboden, maar er bestond een uitzonderingspositie voor onderzoeksschepen. En daar heeft Nederland schaamteloos misbruik van gemaakt. Door onder valse voorwendselen gewone commerciële visserij als onderzoek te benoemen. En het aantal schepen ook nog eens sterk uit te breiden, tot veel meer dan is toegestaan. Japan deed dat toen de walvisjacht internationaal verboden werd, met een uitzondering voor onderzoek. Toen werden opeens de Japanse walvisvaarders onderzoeksschepen.

Bij het debat over de pulsvisserij in 2019 noemde ik dit al. Ik vroeg me toen af: hoe is het mogelijk dat deze manipulaties zo lang door konden gaan? En het antwoord kregen we van de NOS: omdat de Europese commissie belazerd is, geen informatie kreeg.

Daarvan kun je denken wat je wil, maar dat betekent ook dat je daarmee de eigen visserijsector in de steek hebt gelaten. Want die is door de visserijpartijen de fuik van de pulsvisserij ingedreven. De visserspartijen vonden het een geweldige stunt: een uitzondering op Europese regels misbruiken om de eigen sector te bevoordelen. Maar iedereen wist dat creatief oprekken van de ontheffing grote risico’s met zich mee bracht. En iedereen wist OOK dat daarmee niet alleen de Europese Commissie werd belazerd, maar vooral de vissers. Want de boodschap aan de vissers was: ‘we hebben het gefikst, we kunnen doorgaan met de pulsvisserij, investeer maar’. Terwijl de minister en haar ambtenaren echt wisten dat dat een verboden techniek was.

Keer op keer verhoogde de regering het aantal vergunningen. Tegen alle regels, tegen alle afspraken. Uitzondering op uitzondering, het wordt toch niet gecontroleerd. Bleker van het CDA in Rutte I verdubbelde het aantal vergunningen, zonder grondslag. Dijksma van de PvdA, in Rutte II deed dat nog een keer, van 42 naar 84. Ook zonder enige grondslag. In plaats daarvan had Dijksma het ironisch over een ‘proefproject’. De goede verstaander wist genoeg.

Het kan toch geen verrassing zijn geweest dat andere lidstaten dit niet zouden pikken; zij hadden heel goed door dat Nederland valsspeelde met de pulsvisserij.

CDA, VVD, PvdA, maar ook de ChristenUnie, SGP, PVV, ze voerden de druk op om de pulsvisserij uit te rollen. Met hun truc om het verbod op pulsvisserij te omzeilen via zogenaamd onderzoek, hebben ze de belangen van de vissers bewust op het spel gezet. Het was een soort Russische roulette speelden: het gaat goed, tot het fout gaat. En ze hebben gewoon hun achterban misleid. Willens en wetens.

En dan huilen die partijen krokodillentranen, terwijl ze hebben gejuicht toen de regels werden opgerekt. Deze partijen hebben gekozen voor de korte termijn, weten dat daarmee enorme risico’s werden genomen. En uit de berichten van de NOS blijkt dat ook de ambtenaren van het ministerie dat wisten. En elkaar waarschuwden, hun leidinggevenden waarschuwden, maar dat de ambtelijke top van het ministerie ervoor koos om zo min mogelijk inlichtingen te geven, om informatie achter te houden, in de hoop geen slapende honden wakker te maken.

De minister heeft verschillende keren aangegeven pal voor de belangen van de pulsvissers te staan. Maar zij moet toch ook gezien hebben dat dit een doodlopende weg was, dat dit bedrog uit zou komen? Als ambtenaren bij het verdubbelen van het aantal vergunningen van 42 naar 84 schreven: “het verdubbelen van een toch al dubieus aantal”, dan zie je toch dat dat bedrog is? Dat dat niet in het belang van de vissers is? Wie bewijs je daar een dienst mee?

Ik las in een reactie dat het ministerie erkent dat signalen onvoldoende zijn opgepakt. Dat het allemaal van vóór haar tijd is en dat haar daarom geen blaam treft. Dat Bleker van het CDA in 2011 het aantal ontheffingen kunstmatig verdubbelde.

Maar is wel een héél zuinige reactie. Allereerst omdat Bleker inderdaad dader is, maar ook zijn ambtsopvolger Dijksma van het PvdA in het kabinet Rutte II het aantal ontheffingen verdubbelde en dus mededader is. En de minister zelf moet weet hebben gehad van de dubieuze en ronduit frauduleuze ontheffingen. En zij moet hebben geweten dat daarmee de pulsvissers in een onmogelijke positie zijn gebracht.

Voorzitter, de minister heeft bij veel mensen het vertrouwen geschaad. Om dat vertrouwen te herstellen, zijn oprechte excuses op hun plaats

Excuses aan de Kamer, excuses aan de Europese Commissie en zeker ook excuses aan de Nederlandse vissers, want door de systematische misleiding van de kabinetten Rutte I, II en III zijn die vissers in een onmogelijke positie gebracht.