Bijdrage Wassenberg aan stik­stofwet Groen­Links

Voorzitter, voor ons ligt een initiatiefwetsvoorstel van een Tweede Kamerfractie, die met beperkte ondersteuning voor elkaar heeft gekregen wat een heel ministerie niet is gelukt. Knap werk van de GroenLinks-fractie. Er is steun van bouwers, er is steun van het MKB, ja, er is zelfs steun van boeren – toekomstgerichte boeren – om een doel voor emissiereductie vast te leggen van 50% in 2030. Het minimum wat nodig is om de achteruitgang van de natuur een halt toe te roepen.

Natuurlijk kan deze initiatiefwet niet los gezien worden van het wetsvoorstel van het Kabinet. Hoe dat wetsvoorstel er ook uit mag zien. In de Telegraaf lazen we dat het er allemaal anders uit gaat zien, maar HOE, daarover hebben we nog niets gehoord van het kabinet.

De stikstofcrisis is GEEN technisch ingewikkeld probleem, waarvoor de knapste koppen een jaar lang bij elkaar moesten worden gezet.

Het is een politiek probleem. De Partij voor de Dieren was daarom, anderhalf jaar geleden, ook niet enthousiast over het instellen van de adviescommissie Remkes. Het probleem en de oplossingen waren namelijk al lang duidelijk. En zo’n commissie wordt toch vooral ingesteld om tijd te kopen. Maar de adviescommissie kwam er toch – en we zien wat er met het eindadvies gebeurt! Het advies is 50% emissiereductie in 2030. Maar het Kabinet wil er niet aan. Het is dus een politiek probleem.

Heel goed dus dat GroenLinks het initiatief heeft genomen om de adviezen van de commissie Remkes in een wetsvoorstel te gieten. En laten we niet vergeten dat we er met een generieke emissiedaling van 50% nog niet zijn. Zeker, het zal de dikke stikstofdeken die nu over het land ligt verdunnen. Dat is absoluut noodzakelijk, maar voor heel veel natuurgebieden blijft dat onvoldoende. Ik herhaal nog maar eens: stikstof stapelt zich op in de bodem. En dat is de afgelopen decennia ook volop gebeurd. Zo lang de stikstofneerslag boven een bepaalde grenswaarde zit, blijft de natuurkwaliteit achteruitgaan. Vooral voor de sterk overbelaste natuurgebieden is het dus van groot belang om onder die grenswaarde te komen.

Voorzitter, ik heb nog een aantal vragen aan de initiatiefnemer. In de Memorie van Toelichting lezen we dat een “forse reductie van de veestapel onontkoombaar is” – dat klopt. Maar vervolgens leggen de initiatiefnemers dat niet vast. Hoeveel minder dieren zouden we moeten fokken, gebruiken en doden?

Kunnen we dat niet gewoon uitspreken? Dat kan toch geen taboe blijven? Ik zeg het maar even: om de natuur- en klimaatdoelen te halen moeten we 75% minder dieren houden. Wat betreft de Partij voor de Dieren had dit in het wetsvoorstel mogen worden opgenomen. Nu lijkt het alsof het taboe op een substantiële krimp van het aantal dieren in de veehouderij in stand moet blijven. Graag een reactie van de initiatiefnemers.

Daarnaast hebben initiatiefnemers ervoor gekozen om de maatregelen voor de stikstofreductie niet vast te leggen. Dat betekent in de praktijk dat de provincies worden opgescheept met de echt moeilijke politieke keuzes. Hoe de ammoniakreductie dan gerealiseerd moet worden, zal dan in de verschillende provincies moeten worden uitgevochten.

Dat wordt nog een leuke klus, met een partij als het CDA, die in 11 van de 12 provinciebesturen zit. Hoe denkt GroenLinks te voorkomen dat provincies besluiten om belastinggeld te verspillen aan technische lapmiddelen, die veel kosten, maar in de praktijk weinig tot niets opleveren? Ik hoor graag het antwoord.

Voorzitter, na deze opmerkingen en vragen moet ik zeggen dat ik over het geheel genomen blij ben dat dit wetsvoorstel er ligt. De initiatiefnemer stelt dat er meer natuur nodig is om de natuurdoelen te kunnen halen, niet minder.

Plant- en diersoorten kunnen namelijk extra moeilijk overleven in kleine en versnipperde stukjes natuur. Die natuurgebieden moeten worden uitgebreid en verbonden. Mijn fractie waardeert het daarom zeer dat deze initiatiefwet de uitvoering van de oorspronkelijke Ecologische Hoofdstructuur vastlegt.

De natuur zucht namelijk onder veel meer dan alleen stikstof: onder andere droogte en versnippering zijn enorme problemen. Stikstof krijgt nu alle aandacht, omdat dat de vergunningverlening stil legt. Eigenlijk is het te triest voor woorden dat we pas dan in actie komen om iets voor de natuur te doen.

Ik dank de initiatiefnemer voor het opstellen van dit wetsvoorstel, dat mijn fractie zeker zal steunen.