Bijdrage Wassenberg AO Dier­proeven

Voorzitter,

Ik begin dit debat met slecht nieuws. Van de intenties om het aantal proefdieren terug te brengen is weinig terecht komen. Kijk naar de cijfers.

In 2016, het jaar voordat dit kabinet aantrad, werden er in Nederland 450.000 dierproeven verricht[1].

In 2019, na drie jaar kabinetsbeleid, waren dat er 1200 minder[2]. Een daling van minder dan 0,3%. Niets om vrolijk van te worden.[3]

Er is meer slecht nieuws. Het UMC Utrecht en de Radbouduniversiteit uit Nijmegen schrven vorige maand dat over 3 van de 4 dierproeven sowieso nooit gepubliceerd wordt. Ze leverden niets op, ze waren verkeerd uitgevoerd, of verkeerd bedacht.

En eerder bleek dat van de succesvolle dierproeven 85% uiteindelijk niets oplevert voor de patiënt, bleek twee jaar geleden uit Nederlandse onderzoek.[4] Dat werd dit voorjaar bevestigd in een Brits onderzoek.

Dat we afhankelijk zijn van dierproeven is dus slecht nieuws voor de proefdieren, maar ook voor de wetenschap en voor patiënten.

Wat ECHT helpt om dierproeven omlaag te brengen en om de kwaliteit van het onderzoek te verbeteren zijn systematic reviews, oftewel systematisch uitgevoerde literatuuronderzoeken. Eergisteren meldde ZonMW daarover: “Een systematic review geeft onderzoekers een gedegen en volledig overzicht van alle literatuur op het terrein van hun onderwerp. Door vooraf beter te inventariseren wat er al gedaan is en wat het beste model is voor het onderzoek, kan de medische wetenschap niet alleen onnodige herhaling van onderzoek voorkomen maar ook het onnodig gebruik van proefdieren.” Einde citaat.

Systematic reviews leveren beter onderzoek op en minder proefdieren. Maar in plaats van dat die systematic reviews een centrale plaats krijgen in het proefdierenveld en dat onderzoekers worden gestimuleerd om systematic reviews uit te voeren, raken ze uit beeld.

Het Nederlands expertisecentrum voor systematic reviews dreigt te verdwijnen. SYRCLE, Systematic Review Centre for Laboratory Experimentation, raakt zijn financiering kwijt. Voorzitter, dat mogen we niet laten gebeuren. Ik vraag de regering om de financiering van SYRCLE de komende jaren veilig te stellen. Ik hoop op een toezegging van de minister, anders kom ik daar bij de begroting op terug.

En ik vraag om die systematic reviews een integraal onderdeel te maken van de aanvraag voor een dierproef. Want dat betekent beter onderzoek en een reductie van het gebruik van proefdieren, een win-win situatie. Daar profiteren onderzoekers en patiënten van. Is de minister bereid om die systematic reviews integraal deel te laten maken van de aanvraag van een dierproef? Ik wil daar anders later een motie voor indienen.

Dan COVID-onderzoek. Voorzitter, begin mei lazen we dat er voor COVID-19-onderzoek alleen al in Nederland 12.000 extra dierproeven zijn aangevraagd. Nu zijn we een half jaar verder. Kan de minister al zeggen tot hoeveel extra dierproeven de aanpak van COVID heeft gezorgd? Kan zij toezeggen dat deze COVID-proeven straks apart worden gespecificeerd in Zo doende?

Maar, voorzitter, COVID-onderzoek kan ook voor MINDER dierproeven zorgen, want in de race naar een vaccin zijn er vanwege tijdsdruk kennelijk dierproeven overgeslagen, die anders wel verplicht zouden zijn. Maar voor de ontwikkeling van COVID-vaccins bestaat geen aparte wetgeving. Dat zou moeten betekenen dat die wettelijk verplichte proeven ook in andere gevallen moeten kunnen worden geschrapt. Kan de minister die analyse maken voor Nederlandse COVID-onderzoeken?

Ik weet in ieder geval dat er meer apen worden gebruikt. Ik las gisteren een stuk waar ik echt misselijk van werd, waarbij een dierenverzorger zich uitliet over zóveel onderzoeken met apen, dat het lopende-bandwerk werd.

De minister van OCW laat nu het BPRC de fokkolonie terugbrengen met 40%. In 2003 was dat ook al het plan, toen zou de fokkolonie terug worden gebracht van 1400 naar 1000 apen. Maar uiteindelijk GROEIDE de kolonie tot 1500.

Daarom vraag ik opnieuw: Hoe zit het met afbouw BPRC? Hoeveel dieren telt de fokkolonie inmiddels?

En hoe zit het met het TPI, afkorting voor Transitie Proefdiervrije Innovatie, nu over anderhalve maand de financiering afloopt?