Bijdrage Wassenberg AO Externe Veiligheid

Dank u wel, voorzitter. Drie weken geleden debatteerden wij over het feit dat inwoners rond Chemours in Dordrecht zijn opgeroepen om vooral niet te veel groenten uit eigen tuin te eten vanwege de gifstoffen die daar zijn aangetroffen. Vandaag debatteren we over de bewoners uit de omgeving van Tata Steel, die gevraagd worden om hun tuinspullen goed schoon te spuiten, om extra te dweilen en hun handen goed te wassen. Want de grafietregens van Tata Steel bevatten veel zware metalen, zoals vanadium, mangaan en lood. Die stoffen zijn extreem gevaarlijk voor de gezondheid. Dat geldt inderdaad voor jonge kinderen. Het zenuwstelsel wordt aangetast. En dan is de blootstelling via de lucht, via inademing, nog niet eens onderzocht. Wat is hier aan de hand?

Uit de brief van de omgevingsdienst maak ik op dat de toename van de grafietregens komt door de gewijzigde ertssamenstelling en de koeltijd van de roza-slak. De gewijzigde ertssamenstelling is een bewuste keuze. Dat is geen overmacht of natuurwet. Ondertussen pakt het bedrijf de oorzaak niet aan, maar wordt slechts een beetje aan symptoombestrijding gedaan. En dat terwijl de grafietregens kunnen worden gestopt door de wijzigingen in het productieproces terug te draaien. Voorzitter. Ik wil graag van de Staatssecretaris weten hoe het kan dat deze keuze gemaakt is en waarom de provincie dit toelaat. Klopt het dat de provincie niet kan sommeren om veranderingen in productieprocessen terug te draaien, ook niet wanneer die wijzigingen leiden tot extra wetsovertredingen en gevaarlijke blootstellingen? Als dat het geval is, kan de Staatssecretaris dan afdwingen dat Tata Steel die veranderingen in het productieproces met dit soort ernstige consequenties terugdraait? Want volgens het Activiteitenbesluit milieubeheer – voor de liefhebber: dat is artikel 2.4, lid 2 – is Tata Steel/Harsco wettelijk verplicht om de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen zo veel mogelijk te voorkomen. Waarom wordt het bedrijf niet aan zijn wettelijke plicht gehouden?

Voorzitter. De provincie kan weinig meer doen dan dwangsommen opleggen. Die dwangsommen zijn een lachertje voor een bedrijf als Tata Steel. Mijn vraag aan de Staatssecretaris is of de provincie nog meer kan doen. Of zijn die dwangsommen echt het zwaarste middel? Er zijn nu 30 dwangsommen opgelegd in de periode tussen november 2018 en 23 januari 2019. Dat zijn tweeënhalve dwangsommen per week van € 5.000 per stuk. Ik kan ze beter «dwangsommetjes» noemen. Voor een internationaal bedrijf met een nettowinst van 350 miljoen is dat echt helemaal niks. Dat zijn niet eens speldenprikken. Het bedrijf trekt zich er ook geen sodemieter van aan en gaat vrolijk verder met het uitstoten van zware metalen. Vervolgens zijn de dwangsommen door de provincie verhoogd naar € 25.000, met een maximum van € 300.000. Weet u hoe Tata Steel dat ziet? Als een twaalfrittenkaart. Twaalf keer € 25.000 is € 300.000. Dan zitten ze aan de max. Daarbij komt nog een keer dat Tata Steel die dwangsommen lachend kan aftrekken van de belasting. Tata Steel betaalt de ene helft en de belastingbetaler betaalt de andere helft: twee dwang-sommen halen, één betalen. Dat is zoals Tata Steel erin staat. Die dwangsommen werken dus voor geen meter.

De Partij voor de Dieren vindt dat het Rijk de regie moet nemen als het aankomt op de veiligheid. In de brief van de Staatssecretaris over omgevingsbeleid lijkt zij dat zelf ook te vinden als ze schrijft: «Deze inventarisatie bevestigt dat er op veel fronten gewerkt wordt aan het veiliger maken van de petro(chemie) in Nederland, maar dat een gezamenlijke focus, coördinatie en heldere structuur ontbreken.»

Voorzitter, afsluitend. Gisteren bezwoer de Minister-President deze Kamer, in het debat over Groningen, dat de veiligheid van Groningers boven alles staat in het dossier gaswinning. Vandaag debatteren we over de veiligheid van de inwoners van Wijk aan Zee. We kunnen toch niet concluderen dat de belangen van de inwoners hier ondergeschikt worden gemaakt aan de belangen van het grote bedrijf Tata Steel? Is het kabinet bereid om standaard te zeggen, in alle situaties: veiligheid boven alles?