Bijdrage Wassenberg AO Nucleaire Veiligheid (Kern­energie) 20 december 2017

Voorzitter, gisteren was het de opening van de Volkskrant: tegen alle afspraken in zal de belastingbetaler opdraaien voor de sloop van de voormalige kerncentrale van Dodewaard. De aandeelhouders – Vattenfall, Engie, Uniper en EPZ – doen dat kennelijk niet. Ook voor een nieuwe kernreactor in Petten draait de belasingbetaler op, net als voor het verwerken van het radioactieve afval van die kernreactor. In totaal gaat het om 400 miljoen euro, bovenop de tientallen miljoenen die Rijk en provincie al eerder hebben betaald.

Het business model van een gemiddelde kerncentrale is daarmee duidelijk. Voor de bouw en het afbreken van een kerncentrale draait de belastingbetaler op, en voor het verwerken van het radioactieve materiaal ook. De aandeelhouder komt in beeld bij het cashen. Want bij de kerncentrale van Dodewaard was wèl geld om 850 miljoen aan dividend uit te keren.

Voorzitter, ik wil van de staatssecretaris weten hoe het mogelijk is dat de belastingbetaler opnieuw mag opdraaien voor zowel de kosten van de bouw, de exploitatie en de afbraak van centrales en wat zij van dit business model vindt. Hier moet de onderste steen boven komen.

Kan zij voorkomen dat de rekening van 400 miljoen door de belastingbetaler wordt betaald? En ik wil ook weten waarom wij de informatie uit de krant hebben moeten lezen, waarom die niet in de brief stond die wij op 3 juli ontvingen van de toenmalige ministers van EZ, Financiën, I&M en VWS? Waarom is die informatie achtergehouden? Waarom is bijvoorbeeld achtergehouden dat opnieuw niet de vervuiler betaalt, maar de belastingbetaler? Deelt de staatssecretaris de mening dat het achterhouden van informatie over kosten het vertrouwen in de overheid schaadt?

Is zij bereid om onderzoek te laten doen inzake Dodewaard, om op te helderen hoe en wanneer dividend is uitgekeerd, zodat er een tekort is ontstaan om de kerncentrale af te breken? Bijvoorbeeld door een forensisch accountant?

Dan voorzitter: Tihange. Op 7 september van dit jaar was er een bijeenkomst over Tihange van de veiligheidsregio in Maastricht. Ik ben daarnaar toe gegaan. Er waren algemene verhalen over kernenergie, over de wijze waarop straling werd gemeten, over verschillende soorten straling. Het leek wel een aflevering van school-tv.

Over Tihange ging het nauwelijks. Niet over de scheurtjes in het reactorvat, niet over het negeren van veiligheidsmaatregelen, niet over de risico’s van een ongeluk van deze verouderde centrale. Het ging vooral over kernenergie in het algemeen. Maar de Limburgers maken zich geen zorgen over kernenergie in het algemeen, ze maken zich zorgen over een afgeschreven kerncentrale die met touw en ijzerdraad bij elkaar wordt gehouden.

Dat bleek 5 dagen na de bijeenkomst, op 12 september. Toen werd Tihange 1 opnieuw voor maanden stilgelegd. Dit maal vanwege een storing aan een pomp in het nucleaire gedeelte van de reactor. Het zoveelste gebrek in een lange, lange lijst. Incidenten zijn het allang niet meer, de problemen zijn structureel.

Voorzitter, bij mij thuis in Limburg zijn de jodiumtabletten al bezorgd. Maar ik wil geen jodiumtabletten voor mijn kinderen. Ik wil een regering die alles in het werk stelt om de tikkende tijdbom van Tihange te ontmantelen. Voorzitter, als ik weet dat er bij de buren een bom in huis ligt, dan wil ik alles op alles zetten om die bom onschadelijk te laten maken.

Ook als de buren dat zelf niet willen. Want in België gebeurt het omgekeerde, daar gaan stemmen op om de kerncentrales opnieuw langer open te houden. Is de staatssecretaris bereid om kenbaar te maken aan de Belgische regering dat dit een volstrekt onwenselijke en onacceptabele optie is?

Hoe kan Nederland intensiever optrekken met Duitsland en Luxemburg voor een zo groot mogelijke druk op België om Tihange zo snel mogelijk te sluiten? Is de staatssecretaris bereid op zelf initiatieven te ontplooien om met de buurlanden het bestuurlijk contact te intensiveren om zo meer druk op België te zetten?

Voorzitter, het ABP belegt in de exploitant van de kerncentrale in Tihange. Bij de begroting van EZK zei de minister dat banken en pensioenfondsen creatieve vormen van financiering moeten ontwikkelen om op duurzaamheid te sturen. Welke rol ziet de staatssecretaris hier voor het pensioenfonds? En welke mogelijk ziet zij voor de regering om hierop te sturen?