Bijdrage Wassenberg AO over landbouw, klimaat en voedsel

Voorzitter, de Van Boer tot Bord-strategie stelt een duidelijk model voor om tot een meer klimaatvriendelijke landbouw te komen: biologische landbouw. In 2030 moet 25% van de landbouw biologisch zijn. Ik vraag mij echter af of de minister wel in dezelfde richting beweegt.

Want zij zet niet in op biologische landbouw, maar op kringlooplandbouw. En dat is niet per se hetzelfde.

Biologische landbouw kent strenge voorwaarden, maar kringlooplandbouw niet. Boerderij schreef bij de presentatie van de kringloopvisie dat kringlooplandbouw, CITAAT “vooral het praatcircuit lekker bezighoudt”, maar dat het in de praktijk niks hoeft te veranderen. En na drie jaar praten is er inderdaad nog niets veranderd. De minister-president stelde tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen dat de milieuproblematiek mede kon worden opgelost door “meer kringloopachtige concepten.” Hoe vaag wil je het hebben?

Als de minister in Europa inzet op ‘kringlooplandbouw’ bij de uitwerking van de Boer tot Bord-strategie, kan dat neerkomen op een afzwakking van de strategie. Kan de minister deze zorg wegnemen? Of grijpt de minister dit aan om haar visie handen en voeten te geven en met kwantitatieve doelstellingen te komen die de landbouwtransitie vaart geven?

Kan de minister toezeggen dat zij in Brussel zal pleiten vóór de kwantitatieve doelstellingen uit de Van Boer tot Bord-strategie, met resultaatverplichtingen voor 2030?

Zo vindt de minister dat het doel van 25% biologisch landbouwareaal gemiddeld voor de EU zou moeten gelden, en dus niet per land. Maar denkt de minister echt dat bijvoorbeeld Oostenrijk, koploper in de biologische landbouw met 24%, zal zeggen: ‘oh, dan doen wij 40%, dan kan Nederland minder doen’? Zo werkt dat natuurlijk niet. Gaat de minister werk maken om onze schamele 3,2% biologisch landbouwareaal snel aanzienlijk te vergroten? Graag een reactie.

En kan de minister, om de consumptie van biologisch voedsel mee te laten groeien met de productie, de BTW op biologische groente en fruit verlagen, waar de Van Boer tot Bord-strategie al op voorsorteert?

Voorzitter, met een omslag naar een biologische landbouw met 70% minder dieren, komt er ruimte vrij voor de bouw van extra woningen en voor nieuwe natuur. Deze omslag levert de maatschappij 6,3 miljard euro per jaar op, becijferde Ecorys begin dit jaar, omdat er flink wordt bespaard op het repareren van alle schade van het huidige landbouwsysteem aan klimaat, natuur en gezondheid.

Hierbij is het belangrijk dat we nu eindelijk echt werk maken van de eiwittransitie. En daarmee voedselverspilling tegengaan.

Ja, voedselverspilling tegengaan is terecht één van de speerpunten van de minister. Maar de grootste voedselverspiller is het maagdarmstelsel van dieren. Voor één kilo vlees is gemiddeld 5 kilo plantaardig voedsel nodig.

Een verschuiving naar een meer plantaardig eetpatroon is al sinds 2009 een kabinetsdoelstelling. Maar tot nu toe is er vrijwel geen verschuiving zichtbaar in de verhouding dierlijke/plantaardige eiwitten in het Nederlandse dieet. “Het beleid staat nog in de kinderschoenen,” schrijft het PBL in de recentste Balans van de Leefomgeving. Kinderschoenen! Voor beleid dat al 11 jaar bestaat!

Niet alleen wordt er nauwelijks beleid gevoerd om de doelstelling voor een meer plantaardig eetpatroon te halen; op het moment dat de vleesconsumptie eindelijk daalt, steekt de Europese Commissie miljoenen in subsidies voor schaamteloze vleespromotie. Ik noem de campagne Let’s talk about pork voor de promotie van varkensvlees en de campagne ‘Enjoy, it’s from Europe’ voor de promotie van kippenvlees uit onder meer Nederland. Dat is regelrechte sabotage!

De Kamer heeft de minister deze zomer al opgeroepen zich actief te verzetten tegen deze vleessubsidies. Premier Rutte heeft deze week zijn handtekening gezet onder een tienpuntenplan waarin milieuschadelijke subsidies worden afgeschaft.

Zolang de minister de verantwoordelijkheid voor de eiwittransitie volledig bij de consument neerlegt die vervolgens overspoeld wordt met eenzijdige promotie vanuit vleessector met lachende biggetjes in plaats van aangevreten oren en bungelende karkassen, moet er een stevige tegenactie komen om het schadelijke effect van die foute vleesreclames tegen te gaan.

Voorzitter, ik vraag de minister: geef die eiwittransitie nu EINDELIJK vleugels.

Draai de norm om: plantaardig is standaard, vlees en zuivel op verzoek. Voer dit in waar dat kan en maak afspraken met andere partijen om dit over te nemen.

En stop zogenaamde lespakketten die door de vleessector worden uitgedeeld op basisscholen, zoals Pig story, maar die gewoon aangeklede reclamefolders zijn.

Bereken de werkelijke kosten van vlees en zuivel door aan de consument.

En stel een verbod in op de verkoop van kiloknallers.

Dat zou een mooie stap zijn op Wereld Vegetarisme Dag. Want dat is het vandaag.

Dank wel, voorzitter.