Bijdrage Wassenberg AO Raad BZ/Handel

Voorzitter,

Er is een klimaatcrisis, een biodiversiteitscrisis, een stikstofcrisis en door het coronavirus schudt ook het neoliberale handelsmodel op haar grondvesten. Wat mijn fractie betreft is doorgaan met busines as usual geen optie. Bijna iedereen is het erover eens dat we moeten veranderen. We moeten af van fossiele brandstoffen. Landbouwgif moet aan banden worden gelegd. De veestapel moet krimpen.

Maar in een wereld vol veranderingen, is er een fenomeen dat maar doorgaat op de oude, destructieve route. Dat fenomeen is de neoliberale handelsagenda van de jaren negentig en nul die als loden last uit het verleden om onze nek hangt. Voorzitter, van die destructieve handelsagenda geef ik een paar voorbeelden.

Allereerst de onderhandelingen met de VS, TTIP 2.0 noem ik dat maar even. Op 21 januari meldde Phil Hogan dat wat de Europese Commissie betreft er met de VS gesproken kan worden over het wegnemen van handelsbelemmeringen voor landbouwproducten. Let wel, dit gaat dan om drempels die als doel hebben om de Europese en Nederlandse voedselveiligheid te garanderen. De Amerikanen hapten gretig toe. Een paar dagen nadien eiste de Amerikaanse minister van Landbouw toegang tot de Europese markt voor met chemicaliën bewerkt kippenvlees. De ambassadeur van de VS bij de WTO Dennis Shea deed daar vorige week een schepje bovenop. Om te beginnen noemde hij de Europese Green Deal vanuit handelsoogpunt een “cause for serious concern”. Dat is diplomatentaal voor: donder op met je Green Deal. Bovendien viel deze ambassadeur in alle openheid, zoals Canada al eerder heimelijk in de CETA-comités deed, het Europese voorzorgsbeginsel aan. Hij eiste dat Europa niet zo moeilijk doet over onze voedselveiligheidsstandaarden met betrekking tot landbouwgif, genetische manipulatie en antibiotica in de veehouderij.

Voorzitter, de Partij voor de Dieren wil dat de minister zich ondubbelzinnig uitspreekt tegen deze aanvallen op ons voorzorgbeginsel door de VS. Is zij bereid dat te doen? En is er inderdaad een ‘minideal’ op handen, zoals Hogan vorige week in de Financial Times heeft gezegd? Kan de minister bevestigen dat de ‘minideal’ van Hogan als basis het tweede onderhandelingsmandaat heeft? Blijft de minister volhouden dat “landbouw überhaupt niet aan de orde is” terwijl Hogan heeft gezegd dat hij juist handelsbelemmeringen voor landbouwproducten wil wegnemen? Kan de minister bevestigen dat de Europese Commissie bereid is om toezeggingen te doen zodat genetisch gemanipuleerde landbouwproducten makkelijker of sneller op de Europese markt kunnen worden toegelaten? Is er met de Verenigde Staten gesproken over het instellen van comités zoals die ook in CETA zitten? Zo ja, is er dan ook over een SPS-comité gesproken? Wordt over die ‘minideal’ in de Raad besloten met unanimiteit of met een gekwalificeerde meerderheid?

En last but not least: gaat Nederland tegen deze deal stemmen als het zover is, om zowel onze voedselveiligheid als de Nederlandse landbouw te beschermen tegen producten uit de VS?

Voorzitter, ik wil het ook over de deal met Vietnam hebben.

Dankzij het handelsverdrag met Vietnam zal het gesleep met voedsel over de wereld verder toenemen. Mijn fractie kan het aan niemand uitleggen dat de ene minister voor kringlooplandbouw gaat en dat de andere minister met haar handelsbeleid die kringloopvisie volledig ondermijnt. Is de minister het met mijn fractie eens dat de deal met Vietnam tegen kringlooplandbouw ingaat?

En wanneer gaat dit kabinet eindelijk het handelsbeleid tegen het licht houden in het kader van de kringloopvisie, waar de Kamer al lang geleden om heeft gevraagd? Ik verwijs dan naar de aangenomen motie Ouwehand, van 28 november 2018.

Dank u wel.