Bijdrage Wassenberg AO Vracht­wa­gen­heffing

Voorzitter, het groenste kabinet ooit! We horen het vaak, maar we zien het niet zo vaak. Ja, op het gebied van goede voornemens scoort Nederland goed. Maar als het gaat om uitvoering van al die goede voornemens veel minder. Nederland hoort op het gebied van duurzame energie tot de allervieste jongetjes van de Europese klas en op het gebied van luchtkwaliteit doet Nederland het ook slecht.

Laten we eens kijken naar een van de veroorzakers van die slechte lucht: het vrachtverkeer. En laten we dan eens kijken naar onze buurlanden en andere Europese lidstaten. Onder meer Duitsland, België, Oostenrijk en een serie andere landen hebben al een vrachtwagenheffing. En Frankrijk, Spanje en Italië kennen uitgebreide tolsystemen. De gebruiker, de vervuiler betaalt al in die landen!

En in Nederland tot nu toe niet. Maar nu besluit het kabinet toch tot een vrachtwagenheffing. Slim, want door de heffing in Duitsland en België is Nederland verworden tot een gratis ‘omrij-land’ voor vrachtwagens.

Maar nu de uitvoering: Kan de minister allereerst ingaan op de second opinion van het CPB die stelt dat de emissies van NOx en PM10 onjuist gewaardeerd worden? En op de kritiek dat er niet gekeken is naar de omgeving waarin uitstoot van deze stoffen plaatsvindt? Fijnstof en ultrafijnstof leveren namelijk aanzienlijk meer gezondheidsschade op als de uitstoot plaatsvindt in dichtbevolkte gebieden. Dus als het vrachtverkeer uitwijkt naar N-wegen bij een onvolledig invoering, schieten we qua gezondheidswinst niets op.

Een goede uitvoering van de vrachtwagenheffing staat of valt met een landelijke dekking. Uit de rapporten blijkt dat bij landelijke dekking er aanzienlijk minder sluipverkeer verwacht wordt op het onderliggende wegennet en er dus ook minder uitstoot en minder gezondheidsschade te verwachten valt.

En dat naarmate de vrachtwagenheffing van toepassing is op een groter deel van de wegen de kosten-batenanalyse positiever is. En dat het veiliger is. Uit de beantwoording van de schriftelijke vragen blijkt dat beperkte invoering drie verkeersdoden per jaar meer betekent dan volledige invoering. Met de doelstelling van de minister om te komen tot 0 verkeersdoden is een keuze voor beperkte toepassingsgebied dan toch onvoorstelbaar?

En als voor alle vrachtwagens in het land de motorrijtuigenbelasting verlaagd wordt, dus als we niet het bezit, maar het gebruik van vrachtauto’s belasten, is het dan niet logisch dat de heffing voor alle vrachtwagens en alle uitstoot op alle wegen gaat gelden?

Het is toch niet zo dat CO2 die uitgestoten wordt op lokale wegen minder effect heeft dan CO2 die uitgestoten wordt op hoofdwegen? Het tegenovergestelde juist. De uitstoot en gezondheidsschade op kleinere wegen is groter! Reden te over voor een landelijk systeem! Is de minister dat met mij eens?

Ook de privacy is gebaat bij een landelijk systeem. In plaats van het real-time bijhouden waar vrachtwagens zijn kan simpelweg bijgehouden worden hoeveel km er op de Nederlandse wegen gereden wordt.

En omdat alle voertuigen worden uitgerust met het systeem vergt het geen extra kosten.

Dan de besteding van de terugsluis. Voor de Partij voor de Dieren is het beperkte vizier van de minister, namelijk alles moet terug naar de sector, niet effectief en efficiënt. We hoeven niet elke vrachtwagen met een verbrandingsmotor 1 op 1 te vervangen door een zero-emissie variant. Vervoer via het spoor bijvoorbeeld is al duurzamer, laat zich makkelijker verder verduurzamen en daar zouden we dus ook meer op kunnen inzetten. De transportsector is breder dan alleen de vrachtwagensector. Is de minister ook bereid te kijken breder naar maatregelen, zoals andere vormen van vervoer?

Kan de minister tot slot toezeggen dat de verduurzamingsgelden niet ingezet zullen worden voor brandstoffen op basis van biomassa? Het verbranden van biobrandstoffen is namelijk alleen op papier duurzaam. In werkelijkheid wordt er nog steeds CO2 uitgestoten, vaak zelfs meer dan bij fossiele brandstoffen en de productie van biobrandstoffen concurreert met de productie van voedselgewassen. Graag een reactie.