Bijdrage Wassenberg Debat Burger­ini­ti­atief Ons Geld

Ik spreek graag mijn grote waardering uit voor de initiatiefnemers van “Ons Geld” voor het vele werk dat zij hebben verzet en de brede weerklank die hun initiatief in de samenleving krijgt. Dit is een signaal dat moet leiden tot verandering.

We zijn allemaal, en in toenemende mate, schuldhorigen. Horig aan de banken. Onze hypotheken, bedrijfsleningen, pensioenen hebben ons afhankelijk gemaakt van een sector die niet transparant is, die maar beperkt onderhevig is aan democratische controle, die meer invloed heeft op de economie dan de politiek, en die bij meerdere gelegenheden zeer onverantwoord heeft gehandeld zonder enig zicht op verbetering. Werkloosheid, toenemende ongelijkheid en onduurzaam gedrag zijn nauwelijks in de hand te houden vanuit de politiek, nu ongebreidelde geldcreatie vanuit de banken alle politieke instrumenten bot maakt.

Was geld ooit een ruilmiddel, waarvan de waarde werd bepaald door dekking vanuit goudvoorraden, nu wordt geld gecreëerd zonder dat er iets tegenover staat. Dat gebeurt niet door de overheid, maar door private banken met een winstoogmerk en niet gehinderd door enige verplichting tot maatschappelijk verantwoord gedrag. En hoe meer geld deze banken scheppen –door het uitgeven van nieuwe leningen-, hoe meer burgers en bedrijven zich in de schulden steken en hoe meer banken verdienen. Een zeer perverse prikkel. Op die manier is de geldhoeveelheid in onze samenleving in korte tijd verachtvoudigd, een geldbubbel die leidt tot grote maatschappelijke problemen. En wanneer het mis gaat, zoals bij de financiële crisis van 2008, worden de banken met miljarden aan belastinggeld overeind gehouden omdat in het financiële bestel private en publieke verantwoordelijkheden met elkaar zijn vervlochten. Gaat het goed, dan profiteren de bankiers, gaat het mis, dan betalen de burgers.

Vindt de minister het verstandig dat de banken er belang bij hebben dat wij ons zo diep mogelijk in de schulden steken? Erkent hij dat geldschepping in de vorm van bankschulden met rente een druk op de samenleving legt om voortdurend méér te produceren waardoor de economie van het genoeg steeds verder uit zicht raakt? En dat dit ten koste gaat van de breed gedeelde wens om de economie en samenleving zo te hervormen dat zij binnen de draagkracht van de aarde blijft?

Volgens Professor Van Egmond van het Sustainable Finance Lab, is een hervorming van de financiële sector noodzakelijk om inflatie en schulden te voorkomen en de staatsschuld af te lossen. Zo blijven er tientallen miljarden over om te investeren in een duurzame samenleving. Het is volgens hem een minder ingrijpende verandering dan het invoeren van de euro destijds was. Bijkomend voordeel wanneer we het recht op geldschepping in handen leggen van de overheid is dat het geld van burgers en bedrijven voor 100% gegarandeerd kan worden door de overheid.

De minister zegt het doel van het burgerinitiatief om tot een stabieler financieel systeem te komen te onderschrijven, maar wil geen enkele van de aanbevelingen en voorstellen van dit breed gedragen initiatief zelfs maar onderzoeken.

De wezenlijke vraag is: waarom is geldschepping het privilege van private banken? Waarom wordt geldschepping niet ingericht in het algemeen belang? De minister heeft hier in zijn reactie op het burgerinitiatief geen antwoord op gegeven. Dat antwoord zou ik vandaag heel graag alsnog willen horen.

Wat de Partij voor de Dieren betreft is geldschepping een publieke taak, en democratiseren we het recht op geldschepping.