Bijdrage Wassenberg Debat over de uitkomsten van de klimaat­con­fe­rentie in Parijs

Voorzitter. De klimaattop in Parijs heeft niet geleid tot keiharde afspraken, maar toch is er iets gebeurd. Parijs heeft weliswaar de planeet niet gered, maar misschien heeft Parijs de kàns gered om de planeet te redden.

Er is afgesproken om te proberen de opwarming van de aarde te beperken tot ver beneden de twee graden, liefst tot maximaal anderhalve graad. Is de staatssecretaris het ermee eens dat 2 graden eigenlijk al geen optie meer is, dat wij als Nederland vol moeten inzetten op de maximale anderhalve graad?

Voorzitter, om dat te halen moeten we veel meer doen dan nu. We weten dat de uitstoot van de EU en Nederland in 2030 op zijn minst met 55% verminderd moet zijn tov 1990. En dat kan ook. Laten we niet wachten tot het te laat is. Deze staatssecretaris wéét dat de gevolgen van ‘te laat’ simpelweg onaanvaardbaar zijn. Laten we niet wachten op die vijfjaarlijkse evaluatiemomenten. De staatssecretaris heeft nog een paar weken de tijd om als voorzitter van de EU ervoor te pleiten dat de EU haar historische en huidige verantwoordelijkheid neemt en eindelijk ambitieuze doelen stelt voor de vermindering van CO2 uitstoot. Zo snel mogelijk afscheid nemen van fossiele brandstoffen hoort daarbij. Maar de echte sleutel ligt bij het ‘oude’ dossier van deze staatssecretaris: de landbouw.
Klimaatslimme landbouw is niet met kunst- en vliegwerk de enorme methaanuitstoot van een koe met een paar procent verminderen. Klimaatslimme landbouw is zó innoveren dat koe, varken, kip niet meer nodig zijn in de keten van akker naar mond; ons voedsel dus.

Voorzitter, zonder extra maatregelen in de landbouw kunnen we het klimaat niet redden. Het verminderen van het aantal dieren in de vee-industrie en het verminderen van onze grote vlees- en zuivelconsumptie zijn de meest effectieve en bovendien de allergoedkoopste klimaatmaatregelen die deze regering kan nemen.

De Wereldvoedselorganisatie berekende dat de wereldwijde uitstoot van de vee-industrie ruim 7 gigaton bedraagt. Dat is ruim 7 biljoen kilo broeikasgas, ofwel een 7 met 12 nullen. Onvoorstelbaar veel. Voorzitter, de wereldvoedselorganisatie draait er niet om heen: de wereldwijde veeteelt is verantwoordelijk voor 15% van alle broeikasuitstoot door menselijke activiteiten en een van de grootste veroorzakers van de klimaatverandering.

Voorzitter, Denemarken overweegt inmiddels om een vleestaks in te voeren om de afspraken van Parijs na te komen. De Deense raad voor Ethiek stelt: “Denemarken heeft nog een lange weg te gaan wat betreft duurzaamheid. Enkel een beroep doen op de consumenten om hun vleesconsumptie te beperken is niet effectief.”

Voorzitter, in feite is de vleestaks niets anders dan het consequent voorvoeren van het principe dat de vervuiler betaalt. Niets anders dan een slimme manier van het beprijzen van CO2 – iets wat deze staatssecretaris ook wil. Ik complimenteer haar met haar inspanningen om een wereldwijde CO2-prijs voor elkaar te krijgen, maar zij weet ook dat dat een kwestie van lange adem is. We moeten daar niet op wachten, maar zelf het goede voorbeeld geven.

Het verhogen van de BTW op producten die veel invloed hebben op het klimaat, zoals vlees en zuivel, zou een goede stap zijn naar het verdisconteren van de milieuschade in het product. Is de staatssecretaris bereid om daarvoor te pleiten in het kabinet, nu de onderhandelingen over de begroting van volgend jaar gaan beginnen?

Voorzitter, ik sluit af met de grote zorg om het uitblijven van adequate klimaatfinanciering -om de landen, die het hardst getroffen worden, terwijl zij het minst hebben bijgedragen aan de opwarming van de aarde te helpen de desastreuze gevolgen van droogte, overstromingen en zeespiegelstijging te dragen. We doen wereldwijd onvoldoende, voorzitter. Ook hier ligt een kans voor deze staatssecretaris om te laten zien wat zij óók in Parijs liet zien: zij is een meesterlijke onderhandelaar. Gaat zij er voor zorgen dat de toegezegde klimaatfinanciering additioneel is aan het budget voor ontwikkelingssamenwerking, zoals we ooit beloofd hebben? Graag een reactie.