Bijdrage Wassenberg Debat over Gaswinning Groningen

Voorzitter,

Elf dagen geleden, dat was op vrijdag 15 januari, was ik met de commissie voor EZ op werkbezoek in Groningen. Tijdens dat bezoek spraken wij met gestreste, wanhopige, en gefrustreerde bewoners. Hun leefgebied wordt met grote regelmaat getroffen door aardbevingen. Die aardbevingen zorgen voor onverkoopbare huizen, voor gezondheidsproblemen bij bewoners en voor frustratie bij bestuurders. Heel veel frustratie. Voorzitter, de Groningers hebben niet om de aardbevingen gevraagd. Ze ondervinden de lasten van de gaswinning, maar niet de lusten.

De schadelijke gevolgen van de gaswinning zijn vorige week nog eens bevestigd in het rapport ‘Wonen en leven met aardbevingen’, uitgevoerd door de TU Delft. De onderzoekers concluderen dat de onduidelijkheid over de behandeling van de schade leidt tot slepende procedures en dat het leven van de bewoners er volledig door beheerst wordt. Ook stellen de onderzoekers dat, en nou citeer ik: “Een deel van het wantrouwen is ontstaan door onduidelijke communicatie vanuit de overheid en NAM. Er is een gevoel ontstaan dat niemand de waarheid spreekt of zijn afspraken nakomt.” Einde citaat.

Voorzitter, die onduidelijkheid is inderdtijd voor de Partij voor de Dieren de reden geweest om met de PvdA een amendement in te dienen om de bewijslast bij mijnbouwschade om te keren. Doel van het amendement was om voor gedupeerden de drempel te verlagen om bij aardbevingsschade naar de rechter te kunnen stappen. Nu nog moeten gedupeerden bewijzen dat de scheuren in de muur en de loszittende kozijnen zijn veroorzaakt door aardbevingen. Straks moet de NAM bewijzen dat de schade niet komt door aardbevingen. Afgelopen vrijdag heeft de minister een aangepaste novelle van dit amendement naar de Kamer gestuurd. Helaas is de oorspronkelijke doelstelling is nogal uitgekleed. In plaats van alle gedupeerden duidelijkheid te verschaffen, wordt nu onderscheid gemaakt tussen gedupeerden uit het Groningerveld en gedupeerden daarbuiten. Die laatste categorie kan geen beroep doen op de wet, maar heeft wel degelijk schade als gevolg van de aardbevingen. En opnieuw kiest de minister de kant van de mijnbouwer en opnieuw laat hij een deel van de Groningers aan hun lot over. Dat kan niet. Ik kijk daarom uit naar een spoedige behandeling van de gewijzigde mijnbouwwet.

Voorzitter, de aardbevingen. Het gaat hier niet om een natuurverschijnsel, ze worden veroorzaakt door de gaswinning. En die hoge gaswinning komt door onze verslaving aan fossiele brandstoffen. In Groningen zijn twee zaken van belang: we moeten ervoor zorgen dat de huizen worden hersteld en versterkt en twee –minstens zo belangrijk– we moeten ervoor zorgen dat de gaswinning drastisch wordt ingeperkt. En helaas is dit met het nu voorliggende gaswinningsbesluit niet het geval. Want, voorzitter, de minister heeft zich slechts minimaal ingespannen om aan de randvoorwaarden van de uitspraak van de Raad van State te voldoen. Hij heeft geen stap extra gezet. Een gaswinningsniveau van 27 miljard kubieke meter, daar hebben de inwoners van Groningen helemaal niks aan. Het aantal aardbevingen dan namelijk blijft toenemen en nieuwe schade is onvermijdelijk. Voorzitter, ik begrijp de beweegredenen van de minister niet. Een hoog, vlak winningsniveau zou volgens hem veiliger zijn dan een lager winningsniveau met fluctuaties. Maar de minister heeft zelf toegegeven dat er helemaal geen onderzoek is dat dit ondersteunt. Wat we wèl weten is dat hogere gaswinning tot meer aardbevingen leidt. Waarom verschuilt de minister zich achter onbewezen beweringen en waarom kiest hij voor zo’n hoog winningsniveau, wetende dat hierdoor meer aardbevingen ontstaan? Graag een reactie daarop van de minister.

Voorzitter, de minister wijst elke keer op de noodzaak van het kunnen voldoen aan leveringszekerheid. Ook de Partij voor de Dieren wil niet dat mensen in de kou komen te staan en daarom pleit mijn partij al jaren voor gas- en energiebesparende maatregelen. Want gas dat je niet verbruikt, hoef je ook niet omhoog te pompen. De enige echte manier waarop we de inwoners van Groningen echt kunnen helpen, is door de gasvraag sterk terug te dringen. Uit een rapportage van het Staatstoezicht op de Mijnen blijkt dat bij een winningsniveau van 12 miljard kuub of lager de aardbevingen zullen ophouden. Zover zijn we nog lang niet. Toch is het goed als de minister onderzoek laat doen naar het scenario waarbij de gaswinning wordt teruggebracht naar dat niveau dat door het Staatstoezicht op de Mijnen als veilig wordt aangemerkt. En dat is dus 12 miljard kuub.

Is de minister het met mij eens dat als de gasvraag daalt, het gaswinningsniveau omlaag kan? Denkt de minister daarom ook dat een belangrijk deel van de oplossing ligt in het investeren in energiebesparende maatregelen? En dat de overheid hier een coördinerende en regisserende rol moet spelen? Waarom heeft de minister, sinds de relatie tussen gaswinning en aardbevingen onomstotelijk is vast komen te staan, geen concrete stappen gezet om de gasvraag werkelijk terug te dringen? Welke EXTRA maatregelen kan de minister nemen om de gasvraag alsnog terug te dringen? Ik vraag hier expliciet om maatregelen die niet in het Energierapport staan. De minister beroept zich hier namelijk graag op maar, in dat Energierapport mis ik nog een concreet beleidsplan. De minister wil eerst maandenlang een dialoog voeren, on dan maar eens te kijken welke stappen gezet kunnen worden. Maar voorzitter, ik wil nu concrete stappen horen. Niet eerst een dialoog, en dan een commissie, en dan een beleidsplan, en dan waarschijnlijk opnieuw een dialoog. Nee voorzitter, ik wil nu van de minister weten hoe de gasvraag omlaag kan worden gebracht. Graag een reactie daarop.

Voorzitter, nu ik het over verduurzaming en energiebesparing heb gehad, kom ik op de waardevermeerderingsregeling. Collega’s hebben het daar ook al over gehad. Met deze regeling kunnen de Groningers hun huizen verduurzamen, zodat zowel hun energierekening als hun energieverbruik omlaag gaat, een kleine compensatie voor het geleden leed. Maar de minister heeft aangegeven deze regeling af te willen schaffen. Waarom, vraag ik de minister, want zo komen we natuurlijk nooit verder met het verduurzamen van de energiehuishouding? Ik wil juist zien dat de minister extra investeert in de verduurzaming van huizen. Zo bestaat er al de Stimuleringsregeling energieprestatie huursector, ook wel STEP regeling genoemd, voor verhuurders. Maar helaas vallen huiseigenaren hierbij buiten de boot. Welke mogelijkheden zijn er om met een vergelijkbare regeling voor huiseigenaren te komen? Graag een reactie daarop van de minister.

Tenslotte, voorzitter, roep ik de minister op de problemen niet te verschuiven naar andere gebieden. Toen er afgelopen zomer commotie ontstond over de gaswinning in Groningen, was de eerste reactie van de minister om dan maar meer gas uit de Noordzee te halen. Maar zo lossen we het niet op. Net zo min als gaswinning op Terschelling een oplossing is. En ook de import van hoogcalorisch gas biedt geen uitkomst. Gas is gas en we moeten af van fossiele brandstoffen. Het moet minder, niet elders. We moeten nu vol inzetten op een schone en duurzame energievoorziening. Uiteindelijk, en dat zijn mijn laatste woorden, moeten we toe naar een einde van de gaswinning.