Bijdrage Wassenberg Debat over het lekken van gifgas door chemie­be­drijf Chemours

Voorzitter, in de kern komt dit debat op het volgende neer: wat vinden wij belangrijker: het belang van de volksgezondheid, van een gezonde leefomgeving of de belangen van een bedrijf dat de omgeving vergiftigt met gevaarlijke kankerverwekkende en hormoonverstorende stoffen?

Om de paar maanden en soms zelfs om de paar dagen, komt het bedrijf Chemours weer zeer slecht in het nieuws. Al die berichten hebben dezelfde achtergrond: Chemours lekt of loost gifstoffen als GenX en PFOA. Soms legaal (dan heeft het bedrijf een vergunning), soms illegaal. Maar altijd gaat het om zeer giftige stoffen.

Bewoners van Dordrecht, maar ook van Papendrecht en Sliedrecht, maken zich zeer grote zorgen om de uitstoot. Niet voor niets zitten er nu verschillende omwonenden op de publieke tribune, waaronder gemeenteraadsleden.

En voorzitter, die zorgen zijn er niet voor niets. Het RIVM liet vorig jaar zien dat de situatie reden tot zorg is. In een uitgebreid advies trof het RIVM kleine hoeveelheden PFOA en GenX aan op groenten uit moestuinen in de buurt van Chemours. Het RIVM vond dat de aangetroffen hoeveelheden binnen de normen vielen, maar adviseerde toch om slecht beperkt groenten uit eigen tuin te eten, want rond Chemours zijn er meer manieren om deze gifstoffen binnen te krijgen. “Omwonenden komen echter ook via lucht en drinkwater in aanraking met de stoffen ” schrijft het RIVM.

Voorzitter, laat dat even indalen: in de omgeving van Chemours krijgen omwonenden GenX en PFOA binnen via het kraanwater, via zelfgeteelde groenten, via de lucht. Wat wordt het volgende advies: adem binnen een straal van 1 kilometer rond Chemours niet te diep in?

Bovendien houdt het RIVM vast aan verouderde normen als het gaat om PFOA. Dat is al eerder aan de orde geweest in debatten. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid EFSA heeft normen die 15 maal zo streng zijn als de normen van het RIVM . De staatssecretaris spreekt van een dispuut tussen wetenschappers. Ik vond bij EFSA een document van 284 pagina’s met achtergrondinfo over PFOA, bij het RIVM vond ik één a4-tje tekst op hun website. Graag hoor ik van de staatssecretaris of het RIVM er al uit is. Wanneer hoort de Kamer dat de strengere EFSA-normen worden geïmplementeerd?

Want als het RIVM schrijft: bewoners, u krijgt GenX en PFOA op verschillende manieren binnen, er is dus geen ontkomen aan, en de normen voor PFOA zijn volgens de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid 15 keer strenger dan Nederland hanteert, dan moet het moestuinenadvies van het RIVM een expliciete waarschuwing zijn. Voor de Partij voor de Dieren betekent dit dat de uitstoot van GenX en PFOA naar 0 moet.

De provincie Zuid-Holland heeft Chemours in 2018 een dwangsom opgelegd van 250.000 euro per overtreding voor het lozen van PFOA en GenX . Voorzitter, hier wil ik de vraag de stellen aan de minister: kan Chemours de opgelegde dwangsommen aftrekken van de belasting? De Kamer vond dat onwenselijk toen het ging om TataSteel, maar ik wil weten hoe het zit met Chemours. Hoe vaak is een dwangsom opgelegd? KAN Chemours de opgelegde dwangsommen aftrekken van de belastingen en HEEFT Chemours dat gedaan? Dat zou stuitend zijn. Is de minister dat met mij eens? En als het zo is, hoe gaat zij dat voorkomen?

En dan wil ik ook het volgende weten. Hoe verhoudt het besluit van de minister om de uitstoot van PFOA te legaliseren zich met verordening 2017/1000 van de Europese Commissie om PFOA vanaf volgend jaar te verbieden ? Hoe kan de minister toestaan dat een stof, waarvan de productie en het verhandelen volgend jaar verboden wordt, nog wèl geloosd mag worden in het oppervlaktewater? Heeft deze verordening een rol gespeeld in het besluit van de minister? Als laatste wil ik van de minister graag weten waar Chemours gaat lozen. De minister schrijft de Nieuwe Merwede, maar Chemours ligt aan de Beneden Merwede. Dat zorgt voor onduidelijkheid en verwarring. Graag een reactie.