Bijdrage Wassenberg Mijnbouw

Voorzitter, aardgaswinning draagt bij aan de opwarming van de aarde, aan aardbevingen, aan gescheurde en verzakte huizen en aan een zakkende Waddenzee.

Tel daarbij op de giftige en kankerverwekkende stoffen die een onvermijdbaar bijproduct zijn van aardgaswinning. Zoals aardgascondensaat dat het uiterst giftige, brandbare en vooral kankerverwekkende benzeen bevat.

Afgelopen oktober lekte er in Famsum 30.000 liter giftig drab uit opslagvaten in het riool. En zol in het afwateringskanaal van Delfzijl, dat dwars door woonwijken loopt.

Alarmen werden genegeerd, er werd te laat gehandeld en er werd te laat gecommuniceerd door de NAM. En er werd verkeerd gecommuniceerd. Zo bleek uit geheime documenten van gemeente Delfzijl. Het staatstoezicht op de mijnen spreekt van ‘een opeenvolging van menselijk en technisch falen’. Voorzitter, dat is toch onbestaanbaar?

Er is nog steeds veel onduidelijk. Ook over de gevolgen voor het milieu en de gezondheid van omwonenden. Daarom een aantal vragen aan de minister.

Op welke schaal is de bodem door dit lek verontreinigd?

Zijn er vaker giftige stoffen weggelekt zonder dat dat daar melding van is gedaan? Niet alleen bij Farmsum, maar ook op andere plekken in het land waar opslagvaten staan?

En in hoeverre heeft dat tot bodemverontreiniging elders in het land geleid?

Waar kunnen omwonenden terecht met zorgen over hun gezondheid? Niet alleen na een incident, maar ook bij algemene zorgen over wat het betekent om naast giftige opslagvaten te wonen. Op welke steun kunnen zij rekenen?

Voorzitter, in Nederland staan honderden oude gasputten en dat zullen er aanzienlijk meer worden nu we van het gas afgaan. Maar zelfs goed afgesloten putten lekken methaan, zoals de oude gasput bij Monster. De Partij voor de Dieren heeft in eerder debatten vaker hierover van gedachten gewisseld, ook met deze minister, we hebben hierover nog een aangehouden moties. De minister vond het eerder te vroeg, hij was eerder nog in gesprek met de toezichthouders en met NOGEPA. Daarom opnieuw de vraag: is hij bereid om een plan op te stellen om deze gaslekkages tegen te gaan? En is hij bereid tot het instellen van een landelijk meetprogramma naar methaanemissies en lekkages?

Voorzitter, de trillingen van de mijnbouw veroorzaakt niet alleen schade aan huizen, maar ook aan de gezondheid van mensen. Het veroorzaakt trillingen, die als laagfrequent geluid ver dragen. Laagfrequent geluid voel je eerder dan dat je het bewust hoort, maar ook als je ze niet bewust opmerkt, reageert je lichaam er wel op. Chronische blootstelling aan laagfrequent geluid is niet gezond. Je slaapt slechter, je kunt er letterlijk ziek van worden.

Het goede nieuws is dat er op korte termijn een pilot met tiltsensoren komt, waarmee laagfrequent geluid kan worden gemeten. Maar alleen trillingen afkomstig van het Groningen-gasveld worden gemeten. Trillingen van andere gasvelden en zoutwinning niet. Voorzitter, door deze trillingen te negeren, ontstaat een onvolledig beeld van de ernst van de situatie. Voorzitter, herkent de minister mijn zorgen over laagfrequent geluid? En ziet hij ook dat het een probleem is dat we goed en vooral volledig in kaart zouden moeten brengen? Graag een reactie.

Voorzitter, terwijl de gaswinning in het Groningengasveld omlaag gaat, neemt de gaswinning in de rest van Nederland toe. Dit roept door het hele land veel weerstand op en ook het verzet neemt toe.

Ook tegen gaswinning onder de Waddenzee. Na de Waddeneilanden hebben ook de Provinciale Staten van Friesland zich duidelijk uitgesproken tegen nieuwe winningsplannen onder de Waddenzee. Gaswinning onder de Waddenzee past niet in de strijd tegen opwarming van het klimaat. Temeer omdat juist het wad zal verdwijnen als gevolg van de steeds verdere stijging van de zeespiegel. Dus door de gaswinning daalt het Wad en door de klimaatverandering smelten de poolkappen en stijgt het water. Voorzitter, hoe lang nog weegt de minister het korte termijn economisch belang boven die van natuur en milieu, boven het internationale en lokale belang van behoud van de Waddenzee? Wij vragen de minister opnieuw om snelle beëindiging van de gaswinning onder de Waddenzee.

Voorzitter, in de zoektocht naar duurzame energie moeten we waken voor blinde vlekken. Aardwarmte zou in sommige gevallen een duurzame energiebron kunnen zijn, maar vooralsnog kan de veiligheid ervan niet worden gegarandeerd. Sterker nog; alle 23 bestaande aardwarmteprojecten kampen met corroderende buizen in de bodem. Het gebruik van ‘anti-lek-chemicaliën is geen duurzame oplossing. Sterker nog, mochten de buizen alsnog gaan lekken, dan neemt de vervuiling alleen maar toe! Gaat de minister het gebruik van deze chemicaliën verbieden?

In 2017 heeft het Staatstoezicht van de Mijnen al gewezen op problemen rond de veiligheid van aardwarmte en ik vraag me af of er sindsdien voldoende aanscherping in de regelgeving is gerealiseerd. Er is haast, want er liggen tientallen nieuwe boorplannen klaar.

We maken ons specifiek zorgen of er afdoende landelijke restricties zijn, die voorkomen dat provincies elk een eigen koers gaan bepalen over wat wel en niet is toegestaan in de Nederlandse bodem. Is de minister bereid om geen geothermie toe te staan rondom waterreserves. Dit is in belang van onze watervoorziening want eenmaal vervuilde waterputten, kunnen nooit meer in gebruik worden genomen.

Voorzitter, ik eindig met de vergoeding van mijnbouwschade in Limburg. De minister stelt in zijn brief dat alle gedupeerden alle schade vergoedt krijgen. Vervolgens stelt hij dat er een schadeprotocol opgesteld gaat worden waarin verduidelijkt moet worden wie met welke schade aanspraak kan maken op het fonds. Betekent dat dat er ook gedupeerden buiten de boot gaan vallen? Ik maak me daarover zorgen. Kunnen alle gedupeerden straks rekenen op vergoeding of niet?