Bijdrage Wassenberg over de visserij en tuinbouw

Dank u wel, voorzitter. Op 1 juli kregen we een brief van de minister waarin hij in de tweede alinea schreef: "De visserij loopt aan tegen grenzen van natuur, klimaat en ruimte." Ik sluit me aan bij die woorden en ook bij de woorden van de minister dat we niet doorgaan op de manier waarop we nu vis uit de zee halen. Dat kan niet voor de vissers en dat kan al helemaal niet voor de vissen.

Voorzitter. Ik zie dat de overheid al jarenlang dezelfde blunders maakt als bij de veehouderij: tegen beter weten in doorgaan op hetzelfde doodlopende pad. Want ook hier heeft de overheid de vissers de afgelopen decennia in een fuik gejaagd, tegen de grenzen van de natuur in. Nu moet er volgens de minister inderdaad gesaneerd of geïnnoveerd worden, maar ook hier hoopt de minister op vrijwilligheid. En ook hier zal het gevolg alleen zijn dat de grote jongens overblijven, die de zee juist het effectiefst leegvissen.

Voorzitter. Bij de veehouderij zagen we decennialang dat de overheid bleef inzetten op schaalvergroting en technische lapmiddelen, waardoor onvermijdelijke oplossingen werden uitgesteld. De minister heeft daar de vorige weken nog debatten over gevoerd. Bij de visserij zien we eigenlijk hetzelfde gebeuren. Ik noem de al eerder besproken pulsvisserij. Dat is inmiddels een afgesloten hoofdstuk, maar opeenvolgende kabinetten hebben met hun inzet op die pulsvisserij vissers tot grote investeringen gedwongen, terwijl allang, allang duidelijk was dat hier Europese regels werden overtreden en dat er veel Europees verzet was. Die geschiedenis dreigt zich nu te herhalen met de flyshootvisserij, want ook daar is in Europa veel kritiek op. Laat het verleden een les zijn. Die inzet op innovatie is een wassen neus, een papieren werkelijkheid. Onparlementair kun je zelfs zeggen dat je de boel besodemietert en dat je niet eerlijk bent tegen de vissers. Je vernietigt daarnaast ook nog eens het leven in zeeën en oceanen. Onderzoek laat zien dat bodemberoerende visserij mondiaal net zo veel CO₂ uitstoot als de mondiale luchtvaart. Dat is vorig jaar gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature. Dan ga je toch niet bijna 200 miljoen -- 199 miljoen -- uit het Klimaatfonds halen om door te gaan met die CO₂-uitstoot? Is de minister dat met mij eens?

Terwijl de vissers nu moeten kiezen tussen saneren of innoveren, tuigt de minister een overgangsregeling op, maar dat vindt de Partij voor de Dieren uitstel van echt noodzakelijke maatregelen. Is de minister het met me eens dat brandstofcompensatie het risico verhoogt dat juist bedrijven met de meeste uitstoot in stand worden gehouden? Uiteindelijk is het de belastingbetaler die opdraait voor deze regeling, waarvan vooral de grote bedrijven profiteren. Graag een reactie van de minister.

Voorzitter. Dan de tuinbouw, de glastuinbouw. Je kan ook zeggen: de gastuinbouw. Die baart mijn fractie grote zorgen, want het verdienmodel van de glastuinbouw was vooral gebaseerd op goedkoop Gronings gas. Nu dat verleden tijd is, zit de sector op zwart zaad. De Partij voor de Dieren vraagt om te stoppen met het kweken van snijbloemen op gas, want dat soort productie draagt niet bij aan de voedselzekerheid en vormt midden in de gascrisis waar we nu in zitten een extra risico voor de leveringszekerheid voor huishoudens. We moeten prioriteiten stellen. De hoeveelheid gas die we kunnen en willen gebruiken, moeten we echt minimaliseren. Dan wordt de keuze: huizen verwarmen of snijbloemen kweken.

Er is nog een reden om minder gas te gebruiken in de glastuinbouw, want al die sectorafspraken en goede bedoelingen ten spijt zijn de broeikasgasemissies in de glastuinbouw tussen 2015 en 2021 niet afgenomen. Dat schreef de minister op 22 april. De minister schrijft ook dat hij niet gaat sturen op welke gewassen ondernemers moeten gaan telen, maar deelt de minister het inzicht dat op aardgas geteelde snijbloemen niet uit te leggen zijn? Als hij dat niet vindt, hoe verdedigt hij dat dan in deze tijd? Gaat de minister ondernemers ook ondersteunen in het omvormen naar een echt duurzame bedrijfsvoering, namelijk naar voedselproductie in onverwarmde kassen? Want in tijden van klimaatcrisis zijn tomaten en komkommers in de winter natuurlijk ook moeilijk te verantwoorden. Wat gaat de minister doen om de consumptie van seizoensgebonden en regionaal voedsel verder te stimuleren?

Voorzitter. Nog een allerlaatste vraag over landbouwgif. Vandaag vindt in Brussel een Corepervergadering plaats waarin besloten gaat worden hoeveel onderhandelaars elke lidstaat zal hebben tijdens de bespreking van de nieuwe Europese verordening inzake duurzaam gebruik van pesticiden. Gaat Nederland inbrengen dat er twee onderhandelaars moeten komen, zodat het dossier in verband met voedselveiligheid en de gezondheid van omwonenden gedragen wordt door zowel LNV als het ministerie van VWS?