Bijdrage Wassenberg over een mogelijk verbod op de puls­vis­serij

Voorzitter, vissen met elektriciteit is in Europa sinds 1988 verboden. Door de Nederlandse ontheffingen op dit verbod is nu een streep gezet. Volgens veel partijen in deze Kamer een mes in de rug van de Nederlandse visserij. Maar het zijn krokodillentranen. Nederland heeft juist op aandringen van deze partijen de vissersbelangen op het spel gezet.

Decennialang vernietigde de bodemvisserij met zware kettingen de bodem van de zee. Omdat deze vorm van visserij gepaard ging met steeds hogere brandstofkosten en een laag rendement, werd een list bedacht. Met de pulsvisserij probeerde de vissers zich een duurzamer imago aan te meten en onder het mom van wetenschappelijk onderzoek verstrekte de regering tientallen vergunningen voor de pulsvisserij. Tegen alle regels in, want afgesproken was dat niet meer dan 5% van de vloot betrokken mocht worden bij onderzoek.

Trots werd geroepen dat een innovatieve, duurzame praktijk de boomkor had vervangen. Maar de voordelen van de pulstechniek zijn voor de kottersector. De brandstofkosten, die zwaar op de sector drukten, werden lager en de winst van de kottervisserij steeg, na jarenlang verliezen.

Zo werd een muizengaatje in de wet – pulsvisserij mag voor wetenschappelijk onderzoek bij 5 % van de vloot - gebruikt voor commercieel gewin. Want nu varen er 84 pulsschepen rond: véél meer dan 5% van de vloot. Dezelfde truc paste Japan toe om walvissen te blijven jagen: – walvisvangst is verboden, behalve voor onderzoek en dus werd de Japanse walvisvloot een heuse onderzoeksvloot. Zo werd de Nederlandse kottervloot een onderzoeksvloot, terwijl de meeste niets met onderzoek te maken hadden. In 2016 deed minder dan 10% van de pulskotters mee aan onderzoek. En de Europese Commissie stond erbij er keer ernaar.

Het kan toch geen verassing zijn geweest dat andere lidstaten dit niet zouden pikken; zij hadden heel goed door dat Nederland onder valse voorwendselen concurreerde.

De meeste partijen hier in de Kamer vonden het een geweldige stunt: een uitzondering op Europese regels misbruiken om de eigen sector te bevoordelen. Geen 5% van de vloot uitrusten met de pulskor, maar méér en méér. Geen 6 of 7 schepen een onderzoeksontheffing geven, maar in totaal 84, dus 12 keer zoveel. Wat zou de reactie geweest zijn van diezelfde partijen wanneer een andere lidstaat dit kunstje zou hebben geflikt?

En de pulsvisserij als oplossing voor het ecosysteem? Kom nou toch! Allereerst de bijvangst: die is met de pulskor nog steeds enorm: tientallen procenten, tot 50% of meer. En dan: de pulskor geeft stroomstoten af, waardoor vissen op de bodem opschrikken, ¬verkrampen en in het net terecht-komen. Volwassen kabeljauwen kunnen hun rug breken[1]. Haaien en roggen, vissen die een elektrisch zintuig gebruiken om hun prooien op te sporen in het water, raken mogelijk beschadigd door de elektrische schokken. Na jaren onderzoek weten we nog praktisch niets over de effecten op het bodemleven, op de voortplanting van kleine organismen, over de gevolgen op lokale vispopulaties in de Noordzee.

Als het Nederland ècht te doen was geweest om duurzaamheid, dan hadden we onze zeeën wel beter beschermd. Dan hadden we wel vanaf het begin gezegd; geen commerciële visvangst zonder onderzoek vooraf. Maar kom niet aan met het duurzaamheidsargument, wanneer we nu slechts 5% van de natuur in de Noordzee daadwerkelijk beschermen.

Voorzitter, de boomkor had een wake up call moeten zijn. Het systeem is failliet. Industriële visserij heeft geen toekomst. Toen niet en nu niet.

Maar de fouten die de opeenvolgende kabinetten willens en wetens hebben gemaakt krijgt de belastingbetaler gepresenteerd. 15 miljoen belastinggeld gaat het ministerie stoppen in de verdere industrialisering van de visserijsector. Het kabinet heeft hoog spel gespeeld over de ruggen van de vissers, en ten koste van de natuur in de zee. En dat systematisch en jarenlang. Voorzitter, dat is echt onbestaanbaar. Ik overweeg in de tweede termijn een motie van afkeuring in te dienen.