Bijdrage Wassenberg debat over de aard­beving in Groningen

Voorzitter,

Op 22 mei vond in Groningen opnieuw een zware aardbeving plaats. De minister van EZK was niet onder de indruk: een bevinkje. Nadat er ophef ontstond, noemde hij dat een domme verspreking. Daarover heb ik een vraag. Wat was de reden van zijn woordkeuze? Is de minister, na anderhalf jaar op dit dossier te hebben gezeten cynisch geworden? Wéét hij dat veel Groningers geen enkel vertrouwen meer hebben in de Rijksoverheid? Dat veel Groningers, waaronder veel kinderen, ernstige psychische klachten hebben door de aardbevingen, en door de aanhoudende onzekerheid en het uitblijven van oplossingen?

Voorzitter, de woordkeuze van de minister voelde voor de gedupeerden als een dolkstoot in de rug. Zeker omdat de minister tot nu toe weinig blijk geeft van doortastend optreden. Want veel zichtbaars gebeurt er niet. Aan mooie woorden geen gebrek, maar aan echte verbeteringen ontbreekt het tot nu toe.

De minister-president had zo zijn eigen manier om te reflecteren op het drama in Groningen. Want, vond hij, we mogen niet de verzorgingshuizen in Limburg in de kou zetten. Ook hier was de woordkeuze hoogst ongelukkig. Groningen is wat Limburg vorige eeuw was: een wingewest, dat ontdaan wordt van fossiele brandstoffen – aardgas, steenkool - waarna de provincie leeggezogen achterblijft: kapotte huizen en kapotte mensen. Een recept voor onzekerheid, voor stress, voor onbehagen en voor diep, diep wantrouwen.

Bovendien voorzitter, is het abject om in reactie op de aardbeving te verwijzen naar de noodzakelijkheid van de gaswinning. Zeker door deze minister-president. Want de gaswinning is de afgelopen jaren op een onverantwoord hoog niveau gehouden door ZIJN kabinetten. En dat is geen kennis achteraf, dat weten we al jaren. Het SodM adviseerde in januari 2013 dat de aardbevingen in Groningen pas zullen stoppen als de gaswinning onder de 12 miljard kuub per jaar komt. Maar het kabinet Rutte-II negeerde dat en verhoogde de gaswinning naar 53 miljard kuub: 340% BOVEN de veilige grens.

En toen ik op 16 januari vorig jaar opnieuw naar die 12 miljard kuub verwees, verweet de minister van EZK mij dat ik cijfers heilig verklaarde. Ontkennen, bagatelliseren, ridiculiseren: dat waren de standaardreacties als de gaswinning ter discussie werd gesteld. De gevolgen? Bevinkjes.

Zes jaar lang de gaswinning onverantwoord hoog laten. En dan met een snik in je stem zeggen, we doen het niet voor onszelf, maar voor de Limburgse verzorgingshuizen.

Voorzitter, de gaswinning moet omlaag. En snel. Uit het oogpunt van veiligheid. Dat is het dringende advies van het SodM. Het SodM spreekt van voortdurende maatschappelijke ontwrichting als gevolg van de gaswinning. Maar de minister ziet allerlei praktische bezwaren.

Maar voorzitter; veiligheid moet nu toch echt voorop staan? We kunnen die voortdurende sociale ontwrichting toch niet op de koop toenemen in een beschaafd land? Voorzitter, de gaswinning MOET omlaag. Volgend jaar naar 12 miljard kuub en dan naar 0.

Voorzitter, we hadden al te maken met 16.000 niet afgehandelde schadegevallen, daar zijn nu zo’n 3.000 bijgekomen. Dat betekent dat inmiddels 1 op de 15 huizen in Groningen schade heeft. Daar komt bij dat de versterkingsaanpak failliet is en dat de schadeafhandeling veel te lang duurt. Het SodM adviseert de minister om de versterkingsoperatie als een crisis aan te pakken.

Mijn vraag aan de bewindslieden: zijn zij daartoe bereid? Zijn zij het ons eens dat de recente aardbeving opnieuw laat zien dat een fundamenteel andere aanpak nodig is? Een crisisaanpak waarbij het resultaat voor de bewoners voorop staat? Een aanpak die gericht is op coulance, op het vertrouwen van Groningers terugwinnen en NIET op het wantrouwen voeden?

Tot slot, voorzitter. Veel Groningers zijn lamgeslagen door de aardbevingen en daarna vastgelopen in een moeras van instanties en procedures. Je ploetert en je ploetert, het kost je al je kracht, het beneemt je de adem maar je komt geen meter verder. Je zakt dieper en dieper weg.

Hoe garandeert de minister een soepele uitvoering van de nieuwe regels? Hoe garandeert hij dat Groningen niet verder het moeras wordt ingetrokken?