Inbreng bij de Wijziging van de Water­schapswet, de Waterwet en de Algemene wet bestuurs­recht

Inbreng Partij voor de Dieren Wijziging van de Waterschapswet, de Waterwet en de Algemene wet bestuursrecht in verband met het versterken van de toepassing van het profijtbeginsel bij de watersysteemheffing, het geven van ruimte aan nieuwe ontwikkelingen en het oplossen van enkele knelpunten

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren hebben kennisgenomen van het voorliggende wetsvoorstel. Zij hebben hier nog vragen en opmerkingen over.

3. Versterken toepassing profijtbeginsel

De leden van de Partij voor de Dierenfractie missen in de basis één belangrijk element in dit hoofdstuk: water is een gemeenschappelijk goed en de basis waar we onze samenleving op moeten bouwen. Dit vereist ook een ander soort denken over hoe we heffingen in ons waterstelsel organiseren.

De leden van de Partij voor de Dierenfractie zijn van mening dat het de hoogste tijd is om het hele waterschapsbelastingsysteem aan te passen: hoe meer water je gebruikt, verbruikt en/of vervuilt, hoe meer je betaalt. Deelt de regering deze visie? Zo niet, waarom niet? Deze leden zijn van mening dat dit rechtvaardiger en effectiever is. Industriële- en agrarische bedrijven onttrekken veel grondwater en vervuilen het water en het milieu met lozingen. De bijdrage aan het schoonhouden van ons gezamenlijke water staat volgens deze leden in schril contrast met de schade die deze bedrijven veroorzaken. Daarom willen de leden van de Partij voor de Dierenfractie de regering oproepen om met een eerlijkere belasting te komen: progressief en rechtvaardig, waarbij de vervuiler ook echt het meeste betaalt.

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren vragen hoe klimaatverandering en de noodzaak tot ander, en ook duurder, watermanagement zich verhoudt tot dit wetsvoorstel. Verschillende waterschappen hebben de afgelopen dagen aangegeven extra geld nodig te hebben om Nederland te kunnen beschermen tegen de stijgende zeespiegel.[1] Hoe ziet de regering deze oproep in het licht van de klimaatontwrichtende werking van fossiele bedrijven? Deze bedrijven hebben vaak, veelal achterhaalde, vergunningen om enorm veel schadelijke stoffen te lozen, zoals de enorme hoeveelheid kwik die Tata Steel ‘mag’ lozen?[2] Hoe is dit volgens de regering rechtvaardig beleid?

Tot slot delen de leden van de fractie van de Partij voor de Dieren de mening dat het onwenselijk is dat er een verschuiving gaande is binnen de categorie gebouwd. Is de aanname correct dat er dus een zichtbare lastenverschuiving is van bedrijven naar burgers? Wanneer is deze lastenverzwaring richting burgers opgetreden?

4. Bijdrage aan klimaatadaptatie

De leden van de fractie van Partij voor de Dieren erkennen de noodzaak van het terugbrengen van de hoeveelheid hemelwater wat terecht komt in de zuiveringsinstallatie. Deze leden lezen dat deze wetswijziging het mogelijk maakt dat waterschappen financieel bij kunnen dragen aan klimaatadaptieve projecten zoals het afkoppelen van parkeerterreinen, stimuleren groen-blauwe daken en het inzetten van regentonnen in plaats van waterafvoer in de riolering. Het principe juichen deze leden zeker toe, het is namelijk van groot belang om klimaatadaptief te werken en maatregelen te stimuleren waarmee we hemelwater beter opvangen en opslaan. Dit zijn allemaal goede ideeën en principes, maar hierbij is toch de hoofdvraag: zijn deze maatregelen genoeg en is dit niet een druppel op een gloeiende plaat? Deze leden vragen zich af of de adviserende rol die waterschappen nu al hebben bij onder andere nieuwbouwprojecten niet verankerd kan worden met een verplichte watertoets, zoals ook volgt uit adviezen, zoals ‘goed water goed geregeld’ van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur. Het lijkt deze leden logisch om dat in deze wetswijziging, evenals met de benodigde wijzigingen van het Bouwbesluit, te regelen. Deelt de regering deze visie? Zo niet, kan zij uiteenzetten waarom niet?

Daarnaast rijst ook de vraag: zijn de waterschappen de juiste plek om deze taak onder te brengen, of is het Rijk aan zet? Weten bijvoorbeeld burgerinitiatieven waterschappen goed genoeg te vinden? Kan de regering hier op reflecteren? Hoe gaan de Rijksoverheid, waterschappen, provincies, en gemeentes er voor zorgen dat er geen doolhof aan regelging ontstaat en dat burgers bij het juiste loket terecht kunnen voor een subsidieaanvraag?

5. Bijdrage aan de energietransitie

De leden van de Partij voor de Dieren juichen het streven van de waterschappen toe om in 2025 zelf in hun energiebehoefte te voorzien en op termijn ook klimaatneutraal te worden. Over de mogelijkheid van het leveren van de duurzaam opgewekte surplus energie vanuit de waterschappen hebben deze leden nog een vraag. Het onderliggende wetsvoorstel stelt kaders aan de voorwaarde waaronder waterschappen hun surplus van opgewekte energie mogen leveren, maar bevat nog geen richtlijnen over waar en aan wie deze wordt geleverd. Wordt dit aan de waterschappen zelf gelaten? Wordt deze energie lokaal geleverd aan bedrijven, huishoudens, etc.? Of wordt dit op de energiemarkt gebracht? Kan de regering dit toelichten?

6. Bijdrage aan een meer circulaire economie

De leden van de Partij voor de Dierenfractie lezen dat waterschappen een grotere bijdrage willen leveren bij het komen tot een circulaire economie. De leden vragen daarom: is er al zicht op welke stoffen, naast fosfaat, teruggewonnen kunnen en zullen worden? Is het doel bijvoorbeeld om deze menselijke meststoffen te winnen ten behoeve van de akkerbouw?

[1] https://www.ad.nl/economie/de-dijken-moeten-nog-hoger-worden-dan-gedacht-en-dat-ga-je-voelen-in-de-portemonnee~a80f83f8/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

[2] https://nos.nl/artikel/2493121-vergunningen-lozen-giftige-stoffen-van-grote-nederlandse-bedrijven-achterhaald