Inbreng schrif­telijk overleg over steun­maat­re­gelen KLM

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben kennis genomen van de stukken en hebben daarover enkele kritische vragen en opmerkingen.

De luchtvaart zal onvermijdelijk flink moeten krimpen om binnen de grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid van mens en dier te komen. Steunpakketten voor bedrijven in de luchtvaartsector zouden daarom gericht moeten zijn op een toekomst in een structureel kleinere sector. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie pleiten al jaren voor een stevige krimp van het aantal vliegbewegingen en hebben eerder al hun voorwaarden genoemd die van toepassing zouden moeten zijn bij het toekomstbestendig maken van KLM[1] [2] [3] [4].

Volgens deze leden is het o.a. nodig om:

• een scherp CO2-budget op te stellen, naar rato in lijn met het 1,5⁰C-doel, met een krimpend plafond op het aantal vliegbewegingen,
• WHO-normen op het gebied van geluid over te nemen en (ultra-)fijnstofnormen vast te leggen op grond van het voorzorgsbeginsel,
• middels een goed sociaal plan werknemers naar toekomstbestendige sectoren te begeleiden,
• belastingen te heffen: o.a. op kerosine, tickets en een aangescherpte vliegtaks om de vervuiler ook de betaler te laten zijn,
• geen bonussen of dividend uit te keren in een staatssteunsituatie,
• geen steun te verlenen aan sectoren die zoönotische risico’s verhogen, bijvoorbeeld vanwege de handel in levende dieren of vee-industrie.

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben in het verleden diverse concrete voorstellen gedaan om het bovenstaande te realiseren. Deze leden constateren dat de bovenstaande voorwaarden grotendeels niet zijn opgenomen in het voorstel van de regering om staatssteun te verlenen aan KLM.

Ook constateren deze leden dat de luchtvaartsector nog altijd met fluwelen handschoenen wordt behandeld. Terwijl alle andere vormen van openbaar vervoer actief werden ontmoedigd middels een campagne van de Rijksoverheid (“met de bus? Alleen als het noodzakelijk is”), mag de luchtvaartsector alweer reclame maken voor ploftickets, zelfs naar landen waarvan het reisadvies nog op code oranje staat[5].

Waarom wordt het vliegen momenteel niet actief ontmoedigd? Waarom wordt het inperken van zoönotische risico’s niet meegenomen in dit pakket, bijvoorbeeld door de handel in levende dieren of vee-industrie te verbieden?

Erkent de minister dat in het voorgestelde pakket geen serieuze klimaatvoorwaarden zijn opgenomen?

Erkent de minister dat het doel om de CO2-uitstoot per passagierskilometer te verlagen in de praktijk kan neerkomen op een stijging van de absolute CO2-uitstoot? Zo nee, waarom niet?

Waarom is er niet gekozen voor het afdwingen van absolute CO2-reductie, in lijn met de rest van de mobiliteitssector?

Kan de minister uitleggen waarom er niet gekozen is voor een scherp CO2-budget in lijn met het 1,5⁰C-doel?

Waarom is er niet gekozen voor het overnemen van de WHO-geluidsnormen?

Kan de minister uitleggen waarom er geen (ultra-)fijnstofnormen op grond van het voorzorgsbeginsel worden vastgelegd?

Kan de minister toelichten waarom Lelystad Airport onderdeel gemaakt is van de doelstelling

om de hinder te beperken? Erkent de minister dat omwonenden van Schiphol en Lelystad Airport van deze regeringsplannen het gevoel zouden kunnen krijgen dat ze tegen elkaar worden uitgespeeld? Zo nee, waarom niet? Wat gaat de minister doen om het vertrouwen van omwonenden te herstellen?

Waarom worden niet alle nachtvluchten geschrapt?

Waarom worden vluchten naar bestemmingen als Brussel en Düsseldorf niet per direct afgeschaft?

Een lening die niet wordt terugbetaald en waarbij niet terugbetalen geen consequenties heeft, heet een gift. Tijdens het debat over de mogelijke staatssteun voor KLM (6 mei 2020) vroeg het lid Van Raan, aan zowel de minister van Financiën als de minister van Infrastructuur en Waterstaat, hoe KLM de leningen gaat terugbetalen in een luchtvaartmarkt die onvermijdelijk zal moeten krimpen om binnen de grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid van mens en dier te komen. Beide ministers konden daar geen fatsoenlijk antwoord op geven. Daarom stellen de leden van de Partij voor de Dieren-fractie wederom de vraag: hoe gaat KLM het geleende geld terugbetalen? Kan de minister inzichtelijk maken welke prognoses en berekeningen aan deze verwachting ten grondslag liggen? Hoe wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang inzake de gemaakte afspraken, het herstructureringsplan en de terugbetaling van leningen? Kan de minister de Kamer een gedetailleerd overzicht verschaffen van de huidige schulden(-structuur) van KLM? Kan de minister aangeven op welke manier in gesprek zal worden gegaan met de schuldeisers (met name de leasemaatschappijen en de kerosinehandelaren) om de schuldenlast te herstructureren?

Enkel de voorwaarde rond het blokkeren van bonussen en dividenduitkering wordt genoemd door de regering, waarmee uitvoering gegeven wordt aan de aangenomen motie Van Raan-Kröger, waarin de regering wordt verzocht om in geval van staatssteun het uitkeren van bonussen en dividend niet toe te staan[6]. Bij Air France-KLM kon de Nederlandse staat als aandeelhouder een exorbitante bonus voor Ben Smith alvast niet voorkomen. Hoe gaat de regering borgen dat er daadwerkelijk geen bonussen en dividend meer zullen worden uitgekeerd?

Erkent de minister dat KLM al vele mensen heeft ontslagen en dat ook via dit pakket vele mensen zullen worden ontslagen? Zo ja, waarom ontbreekt er een goed sociaal plan waarin werknemers actief geholpen worden naar het vinden van werk in meer toekomstbestendige sectoren?

Waarom wordt de luchtvaartsector nog steeds gespaard als het gaat om belastingen? Is er met KLM afgesproken dat zij stoppen met het tegenwerken van de invoering van eerlijke belastingen op diverse onderdelen van de luchtvaart? Zo nee, waarom niet?

Kan de minister een overzicht geven van de fiscale structuur van KLM, alsmede een gedetailleerd overzicht van de betaalde belasting door KLM over de afgelopen 10 jaar (inclusief het effectieve belastingtarief dat KLM betaald heeft), zo nee waarom niet?

[1] Bijdrage debat over ‘mogelijke staatssteun voor KLM’ (6 mei 2020): https://www.partijvoordedieren.nl/bijdragen/bijdrage-van-raan-aan-debat-over-mogelijke-staatssteun-voor-klm

[2] Inbreng schriftelijk overleg ‘luchtvaart’ (21 april 2020): https://www.partijvoordedieren.nl/bijdragen/inbreng-pvdd-bij-schriftelijk-overleg-over-luchtvaart

[3] Kamervragen van het lid Van Raan (29 april 2020): https://www.partijvoordedieren.nl/vragen/vragen-van-raan-over-het-bericht-dat-het-kabinet-met-miljarden-komt-voor-klm

[4] Kamervragen van het lid Van Raan (10 april 2020): https://www.partijvoordedieren.nl/vragen/vragen-van-raan-over-strenge-voorwaarden-aan-staatssteun-voor-de-luchtvaartsector

[5] Bijdrage debat over ‘luchtvaart en corona’ (19 juni 2020): https://www.partijvoordedieren.nl/bijdragen/bijdrage-van-raan-over-luchtvaart-en-corona

[6] Motie Van Raan-Kröger (6 mei 2020): https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-van-raan-geen-bonussen-en-dividend-bij-staatssteun