Inbreng SO Aanscherping uitstoot­normen fijnstof uit pluim­vee­stallen

Inbreng Partij voor de Dieren so Aanscherping uitstootnormen fijnstof uit pluimveestallen

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren hebben met verbazing kennisgenomen van de brief van de staatssecretaris waarin ze schrijft dat zij een deel van de eerder aangekondigde regelgeving voor het terugdringen van de fijnstofuitstoot uit pluimveestallen zal inruilen voor een sectorplan van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders en LTO.[1] Een sectorplan waaraan ook medewerkers van een veevoergigant en een bedrijf dat technologische stalsystemen ontwikkelt, hebben meegeschreven. De leden vragen de staatssecretaris hoe dit precies is gelopen. Schuift de staatssecretaris ook voor andere sectoren die betrokken zijn bij het Schone Lucht Akkoord of andere sectoren die worden geraakt door haar beleid, eigen regelgeving aan de kant als zij hiertegen in opstand komen? Zo ja, welke? Zo nee, waarom geldt dit wel voor de veehouderij?

Zoals de staatssecretaris zelf ook al schrijft, vormt de uitstoot uit pluimveestallen een grote bron van fijnstof. Dit kan leiden tot serieuze longproblemen bij omwonenden, zoals lagere longfuncties en longontstekingen. En mensen die al lijden aan longziekten zoals COPD ervaren hierdoor meer gezondheidsklachten. De uitstoot van veehouderijbedrijven moet dus flink worden verlaagd om de gezondheid van mensen met een longziekte te verbeteren én om te voorkomen dat meer mensen longziekten krijgen. Maar hierin gebeurt nog veel te weinig. Eind 2022 bleek dat het aantal overschrijdingen van de fijnstof (PM10) norm in Nederlandse gebieden met intensieve veehouderij zelfs is toegenomen.[2] En dat terwijl die norm al onvoldoende is. Kan de staatssecretaris bevestigen dat er volgens de WHO eigenlijk geen veilige hoeveelheid fijnstof bestaat waarbij er geen gezondheidsrisico’s zijn? Klopt het dat in het sectorplan bovendien geen rekening is gehouden met de aangescherpte WHO-normen uit 2021 en de voorgestelde herziening van de EU-richtlijn?

Denkt de staatssecretaris dat de doelstellingen van het sectorplan voldoende zijn om de gezondheidsrisico’s significant te doen afnemen? Zo ja, waar baseert zij dit op? Hoe gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat de fijnstofuitstoot uit de pluimveehouderij op zijn minst voldoet aan de laatste WHO-normen en de voorgestelde herziening van de EU-richtlijn? Welke instrumenten heeft zij om dit af te dwingen?

Volgens het RIVM is het (fors) beperken van de veehouderij nodig om in 2030 aan de WHO-advieswaarden te voldoen, naast het (fors) beperken van de productie van de zware industrie en de lucht- en zeevaart.[3] Erkent de minister dat de pluimveesector voor een grote opgave staat? En ook als er voor wordt gekozen om dit doel vooruit te schuiven naar 2050, zou het buitengewoon onverstandig zijn om nu te investeren in stallen die nog tientallen jaren blijven staan, waardoor het onzeker is of het doel op een later moment wel zal worden behaald. Daarbij wijzen de leden er op dat het terugdringen van de uitstoot van fijnstof niet de enige opgave is voor de (pluim)veehouderij. Ook op het gebied van dierenwelzijn, klimaat en het terugdringen van zoönoserisico’s zijn grote aanpassingen nodig. Deelt de staatsecretaris de mening dat het een gemiste kans zou zijn als al deze doelen samen worden aangepakt in de integrale landbouwtransitie? Op welke manier is de staatssecretaris betrokken bij de gesprekken over het nationaal programma landelijk gebied?

[1] Kamerstuk 30175, nr. 415

[2] Kamerstuk 30175, nr. 429

[3] Kamerstuk 36246, nr. 6