Inbreng SO Fiche over de veror­dening betref­fende de bescherming van dieren tijdens het vervoer

Inbreng Partij voor de Dieren SO Fiche over de verordening betreffende de bescherming van dieren tijdens het vervoer

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren hebben met verbijstering kennisgenomen van het commissievoorstel over de herziening van de verordening dierenwelzijn tijdens transport. Na bijna twintig jaar worden de Europese regels voor diertransporten eindelijk herzien. Deze herziening zou dan ook moeten worden aangegrepen om eindelijk een einde te maken aan de vreselijke omstandigheden waarmee de miljarden dieren worden geconfronteerd die jaarlijks over de weg, over zee, per spoor en door de lucht worden vervoerd binnen de EU en van en naar de EU. De dagenlange transporten met schapen of koeien over zee, langeafstandstransporten naar het Midden-Oosten en andere uithoeken van de wereld, de vreselijke langeafstandstransporten met ongespeende kalfjes die onderweg niet goed kunnen drinken, transporten in de hitte: de Partij voor de Dieren vindt het onbestaanbaar dat al dit immense dierenleed met het voorliggende voorstel niet wordt beëindigd.

In de kabinetsreactie op het commissievoorstel wordt gesteld dat het voorstel “helaas niet zo ambitieus is als gehoopt”. De Partij voor de Dierenfractie vindt dit nu al het understatement van het jaar. Kuikentjes, konijnen, varkens, koeien, schapen, geiten en paarden mogen met dit voorstel nog altijd tot 42 uur worden vervoerd. Zeer jonge kalfjes vanaf 5 weken oud en andere ongespeende dieren mogen onder de nieuwe regels nog steeds tot achttien uur lang vervoerd worden. De definitie van kort (!) transport wordt opgerekt van acht naar negen uur. Kippen dieren zullen blijven creperen, volgepropt in vrachtwagens, op ellenlange transporten, tijdens de brandende hitte Kippen en konijnen mogen ondersteboven aan hun poten uit de stallen of hokken worden geharkt om ze in kratten te proppen. Varkens en koeien mogen met stroomstootapparatuur worden mishandeld om ze in de vrachtwagens te jagen. Dieren mogen eindeloos over zee worden vervoerd, want deze transporttijd telt zelfs helemaal niet mee.

Erkent de minister dat het nu of nooit is voor de dieren? Deelt de minister dat een kleine verbetering geen optie is? Erkent de minister dat ook na de invoering van het voorliggende voorstel, diertransporten zullen blijven leiden tot ernstig dierenleed?

Erkent de minister dat in het voorliggende voorstel voorbij wordt gegaan aan wetenschappelijke kennis over het welzijn van dieren, zoals de aanbevelingen van EFSA over de verlaging van de maximumtemperaturen bij diertransporten om hittestress tegen te gaan? Erkent de minister dat bepaalde diersoorten, zoals kippen en konijnen, zelfs compleet aan hun lot worden overgelaten?

De minister zegt dat het kabinet zich in Europa sterk inzet voor een verbetering van de wetgeving rondom dierenwelzijn, maar waar blijkt dit uit? Wat heeft de minister hier concreet voor gedaan?

Langeafstandstransporten

Het is stuitend dat langeafstandstransporten met dieren naar landen buiten de EU volgens dit voorstel toegestaan blijven, ondanks ernstige bezwaren van de EFSA en Ngo’s, en meerdere uitspraken van de Kamer. Dieren zullen nog steeds over grote afstanden mogen worden getransporteerd naar landen met lagere dierenwelzijnsstandaarden. Er wordt geen einde gemaakt aan bijvoorbeeld de massale export van schapen naar het Midden-Oosten, want de Europese Commissie vond de economische impact te groot. Weer gaan economische belangen boven het welzijn van dieren.

Voor elke minuscule verbetering voor de dieren zijn zoveel uitzonderingen bedacht dat het zeer te betwijfelen valt of het welzijn van dieren op enige manier zal verbeteren met het voorliggende voorstel. Dieren die over land worden getransporteerd mogen straks nog maximaal negen uur worden getransporteerd, maar dit geldt alleen voor de slacht. Als er geen slachthuis te bereiken is binnen die negen uur, wordt een uitzondering gemaakt en mogen dieren zelfs nog langer op transport. Als dieren voor de (op)fok worden getransporteerd, mogen ze zelfs tot 42 uur worden getransporteerd. En de tijd op zee telt ook nog eens niet mee voor de maximale transportduur. Voor sommige diersoorten, zoals kippen en konijnen, worden de regels aan alle kanten opgerekt of gelden uitzonderingen. Deelt de minister de mening dat dit onacceptabel is?

De toegestane duur van transporten over zee wordt op geen enkele manier ingeperkt, terwijl we de afgelopen jaren hebben gezien welke ellende gepaard gaat met deze transporten: dieren op schepen die maandenlang op zee ronddwalen, zonder voldoende voer, water, verzorging of zelfs maar ruimte om te gaan liggen[1], duizenden schapen die stierven van dorst, oververhitting en uitputting, terwijl ze wekenlang op weg waren van Europa naar het Midden-Oosten[2], schepen die kapseizen, met duizenden verdronken dieren als gevolg[3]. Ook zonder deze ‘incidenten’ gaat het vervoer van levende dieren over zee gepaard met ernstige, structurele dierenmishandeling. Het voorstel van de Europese Commissie doet hier niks aan.

Telkens opnieuw verwees de minister – en ook zijn voorgangers – naar Europa als de Kamer om maatregelen vroeg om dieren op transport beter te beschermen en om een einde te maken aan langeafstandstransporten. Ondertussen weigerde hij op nationaal niveau actie te ondernemen. Hoe reflecteert de minister op zijn inzet, nu blijkt dat de langeafstandstransporten niet worden verboden? Moeten we opnieuw twintig jaar wachten, tot een volgende herziening van de transportverordening, voordat deze ellende wordt aangepakt? Of is de minister alsnog bereid om te kijken wat hij op nationaal niveau kan doen, eventueel in samenwerking met gelijkgestemde omliggende lidstaten?

Temperatuur

Uit onderzoek van EFSA blijkt dat dieren op transport lijden aan hittestress bij temperaturen boven de 22 graden (zeugen), 25 graden (varkens en koeien), 28 graden (ongeschoren schapen) en 30 graden (biggen). In plaats van de adviezen van EFSA over te nemen en met duidelijke, soort-specifieke maximumtemperaturen te komen voor dieren op transport, blijven dierentransporten ook op extreem hete dagen plaatsvinden. Voor kippen, eenden, kalkoenen en konijnen worden helemaal geen regels gesteld. Dit betekent dat dieren zullen blijven creperen, volgepropt in vrachtwagens, op ellenlange transporten, tijdens de brandende hitte.

De Kamer heeft meerdere moties aangenomen om deze maximumtemperaturen te beperken. Daarom vinden de leden van de Partij voor de Dieren het onbegrijpelijk dat het kabinet schrijft dat ze de Commissie kunnen volgen in hun keuze om de aanbevelingen van EFSA over de maximumtemperaturen niet over te nemen. Hiermee gaat de minister regelrecht in tegen het verzoek van de Kamer (zoals geformuleerd in de aangenomen motie 21501-32-1526). De leden roepen de minister op om aangenomen moties uit te voeren. Gaat de minister dit doen en zich in Europees verband inzetten voor maximumtemperaturen in lijn met de EFSA-aanbevelingen? Daarnaast verwacht de Partij voor de Dieren nog steeds van de minister dat hij de nationale maximumtemperaturen voor diertransporten in lijn brengt met de uitkomsten van de EFSA-onderzoeken, zoals geformuleerd in motie 36200-XIV-63.

Dieren aan poten optillen

Binnen de huidige verordening geldt – terecht – een verbod op het optillen van dieren aan de poten. Het ondersteboven opharken van kippen aan hun poten om ze met een aantal tegelijk in kratten te gooien of proppen, zorgt voor enorm dierenleed. De dieren breken hierbij regelmatig hun poten of lopen andere verwondingen op. Maar met het voorliggende voorstel wordt voor kippen en konijnen een uitzondering ingevoerd, waardoor dit leed nog altijd zal voortbestaan. Onbestaanbaar. Ook de Kamer heeft zich uitgesproken tegen het vangen van dieren op een manier die vermijdbaar dierenleed oplevert.[4] Wat gaat de minister doen om hier een einde aan te maken?

Ongespeende dieren

Ook met het voorliggende voorstel mogen jonge dieren nog altijd op transport worden gezet. Ook zeer jonge kalfjes vanaf 5 weken oud en andere ongespeende dieren mogen onder de nieuwe regels nog steeds tot tweemaal negen uur lang vervoerd worden, mits ze tussendoor 1 uur rust krijgen. Samen 19 uur dus. Voorwaarde is dat er een melksysteem aanwezig is, zodat de jonge dieren kunnen drinken onderweg. Maar hoe kan de minister garanderen dat alle kalfjes het systeem snappen? Hoe kan hij garanderen dat alle kalfjes bij de drinknippels kunnen komen en voldoende kunnen drinken? Hoe kan hij garanderen dat het melksysteem voldoende werkt en blijft werken? Deelt de minister de mening dat een transportduur van twee keer 9 uur onacceptabel is, zeker wanneer niet kan worden gegarandeerd dat de jonge dieren onderweg voldoende kunnen drinken?

Bij transport over zee geldt zelfs helemaal geen tijdslimiet. De leden van de Partij voor de Dierenfractie verwachten van de minister dat hij hier een streep trekt.

Stroomstootapparatuur

Tevens merken de leden op dat het voorstel een verslechtering betekent als het gaat om het gebruik van stroomstootapparatuur. Deze apparatuur zal als gevolg van de voorliggende wijziging straks in heel Europa niet alleen op volwassen varkens en runderen mogen worden gebruikt, maar ook op biggen en kalfjes vanaf 80 kilo. Zowel de Kamer als de minister heeft zich uitgesproken voor een snel verbod op deze martelwerktuigen. Zet de minister zich bij de onderhandelingen in voor een algeheel verbod op het gebruik van stroomstootapparatuur?

Conclusie

De Tweede Kamer heeft zich duidelijk uitgesproken tegen het voorliggende niet-ambitieuze voorstel, via de recent aangenomen motie Ouwehand (21501-32-1605). Met deze motie wordt de minister verzocht zich hard te maken voor een einde aan diertransporten naar landen buiten Europa, een verlaging van de maximumtemperatuur en een einde aan diertransporten die langer duren dan acht uur. De leden horen graag wat de inzet van de minister wordt om het voorliggende voorstel te verbeteren en de aangenomen motie uit te voeren. Is hij voornemens opnieuw samenwerking te zoeken met andere lidstaten, zoals de Vught-groep? Is hij bereid er zorg voor te dragen dat de realiteit van diertransporten bekend wordt bij burgers, om zo het draagvlak en de urgentie voor maatregelen om dieren te beschermen te vergroten?

Deelt de minister de mening van de leden van de Partij voor de Dieren dat als het niet lukt om de verordening zo te wijzigen dat het inhoudelijk voldoet aan de wensen van de Kamer, zoals geformuleerd in de eerder benoemde moties, het kabinet er alles aan moet doen om via nationale maatregelen het welzijn van dieren op transport te verbeteren? Welke stappen gaat de minister ondernemen om dit mogelijk te maken?

[1] https://www.theguardian.com/environment/2021/mar/31/how-nearly-3000-cattle-came-to-be-stranded-at-sea-for-three-months

[2] https://www.maritime-executive.com/article/sheep-suffer-severe-heat-stress-on-the-al-shuwaikh

[3] https://maritime-executive.com/article/no-more-sheep-alive-on-queen-hind

[4] Kamerstuk 36200-XIV-61