Inbreng SO Gaswinning Groningen

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren hebben met teleurstelling kennisgenomen van het voorgestelde Gaswinningsbesluit Groningen. Hoewel op papier de veiligheid van de bewoners voorop staat, is dit in het daadwerkelijke besluit niet terug te zien. Ook constateren de leden dat er te weinig inspanning is geleverd om de gasvraag terug te dringen. De leden zouden de minister daarom enkele vragen willen stellen.

Veiligheid

Na het lezen van het Gaswinningsbesluit Groningen maken de leden van de PvdD-fractie zich zorgen. Hoewel de minister regelmatig refereert aan de veiligheid van de bewoners, lijkt het voorliggende Gaswinningsbesluit in de eerste plaats gemotiveerd door een zo hoog mogelijk gaswinningsniveau. Zo zal de schade aan huizen en gebouwen bij een winningsniveau van 27 mrd m3 blijven toenemen, maar de minister lijkt dit geen punt van overweging te vinden.

De minister stelt dat op het niveau van 27 mrd m3 de gaswinning zo vlak mogelijk kan worden gehouden. Liever wat meer winnen dan veel pieken en dalen, zo legt hij uit. Want juist die fluctuaties maken de situatie zo gevaarlijk. Hier is echter geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. Het zal, zoals de minister zelf heeft aangegeven, nog duren voordat deze aanname wetenschappelijk getoetst kan worden. Ondertussen bestaat er geen twijfel over het risico van een hoog gaswinningsniveau. Volgens oud inspecteur-generaal SodM Jan de Jong is er geen enkel bewijs dat productiefluctuaties bij een winningsniveau van 21 mrd m3 schadelijker zijn dan een vlak winningsniveau van 27 mrd m3. Sterker nog, seismiciteit hangt samen met compactie en compactie hangt samen met het gaswinningsniveau. Er zal dus meer compactie en daarmee meer seismiciteit zijn bij een winningsniveau van 27 mrd m3. De kans op aardbevingen is hierdoor hoger dan bij een lager winningsniveau. De leden van de PvdD-fractie willen weten waarom de minister zich dan toch verschuilt achter nog onbevestigde vermoedens en kiest voor een hoog winningsniveau. Graag een reactie. Op welke manier verhoudt zich dit tot de uitspraak van de Raad van State dat de minister bij het vorige gaswinningsbesluit de risico’s voor de omwonenden en de omgeving onvoldoende in kaart heeft gebracht? Wat is er voor nodig om de gaswinning terug te schroeven naar het door de SodM vastgestelde veilige gaswinningsniveau van 12 mrd m3?

Dat gaswinning ook verband houdt met bodembewegingen, is de afgelopen tijd in Loppersum wel gebleken. Onderzoekers van de TU Delft/CBS hebben geconstateerd dat de bodemdalingssnelheid in Loppersum is gehalveerd sinds de gaswinning in het gebied is stopgezet. NAM was echter in eerste instantie tot de conclusie gekomen dat de bodemdalingssnelheid onveranderd was. Tijdens de Technische Briefing hebben twee onderzoekers van de NAM toegegeven dat er toch een correlatie is tussen gaswinning en bodemdalingssnelheid. Is de minister bereid de conclusie van het TU Delft/CBS-onderzoek over te nemen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welk gevolg geeft de minister hieraan in instructies naar de instanties verantwoordelijk voor de schadeafhandeling en NAM? Is de minister bereid om instructies te geven dat schade als gevolg van bodemdaling ook als mijnbouwschade zou moeten worden gezien en dus door NAM vergoed zou moeten worden?

De leden van de PvdD-fractie willen van de minister weten waarom er niet wordt gekeken naar bevingen met een magnitude kleiner dan 1? Zoals blijkt uit het panel met TNO tijdens de Technische Briefing, dragen opeenvolgende kleine aardbevingen wel degelijk bij aan schadevorming. Is de minister bereid alsnog onderzoek te doen naar het effect van kleine bevingen? Is de minister verder bereid het effect van schadevorming als gevolg van kleine aardbevingen mee te nemen als criterium voor de versterkingsopgave? In hoeverre zal de herstel- en verstevigingsoperatie in Groningen in het algemeen gericht zijn op het versterken tot een hoger niveau dan de oorspronkelijke staat, zodat huizen niet weer kwetsbaar worden voor aardbevingen?

Afhandeling schade

Naar aanleiding van gesprekken tijdens het werkbezoek aan Groningen en de persoonlijke verhalen die zijn gedeeld tijdens het rondetafelgesprek, constateren de leden van de PvdD-fractie dat bewoners veel stress, frustratie en boosheid ervaren in het proces van schadeafhandeling. NAM traineert de schadeafhandeling en komt soms terug op gemaakte afspraken. Bewoners moeten vechten voor erkenning dat de schade aan hun huis, dat twintig jaar geleden nog in goede staat verkeerde, het directe gevolg is van aardbevingen. Ze krijgen geen of een te lage compensatie voor de geleden schade.

Om het proces van schadeafhandeling voor bewoners inzichtelijker en sneller te maken, heeft de PvdD samen met de PvdA een amendement ingediend om de bewijslast bij mijnbouwschade om te keren. De leden van de PvdD-fractie verwachten dat dit de stap naar de rechter kleiner zal maken, omdat dit niet alleen gedupeerden steunt maar ook NAM zal aansporen sneller tot een reëel schikkingsvoorstel te komen. Een gang naar de rechter zal nu namelijk een veel grotere kans van slagen hebben voor de gedupeerde. Het amendement is aangenomen, maar de minister heeft aangegeven dit aan te willen passen en in een novelle naar de Kamer te sturen. Wanneer kan de Kamer de novelle over omkering van de bewijslast bij mijnbouwschade verwachten?

Energiebesparende maatregelen

De leden van de PvdD-fractie constateren dat de minister zich te weinig heeft ingespannen om de gasvraag terug te brengen. Een terugkerend thema in de brief van de minister is de noodzaak om aan de leveringszekerheid te kunnen voldoen. De minister brengt het niveau van leveringszekerheid als een voldongen feit, een statisch gegeven. Dit terwijl het terugdringen van de gasbehoefte een belangrijke stap zou zijn naar het drastisch verminderen van de gaswinning. De leden van de PvdD-fractie moeten met teleurstelling constateren dat sinds 2012, het moment dat de relatie tussen gaswinning en de aardbevingen in Groningen onomstotelijk is vast komen te staan, de minister geen aantoonbare stappen heeft gezet om de gasbehoefte terug te brengen. Welke energiebesparende maatregelen heeft de minister de afgelopen jaren getroffen om de gasvraag terug te dringen, zowel nationaal als internationaal?

Is de minister van plan om naast het energieakkoord aanvullende maatregelen te treffen? De leden van de PvdD-fractie willen in het bijzonder weten hoe de minister de transitie naar minder gasverbruik voor zich ziet, een transitie waarbij ook geen gebruik wordt gemaakt van hoogcalorisch gas. Kan de minister daar een antwoord op geven?

Energiebesparende maatregelen komen in de brief slechts summier aan bod en dat vinden de leden van de PvdD-fractie spijtig. De waardevermeerderingsregeling, waarmee de verduurzaming van huizen kunnen worden gefinancierd, wordt per 31 januari 2016 afgeschaft. Welke maatregelen komen hiervoor in de plaats? Welke financieringsmogelijkheden voor energiebesparende maatregelen zijn er beschikbaar voor inwoners van het gaswinningsgebied?

Op dit moment kunnen verhuurders aanspraak maken op De Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP). Tijdens de Technische Briefing stelde de Nationaal Coördinator Groningen voor deze regeling uit te breiden, zodat ook kopers hier gebruik van kunnen maken. Welke mogelijkheden zijn er om de regeling op korte termijn uit te breiden? Als de STEP-regeling niet kan worden uitgebreid, bent u bereid met een vergelijkbare regeling voor huizenbezitters te komen, zodat zij financiering voor het verduurzamen van hun huis kunnen ontvangen?

Verschuiving problemen

Tenslotte willen de leden van de PvdD-fractie de minister enkele vragen stellen over het verschuiven van de problemen. Afgelopen zomer heeft de minister, in reactie op de kritiek op de gaswinning in Groningen, gesteld dat er dan maar meer gas uit de Noordzee moet worden gehaald. De minister is zelfs bereid om bedrijven flink te subsidiëren, omdat het anders niet rendabel zou zijn voor de exploitanten. Hoe kijkt de minister nu tegen die uitspraak aan? Zou de minister dit geld niet beter kunnen besteden aan energiebesparende maatregelen? Graag een reactie.

Wat is de stand van zaken rondom mogelijke gasboring op Terschelling? Deelt de minister de mening dat, gezien de vele schade die er in het Groningerveld is ontstaan, het zeer onwenselijk is om in- en rond de Waddenzee naar gas te boren, in verband met de risico’s voor mens en natuur en de vervuiling die hierbij gepaard gaat? Wat gaat de minister doen met de door de PvdD medeondertekende aangenomen motie tegen gaswinning op Terschelling (Kamerstuk. 34300-XIII-64)?

Tijdens de Technische Briefing en het rondetafelgesprek is veel kritiek geuit op de positie van NAM binnen het wetenschappelijk onderzoek naar de aardbevingen in Groningen. Verschillende experts vinden dat door de dominante opstelling van NAM, er geen onafhankelijk onderzoek mogelijk is. Hierdoor worden niet de juiste, kritische vragen gesteld en ontglippen problemen aan de aandacht. Hoewel er in Nederland op dit moment niet naar schaliegas voor commerciële doeleinden wordt geboord, heeft de minister de optie voor ‘proefboringen voor wetenschappelijke doeleinden’ open gelaten. De leden van de PvdD-fractie vinden dit een slechte stap en vrezen de korte- en lange termijn gevolgen voor de omgeving en bodemstabiliteit. Net zo belangrijk is dat onderzoek naar de aardbevingen in Groningen heeft laten zien dat Nederland op dit moment niet de juiste kennisinfrastructuur of kennisinstituten heeft die goed en onafhankelijk onderzoek naar de mijnbouw uit kunnen voeren. Welke plannen heeft de minister om onafhankelijk onderzoek naar de aardbevingen in Groningen te verrichten? Is de minister bereid om het onderzoek naar de aardbevingen in Groningen bij NAM weg te halen en bij onafhankelijke wetenschappers onder te brengen, waarbij NAM zonder terughoudendheid alle benodigde informatie moet verstrekken?

Tot slot

De leden van de PvdD-fractie maken zich grote zorgen over de gevolgen van dit Gaswinningsbesluit. De veiligheid van mensen die al jaren lijden onder de gaswinningsdrift van het kabinet is ook nu weer het ondergeschoven kindje. In plaats van de oorzaak van het probleem aan te pakken, namelijk de hoge gasvraag, zinspeelt de minister nu op de import van hoogcalorisch gas. Dat is geen oplossing, maar een verschuiving van het probleem. De leden van de PvdD-fractie roepen de minister daarom nogmaals dringend op het gaswinningsniveau terug te brengen naar een veilig en verantwoord niveau van 12 mrd m3, het fossiele denken los te laten en stevig in te zetten op een duurzame energievoorziening, zodat de gaswinning op termijn zelfs helemaal kan worden afgebouwd.