Inbreng SO Gaza

De Partij voor de Dieren maakt zich grote zorgen om de honderdduizenden burgers die het slachtoffer zijn van het conflict tussen Israël en Palestina en de onvoorstelbare escalatie van het geweld in Gaza.

Het kabinet erkent in haar brief dat de humanitaire en socio-economische situatie in Gaza onhoudbaar is. De regering roept beide partijen op om onmiddellijk de gewelddadigheden te staken en tot een staakt het vuren te komen en onderstreept de noodzaak van een twee-statenoplossing. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie onderschrijven deze lijn, maar hebben vragen over de kabinetsbrief en de precieze positie van de Nederlandse regering.

Sinds het verschijnen van de kabinetsbrief is het dodental verder opgelopen. Er wordt inmiddels gesproken over meer dan duizend doden aan Palestijnse zijde, in meerderheid burgers. Ook het aantal gewonden, duizenden inmiddels, loopt op. Aan Israëlische kant vielen tientallen doden, merendeels militairen. De regering schrijft de raketaanvallen van Hamas scherp te veroordelen en Israël op te roepen tot terughoudendheid. Dat lijkt de Partij voor de Dieren nogal onevenwichtig.

De VN-mensenrechtenchef Navi Pillay heeft de raketaanvallen eveneens veroordeeld, maar ook geconcludeerd dat er een grote mogelijkheid is dat Israël in Gaza oorlogsmisdaden begaat. Hoe reageert het kabinet op deze analyse? De VN-mensenrechtenraad stemde intussen in met internationaal onderzoek naar mensenrechtenschendingen in Gaza. 29 landen stemden voor, 17 landen onthielden zich van stemming en alleen de VS stemden tegen. Is het waar dat alle Europese landen die deelnamen aan de stemming zich van stemmen onthouden hebben? Kan de regering uiteenzetten of en hoe de stemming in EU-verband is voorbereid in de Raad Buitenlandse Zaken van 22 juli of anderszins en wat de Nederlandse positie is (geweest) ten opzichte van het voorstel voor onderzoek naar mensenrechtenschendingen? Is het kabinet bereid het onderzoek (alsnog) openlijk te steunen? Zo nee, waarom niet?

Het kabinet schrijft dat Israël burgers in Noord-Gaza voorafgaand aan aanvallen gewaarschuwd had hun huizen te verlaten en dat er bewijzen zijn dat Hamas hierop reageerde door hen op te roepen te blijven. Hoe ziet het kabinet in dit licht de conclusie van de VN dat er in Gaza überhaupt geen veilige plekken zijn aangezien Israël 44 procent van het gebied heeft uitgeroepen tot no-go area? En hoe duidt het kabinet de vluchtelingenstroom -meer dan 140.000 Palestijnen zijn de afgelopen twee weken op de vlucht geslagen- en de uitspraak van Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon dat tevergeefs is geprobeerd met het Israëlische leger afspraken te maken over het vertrek van deze burgers? Hoe beoordeelt het kabinet de Israëlische aanval op een VN-school in Gaza waar honderden mensen hun toevlucht hadden gezocht? Sluit het kabinet zich aan bij de veroordeling van deze aanvallen door Israël door de Verenigde Naties? Zo nee, waarom niet?

Kan het kabinet inzicht geven in de ontwikkelingen rond de onderhandelingen over een staakt het vuren sinds de verschijning van de brief? Hoe beoordeelt het kabinet het Amerikaanse voorstel voor een tijdelijke wapenstilstand, dat vrijdagavond door Israël verworpen is? Deelt het kabinet de mening dat niet alleen Hamas moet worden opgeroepen om het geweld af te zweren, maar ook Israël? Deelt het kabinet de mening dat daarbij niet alleen de uitbreiding van de nederzettingen moet worden stopgezet, maar dat ook het opheffen van de blokkade van Gaza noodzakelijk is om de schrijnende situatie voor de Palestijnse burgers te kunnen verlichten? Zo nee, waarom niet?

ANTWOORD KABINET:

Inbreng van de fractie van de PvdD

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren maken zich grote zorgen om de honderdduizenden burgers die het slachtoffer zijn van het conflict tussen Israël en Palestina en de onvoorstelbare escalatie van het geweld in Gaza.
De leden van de fractie van de PvdD hebben kennis genomen van de brief van het kabinet over de situatie in Gaza. Het kabinet erkent in haar brief dat de humanitaire en socio-economische situatie in Gaza onhoudbaar is. De regering roept beide partijen op om onmiddellijk de gewelddadigheden te staken en tot een staakt-het-vuren te komen en onderstreept de noodzaak van een twee-statenoplossing. De leden van de PvdD-fractie onderschrijven deze lijn, maar hebben vragen over de kabinetsbrief en de precieze positie van de Nederlandse regering.
De leden van de fractie van de PvdD hebben vernomen van het oplopende dodental sinds het verschijnen van de kabinetsbrief. Er wordt inmiddels gesproken over meer dan duizend doden aan Palestijnse zijde, in meerderheid burgers. Ook het aantal gewonden, duizenden inmiddels, loopt op. Aan Israëlische kant vielen tientallen doden, merendeels militairen. De regering schrijft de raketaanvallen van Hamas te scherp te veroordelen en Israël op te roepen tot terughoudendheid. Dat lijkt de leden van de fractie van de PvdD nogal onevenwichtig.
De leden van de fractie van de PvdD vragen het kabinet wat deze van de analyse vindt van de VN-mensenrechtenchef Navi Pillay? Navi Pillay heeft de raketaanvallen eveneens veroordeeld, maar ook geconcludeerd dat er een grote mogelijkheid is dat Israël in Gaza oorlogsmisdaden begaat. De VN-mensenrechtenraad stemde intussen in met internationaal onderzoek naar mensenrechtenschendingen in Gaza. 29 landen stemden voor, 17 landen onthielden zich van stemming en alleen de VS stemden tegen. Is het waar dat alle Europese landen die deelnamen aan de stemming zich van stemmen onthouden hebben? Kan de regering uiteenzetten of en hoe de stemming in EU-verband is voorbereid in de RBZ van 22 juli of anderszins en wat de Nederlandse positie is (geweest) ten opzichte van het voorstel voor onderzoek naar mensenrechtenschendingen? Is het kabinet bereid het onderzoek (alsnog) openlijk te steunen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:

VN Hoge Commissaris voor de Mensenrechten Pillay heeft zich tijdens de sessie van de Mensenrechtenraad op 23 juli jl. uitgesproken over de situatie in de Gaza-strook. Deze uitspraken onderstrepen nogmaals de noodzaak tot een internationaal, gebalanceerd en onafhankelijk onderzoek naar vermeende schendingen van het humanitair oorlogsrecht en van de mensenrechten gepleegd door alle betrokken partijen.

Het kabinet:

Er is tussen EU-lidstaten intensief contact geweest tijdens de onderhandelingen voorafgaand aan de stemming. Uiteindelijk bestond binnen de EU consensus over onthouding van stemming. De EU kon niet instemmen met de resolutie, omdat de tekst onvoldoende gebalanceerd was, vooruitliep op de resultaten van het onderzoek naar schendingen van het humanitair oorlogsrecht en van de mensenrechten en zich te eenzijdig richtte op de rol van Israël in het conflict. Dit draagt niet bij aan een oplossing van het conflict en het ondermijnt mogelijk initiatieven gericht op een staakt-het-vuren. De EU betreurt het dat haar suggesties niet zijn overgenomen en zij niet heeft kunnen instemmen met een aangepaste versie van de resolutie.
De EU en Nederland zijn voorstander van een internationaal, gebalanceerd en onafhankelijk onderzoek naar vermeende schendingen van het humanitair oorlogsrecht en van de mensenrechten gepleegd door alle betrokken partijen. De voorkeur van de EU en het kabinet gaat uit naar een onderzoek door gebruik te maken van bestaande mechanismen van de VN, in plaats van de nog vorm te geven Commission of Inquiry. Zie voor meer informatie de resolutie van de Mensenrechtenraad[1] en de stemverklaring van de EU[2].

[1] http://www.ohchr.org/Documents/HRBodies/HRCouncil/SpecialSession/Session21/A-HRC-RES-S-21-1_en.doc

[2]http://eeas.europa.eu/delegations/un_geneva/documents/press_corner/news/20140723_hrc21ss_final_eu_eov.pdf

De leden van de fractie van de PvdD lezen in de brief van het kabinet dat Israël burgers in Noord-Gaza voorafgaand aan aanvallen gewaarschuwd had, hun huizen te verlaten en dat er bewijzen zijn dat Hamas hierop reageerde door hen op te roepen te blijven. Hoe ziet het kabinet in dit licht de conclusie van de VN dat er in Gaza überhaupt geen veilige plekken zijn aangezien Israël 44 procent van het gebied heeft uitgeroepen tot no-go area? En hoe duidt het kabinet de vluchtelingenstroom -meer dan 140.000 Palestijnen zijn de afgelopen twee weken op de vlucht geslagen- en de uitspraak van Secretaris-Generaal van de VN Ban Ki-moon dat tevergeefs is geprobeerd met het Israëlische leger afspraken te maken over het vertrek van deze burgers? Hoe beoordeelt het kabinet de Israëlische aanval op een VN-school in Gaza waar honderden mensen hun toevlucht hadden gezocht? Sluit het kabinet zich aan bij de veroordeling van deze aanvallen door Israël door de VN? Zo nee, waarom niet?

Antwoord van het kabinet:

De humanitaire situatie in de Gaza-strook is zorgwekkend en verslechtert iedere dag. Omdat veel ontheemden vanwege het geweld niet in staat zijn om het gebied te verlaten zoeken zij onderdak in de scholen van UNRWA. Op 30 juli jl. is opnieuw een UNRWA school met ontheemden onder vuur komen te liggen.

In de nacht van 27 juli jl. riep Israël op het ‘buffergebied’ van drie kilometer ten noorden en ten oosten van Gaza-stad te evacueren. Dit betreft 44 procent van de Gaza-strook. Opvang van de enorme vluchtelingenstroom op het resterende deel van de Gaza-strook resulteert in grote humanitaire problemen. Ook in dit gebied worden Israëlische acties uitgevoerd.

Het kabinet:

Bij drie gelegenheden heeft UNRWA wapens aangetroffen, die op scholen van UNRWA waren verborgen. Partijen die wapens verbergen in VN-gebouwen schenden de neutraliteit van de VN en brengen bovendien de aanwezigen in gevaar. Op basis van het humanitair oorlogsrecht mogen burgerobjecten zoals woonhuizen niet worden aangevallen, tenzij die hun beschermde status verliezen en een militair doel vormen. Dit kan gebeuren als een burgerobject gebruikt wordt om een daadwerkelijke bijdrage te leveren aan de gevechtshandelingen en uitschakeling ervan een duidelijk militair voordeel oplevert. Onder omstandigheden zou daarvan sprake kunnen zijn wanneer raketten in een school worden verborgen. Het kabinet veroordeelt deze daad.

Het kabinet spreekt haar waardering uit voor de snelheid en de transparantie waarmee UNRWA gereageerd heeft op deze incidenten. UNRWA heeft bij vondst direct alle partijen geïnformeerd, de daad in scherpe bewoordingen veroordeeld, en alle partijen opgeroepen de neutraliteit van UNRWA te respecteren en niet in gevaar te brengen. UNRWA heeft niet kunnen voorkomen dat de wapens in sommige gevallen zijn weggehaald door onbekenden. UNRWA heeft zelf niet de middelen om op veilige wijze de wapens te verwijderen of onschadelijk te maken. UNRWA werkt onder zware politieke omstandigheden en kampt met (financiële) tekorten. Het wordt in haar werk gesteund door de internationale gemeenschap. Naar aanleiding van deze incidenten heeft de VN besloten dat UNMAS, de organisatie van de VN gericht op ontmijning, voortaan ingezet zal worden om op verantwoorde wijze de wapens te verwijderen.

De leden van de fractie van de PvdD vragen het kabinet inzicht te geven in de ontwikkelingen rond de onderhandelingen over een staakt-het-vuren sinds de verschijning van de brief? Hoe beoordeelt het kabinet het Amerikaanse voorstel voor een tijdelijke wapenstilstand, dat vrijdagavond door Israël verworpen is? Deelt het kabinet de mening dat niet alleen Hamas moet worden opgeroepen om het geweld af te zweren, maar ook Israël? Deelt het kabinet de mening dat daarbij niet alleen de uitbreiding van de nederzettingen moet worden stopgezet, maar dat ook het opheffen van de blokkade van Gaza noodzakelijk is om de schrijnende situatie voor de Palestijnse burgers te kunnen verlichten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord van het kabinet:

Het conceptvoorstel dat Secretary of State Kerry op 25 juli jl. voorlegde aan de partijen bevatte een humanitair staakt-het-vuren dat binnen 48 uur van kracht zou worden, gevolgd door onderhandelingen onder Egyptische bemiddeling over de voorwaarden voor een duurzaam staakt-het-vuren en een permanente oplossing van de crisis in de Gaza-strook. Het voorstel verwees naar het staakt-het-vuren van november 2012, waarmee operatie Pillar of Defense tot een einde kwam. Ook bevatte het voorstel verwijzingen naar de eisen van de partijen: het adresseren van alle veiligheidszorgen, de opening van grenzen, toegang van goederen en personen, het voorzien in de sociaaleconomische levensbehoeften in de Gaza-strook, en de overdracht van gelden en salarissen.

Het kabinet roept de betrokken partijen op om zo snel mogelijk tot een bestand te komen en steunt een centrale en actieve rol van Egypte als bemiddelaar tussen beide partijen. Deze boodschap heeft de minister van Buitenlandse Zaken ook naar voren gebracht in zijn telefoongesprekken van 11 juli jl. met de Israëlische minister Lieberman, de Palestijnse minister Malki en de Egyptische minister Shoukry.

Alle partijen hebben voorwaarden op tafel gelegd voor een staakt-het-vuren. Hamas heeft aangegeven niet bereid te zijn tot een staakt-het-vuren voordat zijn eisen zijn ingewilligd. Israël heeft het Egyptische voorstel tot een staakt-het-vuren op 15 juli jl. geaccepteerd, maar het Amerikaanse voorstel op 25 juli jl. afgewezen, omdat daarin onvoldoende rekening zou zijn gehouden met de Israëlische veiligheidszorgen.

De minister van Buitenlandse Zaken heeft in zijn telefoongesprekken van 11 juli jl. met de Israëlische minister Lieberman, de Palestijnse minister Malki en de Egyptische minister Shoukry, alle partijen opgeroepen tot de-escalatie en de noodzaak van een onmiddellijk staakt-het-vuren benadrukt. Hoge Vertegenwoordiger Ashton en verschillende Europese bewindspersonen zijn betrokken bij de onderhandelingen voor een duurzaam staakt-het-vuren. Dit doen zij in nauwe coördinatie met andere betrokken partijen zoals Egypte, Qatar, Turkije en de Verenigde Staten.

De EU heeft in een verklaring van 25 juli jl. opgeroepen tot een onmiddellijk staakt-het-vuren. In dezelfde verklaring werd uitdrukkelijk de zorg uitgesproken over het stijgende aantal burgerslachtoffers en werd de aanval op de UNRWA-school in Beit Hanoun veroordeeld. Op 26 juli jl. vond op uitnodiging van de Franse minister van Buitenlandse Zaken in Parijs een overleg plaats met zijn collega’s uit Duitsland, Italië, Qatar, Turkije, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. HV Ashton was verhinderd, maar werd vertegenwoordigd door haar hoogste ambtenaar. Dit diplomatieke overleg resulteerde in een oproep tot verlenging van het toen geldende staakt-het-vuren voor humanitaire doeleinden en onderhandelingen over een duurzaam bestand. Een hoge ambtenaar van HV Ashton is op 30 juli vertrokken naar de regio.

Zoals beschreven in het verslag van de Raad Buitenlandse Zaken van 22 juli jl. werd tijdens deze Raad uitvoerig stil gestaan bij de crisis in de Gaza-strook en het Midden-Oosten Vredesproces en werden hierover Raadsconclusies aangenomen. De Europese Raad sprak in haar conclusies op 16 juli jl. grote zorgen uit over de situatie en riep beide partijen op het geweld te staken.

Het kabinet zal uitvoering geven aan de genoemde motie.

Nederzettingen zijn strijdig met het internationaal recht en lopen vooruit op eventuele wijzigingen van de grenzen van 1967. Uitgangspunt voor het kabinet is dat de grenzen van 1967 alleen met onderlinge overeenstemming kunnen worden gewijzigd. Het kabinet pleit voor opening van de grenzen van de Gaza-strook met inachtneming van de legitieme veiligheidszorgen van Israël.