Inbreng SO Landbouw- en Visse­rijraad

Inbreng Partij voor de Dieren Schriftelijk Overleg over Landbouw- en Visserijraad 15 en 16 november 2021

Diertransporten naar landen buiten de Europese Unie

De leden van de Partij voor de Dierenfractie zijn zeer teleurgesteld over het besluit van de minister om weer transporten met levende dieren toe te staan naar landen buiten de Europese Unie, ook als daar een rustplaats buiten Europa voor nodig is.[1] Het gaat hier om extreem lange diertransporten over soms wel duizenden kilometers afstand. Transporten die per definitie zorgen voor dierenleed, waarbij ook nog eens niet kan worden geborgd of zelfs maar gecontroleerd dat de wettelijke regels worden nageleefd. De minister schrijft dat lidstaten nog niet op een objectieve manier kunnen vaststellen dat de rustplaatsen in niet-EU-landen voldoen en volgens de regels gebruikt worden. Ondanks het oordeel van het Europees gerechtshof in 2015 dat de EU regels die bedoeld zijn om het welzijn van dieren tijdens transport te garanderen ook moeten worden nageleefd buiten de grenzen van de Europese Unie. De leden vragen de minister hoeveel levende dieren er vanuit Nederland in 2018, 2019 en 2020 zijn getransporteerd naar landen buiten de Europese Unie. Om welke diersoorten ging dit, op welke wijze werden zij getransporteerd, met welk doel, naar welk land en hoe lang duurde het transport?

De leden brengen in herinnering dat de minister niet voor niets het besluit nam om deze transporten niet meer toe te staan.[2] Er bleek destijds sprake te zijn van ernstige misstanden en misleiding door de sector. Bij een Duits onderzoek waarbij 11 rustplaatsen in Rusland werden bezocht, bleek dat veel rustplaatsen niet bestonden of al lang niet meer in gebruik waren. Toch werden verschillende van die niet-bestaande rustplaatsen geregeld opgegeven in de reisplanning van Nederlandse exporteurs van runderen. De toenmalige voorzitter van Vee&Logistiek Nederland maakte zich desondanks geen zorgen over zijn frauderende leden.[3] En was niet voornemens hen daar op aan te spreken. Toch vertrouwt de minister nu wederom op een door de sector uitgewerkt plan.

De minister zegt al jaren dat ze een verbod nastreeft op transporten met dieren naar landen buiten de Europese Unie. De leden roepen haar op om op haar besluit terug te keren en zelf in de praktijk te brengen waar ze in Europa voor pleit: stop met het toestaan van diertransporten naar landen buiten de EU.

Import kangoeroevlees en -leer

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben al eerder aandacht gevraagd voor de gruwelijke jacht op kangoeroes in Australië. Ook de minister heeft beelden bekeken van de documentaire 'Kangaroo. A love-hate story' waarin wordt getoond met welke gruwelijke misstanden de jacht op kangoeroes gepaard gaat. Zo worden dieren in de nacht aangeschoten en dus lang niet altijd in het hoofd geraakt zoals de nationale gedragscode voorschrijft.[4] Volgens berekeningen van onder andere de RSPCA wordt tot wel 40% van de dieren in hun nek of lichaam geraakt; op jaarbasis gaat het om 65.000 tot 652.000 dieren (in 2015).[5] Gewond worden zij aan hun lot overgelaten. Babykangoeroes (joeys) worden tegen auto’s doodgeslagen, onthoofd of aan hun lot overgelaten als hun moeder is doodgeschoten. Hun doodsstrijd kan in het laatste geval wel tien dagen duren.

Deze vreselijke bevindingen werden onlangs nogmaals bevestigd in een parlementair onderzoek naar de commerciële jacht op kangoeroes, uitgevoerd door het parlement in New South Wales.[6]

Toch blijft Nederland doorgaan met het grootschalig importeren van kangoeroevlees. In 2020 importeerde Nederland maar liefst 183.000 kilogram kangoeroevlees, waarvan 125.000 kilo was bestemd voor Nederland zelf en de rest werd doorgevoerd.[7] De EU is de grootste importeur van kangoeroevlees en kangoeroeleer en de import is tussen 2016 en 2019 weer gestegen. Op deze manier speelt de EU dus een grote rol in het in stand houden van de gruwelijke jacht op kangoeroes.

De leden vragen de minister of zij de brief heeft gezien van een grote groep organisaties, gericht aan EU-commissaris Stella Kyriakides, met daarin de dringende oproep om te stoppen met de import van kangoeroeproducten.[8] Wat vindt de minister van deze oproep en van het onderzoek van het parlement in New South Wales waar in deze brief naar wordt verwezen? Gaat de minister zich nu eindelijk inspannen om een einde te maken aan deze import?

Wolven

De Leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben vernomen dat Slowakije op de L&V Raad een extra punt heeft geagendeerd onder agendapunt 'andere zaken', over problemen met de bescherming van wolven populaties en bruine beren populaties. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie zijn bezorgd dat het agenderen van dit onderwerp een poging is om afbreuk te doen aan de beschermde status van deze soorten onder de Europese Habitatrichtlijn. Kan de Minister toezeggen dat zij zich in Europees verband sterk zal maken voor ongewijzigd behoud van de huidige beschermde status van de wolf en de bruine beer onder Annex II en Annex IV van de Habitatrichtlijn?

EU-bossenstrategie en LULUCF

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie ondersteunen het feit dat Nederland in Europa het standpunt inneemt dat bossen niet ophouden bij de landsgrenzen. De uitspraken van Nederland over het tegengaan van ontbossing staan echter in schril contrast tot de houding van Nederland inzake verplichte maatregelen om ontbossing tegen te gaan, zowel via de financiële sector als de energietransitie. Daarbij komt dat Nederland, wel voorstander van de Bossenstrategie, aandacht heeft gevraagd voor de natuurlijke omstandigheden in lidstaten die koolstofopvang kunnen bemoeilijken als onderdeel van LULUCF. Kan de minister aangeven naar welke Nederlandse omstandigheden worden verwezen? Kan de minister aangeven of ook Nederland heeft aangekaart dat de ambities moeilijk zijn te verwezenlijken in de Nederlandse landbouwsector? Zo ja, wat zijn volgens de minister de belemmerende omstandigheden in de Nederlandse landbouwsector en hoe zijn deze ontstaan? Wat is de wetenschappelijke verklaring voor het feit dat de winstmarges zo laag zijn? Aan welke andere financieringsmogelijkheden dan het GLB denkt de minister voor het behalen van de ‘Fit for 55’-doelen?

Total Allowable Catch

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie merken op dat de onderhandelingen over de vangstquota, de zogenaamde Total Allowable Catch, gaande zijn. De leden zijn geen voorstander van de door het International Council for the Exploration of the Seas (ICES) voorgestelde TACs, omdat onderzoek heeft aangetoond dat veel van de TACs hoger liggen dat het VN voorzorgsprincipe [9], en dat terwijl lidstaten hogere TACs afspreken [10] en visvangst niet adequaat wordt geregistreerd aan land [11]. Daarom is het beter de TACs lager vast te stellen dan het wetenschappelijk advies [9]. Deelt de minister het inzicht dat de TACs lager moeten worden vastgesteld dan de voorstellen van ICES [9]? Zo nee, waarom niet? Kan de minister aangeven wat de inzet van Nederland is en zal zijn voor de TACs en waar deze inzet is of wordt gepubliceerd? Wat is het voorstel van de Commissie? Kan de minister een overzicht geven voor welke soorten de Commissie een TAC heeft voorgesteld, en/of zal voorstellen? Voor hoeveel soorten en voor welke soorten stelt de Commissie een hogere TAC voor dan het advies van ICES?

Wat is het standpunt van Nederland met betrekking tot het voorstel van de Commissie? Kan de minister een overzichtslijst geven van de 60 soorten vis waar Nederland een aandeel in heeft, voor welke soorten er een TAC zal worden vastgesteld en voor welke soorten niet? Klopt het dat voor de soorten waar geen TAC van wordt vastgesteld, de data mist om een TAC vast te stellen? Hoe kan dan gehandeld worden naar het VN voorzorgsprincipe? Kan de minister een overzicht geven, voor welke van de 60 soorten vis (waar Nederlandse schepen op vissen) de quota worden verruild met die van andere landen voor de laatste vijf jaar, graag uitgesplitst per jaar? Kan de minister per quota-ruil aangeven met welk land de quota zijn geruild, voor hoeveel quota en welke soort? Welke TAC voor schol (waar Nederland een aandeel in heeft) heeft Nederland ondersteund of voorgesteld? Hoeveel ligt deze TAC boven het wetenschappelijke advies?

Oostzee

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben kennisgenomen van de stukken. De leden merken op dat het zó slecht gesteld is met de visstand in de Oostzee, dat het wetenschappelijk vangstadvies van ICES is om sommige soorten, zoals de oostelijke kabeljauw, niet te vangen - het zogenaamde nul-advies. Andere soorten, zoals, westelijke kabeljauw, moeten aanzienlijk minder worden gevist. Mede door de zorgwekkend lage visstanden in de Oostzee is de situatie ontstaan dat verschillende kustregio’s niet goed meer in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Doorgaan met vissen zal uiteindelijk ten koste gaan van zowel het ecosysteem als van het levensonderhoud in de kustregio’s rond de Oostzee.

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie merken hierbij op dat ICES een bijvangstquotum voor westelijke kabeljauw heeft geadviseerd bij de vangst van schol. En dat de quota voor schol juist met 25% zijn verhoogd. Terwijl bijvoorbeeld westelijke kabeljauw al sinds 2016 niet onder het grensreferentiepunt voor paaibiomassa is gekomen.[12] Dit betekent dat de populatie gevaar loopt ten onder te gaan. Bovendien meldt ICES dat zelfs met een nul-vangst ambitie voor westelijke kabeljauw in 2022 de voorzorggrens voor paaibiomassa niet behaald zal worden in 2023. ICES schrijft hierover: “het scenario met nul vangsten in 2022 heeft een 42% kans dat de referentiegrens van paaibiomassa zal worden bereikt. Normaliter is een ICES advies gebaseerd op een kans van 50% om een bepaald doel te bereiken“.[12]

Ondanks dat Nederland geen belang heeft in de Oostzee heeft de minister ingestemd met het voorstel voor het verhogen van de quota voor schol. Daarmee werd afgeweken van het advies van ICES. Kan de minister op basis van welk onderzoek dat is gebeurd en hoe zij de impact van de hogere TACs van schol op de bijvangst van kabeljauw heeft beoordeeld?

De leden vragen zich ook af hoe het mogelijk is dat ICES zowel een nulvangst voor kabeljauw voorschrijft als een quotum voor bijvangst van kabeljauw. Kan de minister aangeven op welk onderzoek dit is gebaseerd? Onderschrijft de minister dat ook de bijvangst van westelijke kabeljauw naar nul moet? Zo nee, waarom niet? Klopt het dat ICES rekent met minimaal 50% haalbaarheid dat het doel van een voorstel wordt bereikt?[12] Onderschrijft de minister dat dit een veel te lage kans is om van uit te gaan? Zo nee, waarom niet? Deelt de minister het inzicht dat er meteen gestopt moeten worden met de vangst van vissen, wanneer de populaties zodanig onder druk staan dat deze kunnen instorten?

Daarbij merken de leden van de Partij voor de Dieren-fractie op dat er momenteel voorstellen liggen bij de commissie om visnetten, bedoeld voor het vangen van de schol, zo aan te passen dat er ‘selectiever’ gevist kan worden. Er wordt zelfs gesproken over het verplicht invoeren van deze netten. Uit onderzoek [13] blijkt dat deze ‘selectievere’ vangnetten juist de grote kabeljauw als bijvangst hebben. Dit betekent dat de grotere vissen, die momenteel het grootste gedeelte van de kabeljauwpopulatie uitmaken en die voor meer nageslacht zorgen, weggevangen worden, waardoor de populatie van kabeljauw nog meer onder druk komt te staan.

Ook de kleinere schollen blijken door de netten gevangen te worden. Dit zal nadelig zijn voor de voortplanting van schol. Klopt het dat deze voorstellen voor selectievere netten klaarliggen? Klopt het dat het Europese Parlement hierover een veto kan uitspreken? Wat is de positie van Nederland ten aanzien van de voorstellen voor selectiever vangen en dit mogelijk te verplichten? Is er onderzoek gedaan naar de gevolgen van dit selectief vissen op vispopulaties? Is onderzocht wat de impact van deze nieuwe netten is op de kabeljauwaantallen, rekening houdend met de stijging van de TAC voor schol? Zo nee, waarom niet? Zal Nederland toestaan dat de bijvangstquota voor kabeljauw blijven bestaan, als het nieuwe vistuig niet zo efficiënt blijkt te zijn als voorspeld en de scholvisserij hierdoor eerder in het seizoen zal moeten sluiten? Hoe kan Nederland instemmen met het voorstel tot verplichte selectieve netten als de netten niet selectief genoeg zijn voor kleinere maten schol, waardoor het zal leiden tot een afname van de rekrutering van schol op lange termijn, in het licht van de verhoging van de schol-TAC? Is de minister bereid om in Europa voor te stellen geen onomkeerbare stappen te nemen met betrekking tot het verplicht invoeren van nieuwe netten, totdat er gedegen wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar de werking van deze netten? Zo nee, waarom niet?

Octopussen

Door de toenemende vraag naar octopussen zijn de wilde populaties zodanig gedaald dat er vanuit de industrie nu belangstelling is om octopussen in gevangenschap te kweken. In Europa doet met name Spanje onderzoek naar het kweken van octopussen.

Vanuit dierenwelzijnsoogpunt, maar ook vanuit ecologische oogpunt zijn er ernstige bezwaren in te brengen tegen de kweek van octopussen. Octopussen zijn buitengewoon intelligente en sociale dieren, en zijn niet geschikt om bij elkaar in kleine bassins of bakken te worden gehouden.

Bovendien eten octopussen vis, waardoor de kweek van octopussen bijdraagt aan overbevissing. De leden van de Partij voor de Dierenfractie vinden dat de kweek van octopussen geen plek zou mogen hebben in Europa. Onderschrijft de minister dat de kweek van octopussen niet thuishoort een duurzame samenleving, die op een respectvolle manier met dieren omgaat? Zo nee, waarom niet?

Commissie voor de instandhouding van Atlantische tonijnen (ICCAT) - kortvinmakreelhaai

Het gaat slecht met de kortvinmakreelhaai, die op de Rode lijst van het IUCN is aangemerkt als wereldwijd bedreigde diersoort. Desondanks blijft de EU een internationaal vangstverbod te blokkeren. Wetenschappers en verschillende landen die zijn aangesloten bij de Internationale Commissie voor de instandhouding van Atlantische tonijnen (ICCAT) adviseren al sinds 2017 een internationaal verbod op vangst en aanlanding van de bedreigde haaiensoort.

Een dergelijk vangst- en aanlandverbod was onderwerp van discussie tijdens een bijeenkomst van ICCAT afgelopen juli. Maar de EU blijkt juist een van de partijen te zijn geweest die een vangstverbod blokkeerden.

In een brief aan de Europarlementariërs schrijft blokkeercommissaris Sinkevičius dat de EU voorstander is van een verdere bejaging van de Atlantische kortvinmakreelhaai, “met observeerders aan boord en een maximale vangst van 500 ton per jaar”. Nu vergadert ICCAT opnieuw over beschermingsmaatregelen voor de kortvinmakreelhaai.

Nederland laat in antwoorden op eerdere vragen van de Partij voor de Dieren weten in de ICCAT nadrukkelijk te blijven inzetten voor het consequent volgen van het wetenschappelijk advies; in deze dus voor een moratorium.

Toch merken de leden van de Partij voor de Dieren-fractie op dat de Europese Commissie de continuering van de jacht op de kortvinmakreelhaai met een quotum van 300 of 500 ton ook binnen wetenschappelijk advies vindt vallen. De kans dat de kortvinmakreelhaai populatie hiervan herstelt is over tientallen jaren volgens wetenschappelijk advies 50 tot 60% [14]. De Commissie vindt dus dat ze het wetenschappelijk advies opvolgt door voor quota te pleiten. De leden keuren dit af en wijzen er op dat de ICCAT een totaal vangst- en retentieverbod als primaire aanbeveling heeft gedaan. Kan de minister verduidelijken dat het 'wetenschappelijk advies volgen' wat Nederland zegt te doen ook daadwerkelijk een vangst- en retentieverbod behelst? Is de minister bereid om een vangst- en retentieverbod te ondersteunen?

[1] Kamerstuk 28 286, nr. 1228
[2] Kamerstuk 28 286, nr. 1093
[3] Exporteurs Nederlands vee negeerden jarenlang regels dierenwelzijn | RTL Nieuws
[4] National Code of Practice
[5] RSPCA Australia (2002) A Survey of the Extent of Compliance with the Requirements of the Code of Practice for the Humane Shooting of Kangaroos; Ben‐Ami, D et al The welfare ethics of the commercial killing of free-ranging kangaroos: an evaluation of the benefits and costs of the industry (2014); Explanation of methodologies
[6] https://www.parliament.nsw.gov.au/
[7] Antwoorden feitelijke vragen LNV-begroting 2022
[8] https://www.eurogroupforanimals.org/
[9] Annex 2 van UN fish stack agreement, UNLCOS (law of the seas); het Gemeenschappelijk Visserijbeleid
[10] https://neweconomics.org/2020/03/landing-the-blame-overfishing-in-the-northeast-atlantic-2020
[11] https://www.groene.nl/artikel/twee-inspecteurs-voor-de-totale-zee
[12] “In comparison, the scenario with zero catches in 2022 has a 42% probability of SSB being below Blim in 2023. ICES advice is normally based on a 50% probability of achieving a particular target”
[13] http://www.bsac.dk/
[14] https://www.iccat.int/