Inbreng SO Landbouw- en Visse­rijraad van 26 februari

Inbreng PvdD SO Landbouw- en Visserijraad van 26 februari

Landbouwgif

Met grote ontzetting hebben de leden van de fractie van de Partij voor de Dieren kennisgenomen van de aankondiging van de Europese Commissie (EC) om de Verordening Duurzaam gebruik gewasbeschermingsmiddelen (de SUR) in te trekken. Een stevige en wettelijk geborgde reductie van het gebruik van landbouwgif per 2030 is een bittere noodzaak om de afbrokkelende biodiversiteit te redden, ons water schoner te krijgen en de gezondheid van boeren en omwonenden te beschermen. Het intrekken van de SUR naar aanleiding van gewelddadige demonstraties en intimidatie door Europese boeren vinden deze leden volstrekt onacceptabel en het verkeerde signaal richting de landbouw. Het is namelijk ook in het belang van boeren zelf om de omschakeling naar toekomstbestendige landbouw te maken.

De leden van de Partij voor de Dierenfractie zijn dan ook verheugd dat de minister tijdens het Commissiedebat (CD) Landbouw, klimaat en voedsel[1] heeft aangegeven dat hij nationaal door wil zetten op de lijn van de SUR. Daarom vragen deze leden of hij de reductiedoelen, waar hij voorstander van was binnen de SUR, nationaal over wil nemen. Blijft de minister bij zijn standpunt dat een reductie van het landbouwgifgebruik van 50% in 2030 goed is voor boeren, omwonenden, natuur en de waterkwaliteit? Neemt hij dit doel over in nationale wetgeving? Zo nee, waarom niet?

Deze leden zijn wel geschrokken van het antwoord van de minister bij het CD van 15 februari jl. over de doelen uit de Nota Gezonde groei, duurzame oogst. In 2013 zijn onder andere de volgende concrete doelen gesteld voor 2023: 1) alle telers doorlopen consequent de stappen van geïntegreerde gewasbescherming; 2) 95% minder overschrijdingen van de drinkwaternorm; 3) 90% minder normoverschrijdingen van de milieukwaliteitsdoelen voor oppervlaktewater. Nadat het PBL in de tussenevaluatie in 2019 heeft geconcludeerd dat die doelen nog lang niet binnen bereik lagen, hebben deze leden meermaals aan de minister gevraagd of de doelen nog steeds zouden gelden, ook onder de nieuwe nota Toekomstvisie gewasbescherming 2030. De minister van LNV heeft dat bevestigd.[2]

Het is daarom opvallend dat de huidige minister van LNV tijdens het bovengenoemde commissiedebat deed voorkomen dat hij nu alleen nog zou sturen op de doelen uit de Toekomstvisie gewasbescherming 2030, en geen interesse had of de doelen voor 2023 überhaupt gehaald zijn. Kan de minister alsnog aangeven of deze doelen in 2023 gehaald zijn, aangezien in 2021 nog is beloofd dat dit onderdeel vormt van de Toekomstvisie gewasbescherming 2030 (en dat de doelen dus niet simpelweg vooruitgeschoven worden naar 2030, maar voor 2023 bleven staan)? Indien de doelen in 2023 niet zijn gehaald, welke maatregelen gaat deze minister dan nemen om die doelen alsnog te halen?

Erkent deze minister dat het voldoen aan de doelen uit de Nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst een belangrijk onderdeel zijn in de reductie van de vervuiling door landbouwgif, wat ook de SUR beoogde? Als de minister door wil zetten op de lijn die met de SUR is ingeslagen, is het van groot belang allereerst te zorgen dat in het verleden gestelde doelen gehaald worden, in plaats van vooruit te worden geschoven.

Het besluit van het Verenigd Konikrijk om de visserij op zandspiering te verbieden

De leden van de Partij voor de Dieren hebben met teleurstelling kennisgenomen van de inzet van de minister wat betreft het besluit van het Verenigd Koninkrijk om de visserij op zandspiering in de Engelse en Schotse wateren te verbieden. In plaats van dit besluit toe te juichen, wil de minister dat het besluit juridisch wordt beoordeeld vanwege de gevolgen voor Nederlandse vissers. De leden van de Partij voor de Dieren hebben ernstige bezwaren bij deze inzet van de minister en hebben hier vragen over.

De leden wijzen erop dat tot nu toe elk jaar opnieuw onvoorstelbaar grote hoeveelheden zandspiering zijn gevangen. In 2021 is zo’n 446.765 ton uit de Noordzee gehaald, wat zich vertaalt naar meer dan 11 miljard individuele vissen.[3] En dat in één jaar. De gevangen zandspiering wordt vooral gebruikt als huisdierenvoeding, meststof en voer voor vissen in viskwekerijen.

Het besluit van het Verenigd Koninkrijk is niet zonder reden genomen. Kan de minister bevestigen dat het Verenigd Koninkrijk dit besluit heeft genomen om zeevogels, zoals papegaaiduikers, drieteenmeeuwen en alken te beschermen? Kan de minister bevestigen dat deze zeevogels afhankelijk zijn van zandspiering voor het voeden van hun jongen? Erkent de minister dat overbevissing ervoor zorgt dat deze beschermde vogels minder voedsel krijgen, waardoor de populaties onder druk staan? De leden wijzen erop dat in het Verenigd Koninkrijk één op de vier papegaaiduikers is verdwenen sinds het jaar 2000.

Heeft de minister kennisgenomen van het rapport ‘Revive our Seas: The case for stronger regulation of sandeel fisheries in UK waters’ uit 2021? Erkent de minister de wetenschappelijke onderbouwing van dit rapport en de aanbeveling dat, om de zeevogels te beschermen, de visvangst van zandspiering in Engelse en Schotse wateren moet worden gestopt? Daarnaast is zandspiering niet alleen een belangrijke voedselbron voor deze zeevogels, maar ook voor zeezoogdieren, zoals bruinvissen, dwergvinvissen en de gewone en grijze zeehond.[4]

Vindt de minister het belangrijk dat deze diersoorten ook in de toekomst kunnen blijven voortbestaan? Kan de minister bevestigen dat het besluit van het Verenigd Koninkrijk, in lijn met de wetenschappelijke inzichten, een goede stap is om de kans te vergroten dat de populaties van deze dieren niet verder zullen afnemen of volledig zullen instorten?

Indien de minister deze analyse erkent, waarom steunt hij het Verenigd Koninkrijk dan niet in dit belangrijke besluit? De belangen van de vissers wegen voor de minister toch niet zwaarder dan het beschermen van diersoorten en ecosystemen?

[1] Gehouden 15-02-2024

[2] Zie o.a. Kamerstuk 2021D30071, stenogram van het VAO Gewasbeschermingsmiddelen van 20-05-2021. P. 7: Mevrouw Vestering (PvdD): “Hoe mooi zou het zijn als het [de motie] overbodig zou zijn? Als ik goed kan rekenen, dan is 2030 later dan 2023. O, nee, schudt de minister. Maar met het nieuwe programma, het Uitvoe- ringsprogramma Toekomstvisie 2030, schuiven we de deadline, die we nu nog hebben gesteld in 2023, naar achter, naar 2030. Dat moet je niet willen, vandaar deze motie. Plus: het is heel belangrijk dat in die nieuwe Toekomstvisie geen kwantitatieve doelen staan. Die hebben we wel voor 2023, bijvoorbeeld als het gaat om de waterdoelen. Wij vinden dat heel belangrijk en het is zeker niet overbodig om deze motie in te dienen.”

Minister Schouten: “Ik schudde nee, omdat ik mevrouw Vestering kan geruststellen. De waterdoelen die in de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst stonden voor 2023, zijn ook in de Toekomstvisie opgenomen. Dat vraagt deze motie en die vraag hebben wij al overgenomen.”

[3] https://www.bluemarinefoundation.com/2024/01/31/sandeel-fishing-banned-on-uk-side-of-north-sea/

[4] https://www.nioz.nl/en/news/zandspiering-onbekend-maakt-onbemind#:~:text=De%20vangstquota%20voor%20zandspiering%20zijn,zandspiering%20in%20de%20Nederlandse%20wateren.