Inbreng SO onderzoek naar het halen in 2030 van de WHO-advies­waarden voor lucht­kwa­liteit

De leden van de Partij voor de Dierenfractie hebben met interesse kennisgenomen van het voorliggende onderzoek naar het in 2030 halen van de WHO-normen voor luchtkwaliteit en hebben hierbij nog enkele vragen en opmerkingen.

De leden van de Partij voor de Dierenfractie zijn allereerst blij dat dit onderzoek van het RIVM er nu ligt, waardoor duidelijk is welke maatregelen er genomen moeten worden om te komen tot een luchtkwaliteit die voldoet aan de aangescherpte WHO-normen. Een betere luchtkwaliteit is belangrijk, omdat bijna één miljoen mensen met een longziekte kampen met gezondheidsproblemen door het inademen van vervuilde lucht en mensen een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van longziekten als gevolg van een slechte luchtkwaliteit. Daarnaast leidt luchtverontreiniging elk jaar tot 12.000 vroegtijdige sterfgevallen. Daarom vinden deze leden het onbevredigend dat de staatssecretaris niet bereid is om nu ook daadwerkelijk maatregelen te nemen om de luchtkwaliteit te verbeteren, maar in plaats daarvan pas eind 2023 gaat kijken in welk tempo en met welke tussenstappen er kan worden toegewerkt naar de WHO-normen. Ziet de staatssecretaris in dat het behalen van de aangescherpte WHO-normen een urgente kwestie is, aangezien de WHO stelt dat luchtvervuiling een van de ernstigste bedreigingen is van de menselijke gezondheid door het milieu en dat er geen veilige concentratie luchtvervuiling is waarbij er geen gezondheidsrisico’s zijn? Zo ja, dan moet de staatssecretaris het met deze leden eens zijn dat ‘eind 2023 het tempo en de tussenstappen vaststellen’ getuigt van weinig ambitie om de gezondheidsschade door luchtvervuiling nú tegen te gaan. Is de staatssecretaris van plan om de WHO-normen wettelijk te verankeren, aangezien de huidige EU-normen voor luchtkwaliteit niet voldoende zijn om onze gezondheid te beschermen? Is de staatssecretaris van plan om in de aanloop naar eind 2023 alvast maatregelen te nemen? Zo nee, waarom niet? Is de staatssecretaris het met deze leden eens dat het van weinig doorzettingsmacht getuigt als zij aan de ene kant aangeeft dat ze gaat verkennen welke aanvullende gezondheidswinst nog met het Schone Lucht Akkoord (SLA) kan worden gerealiseerd en aan de andere kant aangeeft dat wijzigingen in het SLA alleen mogelijk zijn met instemming van de deelnemers? Hoe kansrijk acht de staatssecretaris de (hoognodige) poging om het SLA ambitieuzer te maken?

De leden van de Partij voor de Dierenfractie lezen dat om de aangescherpte WHO-normen in 2030 te behalen, onder andere een volledig verbod op houtstook nodig is. Hoe kijkt de staatssecretaris naar een volledig verbod op houtstook? Gaat de staatssecretaris in het kader van deze constatering door het RIVM een plan maken om houtstook uit te faseren, aangezien hierdoor snel resultaat kan worden geboekt? Op welke termijn acht de staatssecretaris dit haalbaar? Is de staatssecretaris vooruitlopend op het uitfaseren van houtkachels ook van plan om houtstook niet toe te staan bij ongunstige weersomstandigheden en hierop te laten handhaven? Zo nee, waarom niet? Deelt de staatssecretaris de mening dat de manier waarop er nu wordt inzet op voorlichting en ecodesign kachels onvoldoende bijdraagt aan het behalen van de WHO-normen? Gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat in de voorlichting over houtstook de focus nu wel wordt gelegd op ontmoediging? Wat gaat de staatssecretaris doen om te voorkomen dat aankomende herfst en winter de luchtkwaliteit verslechtert door de toegenomen verkoop van hout- en pelletkachels en haardhout?

Ook lezen de leden van de Partij voor de Dierenfractie dat om de aangescherpte WHO-normen in 2030 te behalen krimp van de luchtvaart nodig is. Deelt de staatssecretaris de mening van deze leden dat het verbeteren van de luchtkwaliteit een andere dwingende reden is waarom krimp van de luchtvaart noodzakelijk is? Zo nee, waarom niet? Is zij van plan dit bij haar collega, de minister van Infrastructuur en Waterstaat, te benadrukken? Zo nee, waarom niet?

Daarnaast lezen de leden van de Partij voor de Dierenfractie dat uit het onderzoek blijkt dat de stikstofemissies nog veel verder naar beneden moeten dan in het regeerakkoord afgesproken: niet 50%, maar 70% reductie in 2030, om de WHO-normen te halen. Erkent de staatssecretaris dat het stikstofprobleem ook een luchtkwaliteits- en daarmee gezondheidsprobleem is? Is de staatssecretaris betrokken bij de gebiedsgerichte stikstofaanpak? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet? De leden van de Partij voor de Dierenfractie wijzen erop dat het, naast het verbeteren van de luchtkwaliteit, óók in het kader van natuurbescherming noodzakelijk is om per 2030 de stikstofemissies met 70% te reduceren. Hierop wijst ook ecologisch onderzoek.^[1] Deelt de staatssecretaris het inzicht dat, nu er een stikstofaanpak uitgewerkt wordt, dit in één keer goed gedaan zou moeten worden, zodat het niet alleen ten goede komt aan de natuur, maar ook aan de volksgezondheid? Zo nee, waarom niet? Hoe wordt geborgd dat bij de plannen die worden uitgewerkt in de gebiedsprocessen voldoende oog is voor de effecten op de luchtkwaliteit? En op welke manier zal hierbij worden gemonitord of de WHO-normen voor luchtkwaliteit zullen worden behaald? Gaat de staatssecretaris hierover in gesprek met de minister voor Natuur en Stikstof? Zo nee, waarom niet?

Tot slot lezen de leden van de Partij voor de Dierenfractie dat sommige van de maatregelen die nodig zijn om de WHO-normen in 2030 te behalen kunnen stuiten op ‘weerstand van belanghebbenden’. En ook zouden de maatregelen vanwege een gebrek aan financiële middelen of vakmensen niet allemaal uitvoerbaar zijn. Is de staatssecretaris het met deze leden eens dat ‘weerstand van belanghebbenden’ geen reden kan zijn om de gezondheid van burgers niet te beschermen? En wat gaat de staatssecretaris doen om ervoor te zorgen dat er wel genoeg financiële middelen en vakmensen beschikbaar komen om de maatregelen uit te voeren die nodig zijn om de WHO-normen te halen? Is de staatssecretaris hier met andere leden uit het kabinet over in gesprek?

[1] https://www.greenpeace.org/nl/natuur/46238/kabinet-schendt-europese-natuurregelgeving-greenpeace-dreigt-met-juridische-stappen/