Inbreng SO Reactie op verzoek commissie inzake RIVM notitie over PFAS

Inbreng SO: Reactie op verzoek commissie inzake RIVM-notitie over PFAS-afvalverwerking en Samenvatting van het restrictievoorstel PFAS

De leden van de Partij voor de Dierenfractie hebben met interesse kennisgenomen van de stukken op de agenda en hebben hierbij nog enkele vragen en opmerkingen.

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren maken zich grote zorgen over het feit dat in 5% van het landbouwgif PFAS zit. Die ‘forever chemicals’ worden dus gewoon op het land uitgestrooid. Deze leden betreuren het dat in het restrictievoorstel PFAS, landbouwgif is uitgezonderd. Beaamt de staatssecretaris dat het onacceptabel is dat andere industrieën op termijn wel een PFAS-verbod opgelegd krijgen, maar de landbouw niet? Waarom wel, of waarom niet? In het commissiedebat over PFAS en gezondheidseffecten[1] antwoordde de staatssecretaris hierop dat landbouwgif in een andere verordening is geregeld, en daarom niet onder dit restrictievoorstel valt.[2] Kan de staatssecretaris bevestigen dat het nieuwe voorstel ook een wijziging van de (bestaande) verordening voor het op de markt brengen van landbouwgif zou kunnen behelzen? Heeft het kabinet daar op ingezet? Zo ja, wat was hiervan de uitkomst? Zo nee, waarom niet? En is de staatssecretaris voornemens zich op een andere manier in te zetten voor een verbod op het gebruik van PFAS in landbouwgif?

Daarnaast hebben de leden van de Partij voor de Dierenfractie een aantal vragen over de overgangstermijnen in het restrictievoorstel. Deze leden lezen namelijk dat er twee opties zijn voor overgangstermijnen: standaard 18 maanden of gedifferentieerde overgangstermijnen van 18 maanden plus eventueel 5 of 12 jaar. En dat het kabinet voorkeur heeft voor gedifferentieerde overgangstermijnen. Is de staatssecretaris het met deze leden eens dat, vanwege de schadelijkheid en persistentie van PFAS, moet worden voorkomen dat PFAS in het milieu terechtkomt? Zo ja, hoe verenigt de staatssecretaris dit dan met een overgangstermijn van in het slechtste geval 13,5 jaar? Dat zou betekenen dat PFAS, vanaf het ingaan van de PFAS restrictie, nog jarenlang zou ophopen in het milieu. De staatssecretaris erkent dat langere overgangstermijnen leiden tot een verschuiving van gezondheids- en milieueffecten naar toekomstige generaties. Waarom vindt de staatssecretaris dit aanvaardbaar? Hoe verenigt zij dit met haar verantwoordelijkheid voor een schone leefomgeving, ook voor toekomstige generaties? Deelt de staatssecretaris de analyse dat als er korte overgangstermijnen voor producten met PFAS gaan gelden, de industrie juist wordt gestimuleerd om snel met alternatieven te komen? Terwijl bedrijven bij lange overgangstermijnen juist veel langer de tijd kunnen nemen dan nodig is? Is de staatssecretaris het ermee eens dat chemiebedrijf 3M, dat heeft aangegeven eind 2025 te stoppen met de productie van PFAS, laat zien dat ellenlange overgangstermijnen helemaal niet nodig zijn om ‘de industrie zich te laten voorbereiden op een soepele overgang naar alternatieven’? Deze leden vragen zich ook af of, áls er wordt besloten tot de gedifferentieerde overgangstermijnen, welke producten er dan zouden vallen onder de overgangstermijnen van 18 maanden plus 5 jaar en 18 maanden plus 12 jaar? En hoe zorgt de staatssecretaris er dan voor dat zo min mogelijk gebruik wordt gemaakt van deze lange overgangstermijnen?

Tot slot willen de leden van de fractie van de Partij voor de Dieren alvast vooruitlopen op de verdere behandeling van de Kamerbrief Enkele toezeggingen gedaan tijdens het Commissiedebat PFAS op 2 februari 2023 (Kamerstuk 35334 nummer 231). Deze leden lezen hierin dat het de regering stelt dat het niet mogelijk is een volledig landsdekkend overzicht van PFAS hotspots op te stellen, en dat daarbij verwezen wordt naar het rapport ‘PFAS Aandachtslocaties’. In dit rapport uit 2022 worden enkele aandachtslocaties aangewezen.[3] Deze leden vragen concreet: waarom lukt het de regering niet om meer aandachtslocaties in beeld te krijgen, terwijl dit journalisten wel is gelukt? Zoals onder andere blijkt uit artikelen verschenen op Le Monde[4] en The Guardian[5], waar journalisten op basis van openbare informatie een groot aantal door PFAS-vervuilde locaties in Europa in beeld hebben weten te brengen.

[1] Gevoerd op 02-02-2023.

[2] Mevrouw Van Esch (PvdD):

Ik had wel specifiek gepleit voor het in Europa verder verbieden van pfas. We zien dat aangegeven is dat de hele medische sector en bestrijdingsmiddelen daar zelfs al uit zijn gehaald. Daar maak ik me dan wel weer zorgen over. […]

Staatssecretaris Heijnen:

Zoals gezegd was de opdracht van de Kamer duidelijk, dus om te pleiten voor een zo verstrekkend mogelijk pfas-verbod. Er zijn bepaalde onderwerpen ... Gezondheid is bijvoorbeeld niet helemaal uitgezonderd, maar gewasbescherming is een andere verordening. Daarover moet meer op een andere plek een afweging worden gemaakt. Maar ik vind het wel van belang om vanuit Nederland heel duidelijk te blijven pleiten voor een zo verstrekkend mogelijk pfas-verbod.

[3] PFAS Aandachtslocaties, pagina 68 en 69 https://open.overheid.nl/documenten/ronl-1768acfccb9cfc874c7a60800136956c6350d0ba/pdf

[4] https://www.lemonde.fr/en/les-decodeurs/article/2023/02/23/forever-pollution-explore-the-map-of-europe-s-pfas-contamination_6016905_8.html

[5] https://www.theguardian.com/environment/2023/feb/23/revealed-scale-of-forever-chemical-pollution-across-uk-and-europe