Monde­linge Vragen Thieme over ESBL-kip

Bekijk de bijdrage via debatgemist.nl

Mevrouw Thieme (PvdD): Voorzitter. In ons land overlijden mensen aan de resistente bacterie ESBL. Er worden steeds meer mensen ongeneeslijk ziek van. Deze voor antibiotica resistente bacteriën bevinden zich in kippenvlees. Zij bevinden zich daar, omdat de veehouderij kwistig strooit met antibiotica om kippen zo snel mogelijk te laten groeien in onnatuurlijke omstandigheden.
September vorig jaar, toen er al iemand was overleden aan deze resistente bacterie, vroeg ik om harde maatregelen. Begin 2010 deed ik dat ook al. De minister zei toen dat er eerst maar eens onderzoek moest worden gedaan naar de relatie tussen enerzijds de besmette kippen met de ESBL-bacterie en anderzijds de besmetting bij mensen. Die directe relatie was toen al aangetoond, en is nu weer aangetoond door het Universitair Medisch Centrum van de Universiteit van Utrecht. Uit dit onderzoek blijkt dat een op de vijf mensen met een ESBL-bacterie deze door het eten of bereiden van kip heeft gekregen. In Nederland is in de supermarkten geen kip meer te verkrijgen die geen ESBL-bacterie heeft.

Dit probleem voor de volksgezondheid, dat steeds groter wordt, valt onder het ministerie van Economische Zaken en Landbouw. Wat doet dit ministerie? Helemaal niets! Het nemen van maatregelen laat het aan de sector zelf over. Dat gebeurt op basis van vrijwilligheid. De minister van Volksgezondheid staat erbij, kijkt ernaar, doet niets en heeft de regie niet in handen. Dat is ontoelaatbaar, zeker omdat de intensieve veehouderij zelf zegt dat het nog heel lang gaat duren voordat deze bacterie uit de stallen is verdwenen.

De Eerste Kamer heeft met algemene stemmen een motie aangenomen waarmee men de regie bij het optreden tegen besmettelijke veeziekten wil overhevelen naar de minister van Volksgezondheid. Is zij bereid om eveneens de regie in handen te nemen bij acties om het gebruik van antibiotica in de veehouderij te reduceren? Ik stel namelijk vast dat het kabinet nog steeds inzet op zelfregulering, terwijl er doden vallen en het antibioticagebruik in de veehouderij niet afneemt. Wij hebben alleen maar te maken met goede voornemens en de slager die zijn eigen vlees mag keuren. Welk deel van de veehouders doet mee aan het programma om het gebruik van antibiotica te verminderen? Welk deel doet daar niet aan mee?

Dit kabinet zit hier niet bovenop, maar laat het reduceren van het gebruik van antibiotica aan de sector zelf over. Het vraagt de sector vriendelijk om dat te doen. De veehouders zelf stellen dat het nog heel lang gaat duren. De minister moet zich realiseren dat ondertussen de volksgezondheid in gevaar wordt gebracht en dat de staatssecretaris van Landbouw verantwoordelijk wordt gemaakt voor de volksgezondheid. De staatssecretaris van Landbouw is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de veehouderij.

Het is geen probleem voor de landbouw, maar een probleem van de landbouw en voor de gezondheid van mensen. Het is onbestaanbaar dat deze minister van Volksgezondheid de regie bij de staatssecretaris van Landbouw laat, want hij laat de economische belangen prevaleren boven de volksgezondheid. De minister geeft daarnaast aan dat zij een of andere taskforce heeft ingesteld en dat er nog wat onderzoekjes moeten worden gedaan, maar inmiddels is al aangetoond dat het eten van kippenvlees in Nederland gevaarlijk is, omdat de veehouderij kwistig met antibiotica strooit. Het is nu nodig dat er harde maatregelen worden genomen. Dit moet niet aan de veehouderij worden overgelaten. Er moet dwingend voor worden gezorgd dat het antibioticagebruik drastisch wordt teruggebracht. De regie moet bij de minister komen. Ik begrijp niet waarom zij de regie niet wil nemen. Ik kan niet anders dan concluderen dat ook bij haar de economische belangen van de landbouw kennelijk prevaleren boven de volksgezondheid. Dat hebben wij eerder gezien bij de Q-koorts.

De veehouderij mag in 2013 aantonen dat het antibioticagebruik met 50% is gereduceerd, maar ondertussen krijgt de veehouderij zelf de ruimte om te bezien hoe dat moet gebeuren, terwijl de volksgezondheid in gevaar is. De minister verschuilt zich ook achter Europa, terwijl Nederland het enige land in Europa is dat zoveel antibiotica in de veehouderij gebruikt. Wij zijn in de humane sector zeer terughoudend met dat gebruik. Als een kind een oorontsteking heeft, dan krijgt het bijna geen antibioticakuur, maar ondertussen wordt er via de achterdeur in de veehouderij voor 550 ton antibiotica aan kippen gegeven, omdat wij willen dat kippen zo snel mogelijk groeien. De staatssecretaris wordt dan verzocht om de volksgezondheidsbelangen in ogenschouw te nemen, terwijl deze minister daar primair voor verantwoordelijk is. De Eerste Kamer heeft ook al aangegeven dat de minister haar verantwoordelijkheid moet nemen. Ik moet echter vaststellen dat zij dat weigert. Daarmee geeft zij zichzelf een brevet van onvermogen. Zij is niet in staat de volksgezondheid voorop te stellen. Ook de minister laat de economische belangen van de landbouw prevaleren.

De minister vraagt alleen maar om meer onderzoek. Dat hebben wij bij de Q-koorts ook gezien. Er wordt gesteld dat er op dit moment nog niet genoeg informatie is en dat er daarom niet genoeg maatregelen kunnen worden genomen, maar ik ben van mening dat er nu een daad moet worden gesteld. We moeten van de sector eisen dat het antibioticagebruik wordt teruggedrongen, maar dat doet deze minister niet, evenmin als de staatssecretaris.

De voorzitter: Dank u wel.