Schrif­te­lijke inbreng over de Landbouw- en Visse­rijraad van 18 juli

Landbouwgif

Tijdens deze Landbouw- en Visserijraad zal het voorzitterschap de lidstaten vragen hoe zij de nieuwe Verordening inzake duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen beoordelen. Waarom geeft de minister aan voornemens te zijn om te pleiten voor een kritische beoordeling van het voorstel? Kan hij eenduidig uitleggen wat hij hiermee bedoelt? Op welke manier is hij kritisch en op welke punten? En kan hij uitleggen wat de implicaties zijn van het maken van een studievoorbehoud?

In het commissiedebat Visserij en tuinbouw heeft de fractie van de Partij voor de Dieren gevraagd of de Nederlandse inzet is om per lidstaat meerdere onderhandelaars (en waarnemers) te hebben om in Brussel over dit voorstel te onderhandelen. Zo kan het dossier door meerdere ministeries/beleidsterreinen gedragen worden, dus naast LNV ook VWS en I&W. Tijdens het debat heeft de minister geen antwoord gegeven op deze vraag i. Kan de minister alsnog beantwoorden wat de Nederlandse positie is ten aanzien van het aantal onderhandelaars? En kan hij aangeven wanneer dit besproken is/wordt in een COREPER-vergadering?

GLB-NSP

De leden van de Partij voor de Dierenfractie merken op dat het directoraat-generaal Milieu van de Europese Commissie er in een gelekte brief[1] op wijst dat het Nederlandse Nationaal Strategisch Plan (NSP) voor het GLB nog grote tekortkomingen kent voordat de EC het plan kan goedkeuren. Zo zijn onder andere de conditionaliteiten 4 en 6 (voor bufferstroken en bodembedekking) niet in lijn met de Europese Verordening. Gaat de minister deze GLMC’s aanpassen aan de minimale Europese voorwaarden, om zo een gelijk speelveld te creëren voor alle Europese boeren? Zo nee, waarom niet? Kan hij uitleggen wat de mogelijke consequenties daarvan zijn?

Ook noemt het DG Milieu de Nederlandse doelen voor biologische landbouw “notoir laag”. De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren beamen dat en vinden het doel voor slechts 5% biologische landbouw in 2027[2] (terwijl het Europese doel op 25% in 2030 staat) bijna beschamend. Waarom wil de minister dat Nederland zó achter blijft lopen in de EU als het gaat om biologische landbouw? Graag een reactie. Deze leden roepen de minister op om het doel voor zowel biologische productie als consumptie flink te verhogen en Nederlandse boeren hiermee perspectief te bieden op een duurzaam verdienmodel.

Tevens roepen deze leden de minister op om volledige en correcte aanpassingen te maken aan het concept-NSP om deze in lijn te brengen met de afspraken die op Europees niveau gemaakt zijn op sociaal en ecologisch vlak, en de pogingen om hier onderuit te komen direct te staken.

Ontbossingsverordening

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie lezen dat er een akkoord is over de Raadspositie met betrekking tot de Ontbossingsverordening. Nederland geeft aan dat het in het bijzonder succes heeft behaald met het beter verankeren van mensenrechten en samenwerking met producerende landen. Kan de minister nader toelichten hoe mensenrechten beter zijn verankerd? En welke afspraken hierover binnen de Raad zijn gemaakt?

Strategische richtsnoeren voor aquacultuur: Raadsconclusies

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben kennis genomen van de stukken en merken op dat Europa een toekomst ziet voor viskwekerijen binnen een ‘duurzaam’ voedselsysteem. Hierbij wijzen de leden erop dat een kweekvissector niet duurzaam kan zijn wanneer er visetende vissen worden gekweekt op basis van vis, afkomstig uit zeeën en oceanen. Dit stimuleert namelijk dat er meer wordt gevist, met als gevolg overbevissing. Bovendien is veel vismeel, bestemd als voer voor de aquacultuur, afkomstig uit wateren rondom Afrika, waar de vis weg wordt gevangen van de lokale bevolking om dan hier te gebruiken als voer in de aquacultuur. Hiermee stimuleert vismeel voor de viskwekerijen niet alleen overbevissing, maar verstoort het ook lokaal voedselaanbod. Is de minister ervan op de hoogte dat 20 tot 25 procent van alle uit het wild gevangen vissen wordt gebruikt om vismeel en visolie te maken[3]? In hoeverre acht de minister de praktijk van het vangen van vissen uit het wild om deze te voeren aan vissen in viskwekerijen duurzaam? Beaamt de minister dat een ‘duurzame viskwekerij’ betekent dat er geen vis uit het wild gevangen wordt om die vervolgens als visvoer in de viskwekerij te voeren? Zo nee, waarom niet? Zo ja, in hoeverre steunt de minister het uitfaseren van de fok en kweek van visetende vissoorten, zodat uiteindelijk geen uit het wild gevangen vis gevoerd wordt aan viskwekerijen? Is de minister het eens dat Europese viskwekerijen, zolang deze nog visetende soorten houden, geen vismeel zouden moeten gebruiken dat afkomstig is uit wateren van ontwikkelingslanden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat is de minister voornemens hieraan te ondernemen?

Vissenwelzijn

De leden van de Partij voor de Dieren maken zich zorgen over grote aantasting van het welzijn van dieren die gehouden worden in Europese viskwekerijen, tijdens het kweken, houden, transporteren en het slachten van deze dieren. Heeft de minister kennis genomen van deze welzijnsproblemen en van het rapport “Fish Welfare in European Aquaculture”[4] van Eurogroup for Animals? Zo ja, wat is de reactie van de minister op het rapport? Is de minister van mening dat deze welzijnsproblemen, die ontstaan door onder andere slechte waterkwaliteit, hoge visdichtheid, het houden van vissen in kooien en pijnlijke slachtmethodes, aangepakt moeten worden? Is de minister van mening dat enkel het vrijblijvend toepassen van ‘beste praktijken’ tot nu toe niet heeft gezorgd voor verbetering van dierenwelzijn in de Europese viskwekerijen? Gaat de minister zich inzetten voor bindende regelgeving op het gebied van dierenwelzijn in de visserij en in viskwekerijen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, per wanneer en hoe gaat de minister dit actief in Europa aankaarten? Is de minister van mening dat het aankomend Europese verbod op het houden van dieren in kooien tevens moet gelden voor zalm en andere vissen en zal hij zich hier in EU-verband voor inzetten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat de minister zich hiervoor hard maken? Gaat de minister zich inzetten voor het verplicht toepassen van adequate slachtmethodes die ervoor zorgen dat vissen onmiddellijk bewusteloos en ongevoelig voor pijn zijn op het moment van slacht? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat de minister zich hiervoor inzetten?

Octopussen

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie merken verder op dat momenteel ‘s werelds eerste octopuskwekerij op Gran Canaria wordt gebouwd. De leden vinden dat de octopus helemaal niet thuis hoort in een kwekerij. Octopussen zijn hyperintelligente dieren, die solitair leven. In kale massale kwekerijen is er geen enkele ruimte voor hun natuurlijke gedrag. Bovendien moeten octopussen gevoed worden met andere vissen en bestaat er geen methode om de dieren pijnloos te doden. Kortom het bouwen van een octopuskwekerij is een zeer dieronvriendelijk en niet-duurzaam plan en zou volgens de leden van de Partij voor de Dieren-fractie verboden moeten worden. Is de minister ervan op de hoogte dat octopussen vissen eten en in gevangenschap gevoerd moeten worden met vismeel en visolie? Deelt de minister de zorg dat het starten van octopuskwekerijen bijdraagt aan verdere biodiversiteits- en voedselzekerheidsproblemen in West Afrika, zoals beschreven in het rapport “Octopus factory farming: a recipe for disaster?”[5] van Compassion in World Farming? Deelt de minister de conclusie uit dit rapport dat het openen van octopuskwekerijen niet compatibel is met de Strategische richtsnoeren voor een duurzamere en concurrerendere EU-aquacultuur (SAGs) omdat deze richtlijnen de reductie van vismeelgebruik nastreven en octopuskwekerijen juist een toename van vismeelgebruik veroorzaken? Deelt de minister de conclusies uit het rapport dat octopussen niet geschikt zijn om gehouden te worden in kwekerijen, omdat dit leidt tot ernstige verstoring van hun welzijn? Is de minister het er verder mee eens dat een octopuskwekerij niet thuishoort in een ‘duurzame aquacultuurstrategie’? Zo nee, waarom niet en op basis van welk onderzoeksgegevens over het welzijn en het natuurlijk gedrag van octopussen baseert de minister zijn goedkeuring? Zo ja, is de minister bereid in Europa actief te pleiten tegen de komst van octopuskwekerijen?

Aalscholvers

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie merken op dat in de “Strategische richtsnoeren voor een duurzamere en concurrerendere EU-aquacultuur” wordt verwezen naar co-existentie van viskwekerijen en aalscholvers, die worden aangetrokken door de viskwekerijen. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie lezen verder dat mogelijke economische schade door aalscholvers en andere beschermde vogels en roofdieren aan de orde zal komen en zijn bezorgd over het feit dat afschot van aalscholvers als optie wordt gezien in het document “INTERCAFE Cormorant Management Toolbox”[6], gepubliceerd op de website van de Europese Commissie. Klopt het dat afschot van aalscholvers een optie is? Zo ja, wat is de positie van Nederland hieromtrent? Welke andere voorstellen worden er gemaakt in het document om mogelijke economische schade te voorkomen? Welke voorstellen steunt Nederland? Deelt de minister de opvatting dat viskwekerijen economische schade dienen te voorkomen door het nemen van preventieve, diervriendelijke en dus niet-dodelijke maatregelen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat de minister er in Europa voor zorgen dat er ingezet wordt op het voorkomen van economische schade in plaats van beschermde dieren te schieten? In antwoord op eerdere vragen van de Partij voor de Dieren gaf de minister aan geen aanleiding te zien om verandering te brengen in de beschermde status van de aalscholver. Kan de minister daarom toezeggen dat hij zich in Europees verband inzet voor handhaving van de beschermde status van de aalscholver onder de Europese Vogelrichtlijn en tegen het afschieten van aalscholvers?

Import van kangoeroeproducten

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie vragen tot slot naar de stand van zaken met betrekking tot de aangenomen motie Wassenberg die de regering oproept om de toegang van omstreden producten zoals kangoeroevlees tot de Europese markt aan te kaarten bij de Europese Commissie.[7] De minister maakte eerder duidelijk dat hij de zorgen over de gruwelijke jacht op kangoeroes in Australië deelt. Toch worden er ook in Nederland nog altijd kangoeroeproducten op de markt gebracht en speelt de EU als de grootste importeur van kangoeroevlees en kangoeroeleer een grote rol bij het in stand houden van de jacht. De leden wijzen de minister op het plan van de Europese Commissie om bij de import van producten gelijke productiestandaarden te eisen van niet EU-landen. [8] Kan de minister bevestigen dat dit mogelijkheden geeft om EU-normen voor dierenwelzijn te laten gelden voor geïmporteerde dierlijke producten, zonder dat dit in strijd is met juridische bepalingen van de Wereldhandelsorganisatie WTO? Welke mogelijkheden ziet de minister hierbij voor het weren van kangoeroeproducten van de Europese markt en hoe gaat hij zich hier voor inzetten?

[1] https://www.arc2020.eu/wp-cont...

[2] Het biologisch areaal is momenteel 3,85%.

[3] Cashion, T., Le Manach, F., Zeller, D. & Pauly, D. Most fish destined for fishmeal production are food-grade

fish. Fish. 18, 837–844 (2017).

[4] https://www.eurogroupforanimal...

[5] https://www.ciwf.nl/media/7447...

[6] http://www.intercafeproject.ne...

[7] Kamerstuk 21501-32-1376

[8] https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2022/06/13/europese-commissie-klimaatheffing-op-voedselimport-mag-van-wto