Schrif­te­lijke inbreng over de Landbouw- en Visse­rijraad van 26 september

Dierenwelzijn

De leden van de Partij voor de Dierenfractie lezen dat het voorzitterschap op het gebied van dierenwelzijn wil inspelen op actuele ontwikkelingen. De leden vragen de minister wat hier mee wordt bedoeld. De minister schrijft dat de Commissie in 2030 het houden van kippen in legbatterijen wil verbieden in de EU. Maar kan de minister bevestigen dat dit sinds 2012 al is verboden en dat dit sinds eind 2015 eindelijk ook daadwerkelijk wordt nageleefd, na een aantal inbreukprocedures tegen lidstaten die zich niet aan de regels hielden? De leden herinneren de minister aan het voornemen van de EC, naar aanleiding van het End the Cage Age-initiatief, om kooihuisvesting voor alle in het burgerinitiatief genoemde diersoorten en -categorieën helemaal uit te faseren. Dit zou worden opgenomen in het EU-wetgevingsvoorstel voor dierenwelzijn dat eind 2023 zal worden gepresenteerd. Kan de minister bevestigen dat zij zich inzet voor uitfasering van alle vormen van kooihuisvesting voor tenminste de diersoorten die in het burgerinitiatief worden genoemd? Kan de minister garanderen dat zij dit traject niet gaat frustreren door te proberen de overgangstermijnen op te rekken? Hoe ziet de minister de mogelijkheden om tegelijk de import te stoppen van vlees- zuivel- en eierproducten van dieren die buiten de EU worden gebruikt in kooisystemen? Kunnen de leden er van uit gaan dat de minister zich hier maximaal voor gaat inspannen, mede om de positie van de Nederlandse boer te verbeteren?

De leden vragen tot slot of de minister kennis heeft genomen van het recent verschenen EFSA-rapport over welzijnsproblemen in de varkenshouderij.[1] Kan de minister ingaan op de bevindingen die hierin worden beschreven? De leden vragen daarnaast specifiek naar de mening van de minister over de moederloze opfok van biggen bij bedrijven waar zeugen standaard meer biggen moeten werpen dan zij zelf kunnen voeden. Deze biggen worden dan binnen een paar dagen na de geboorte weggehaald bij hun moeder en apart gezet. Kan de minister bevestigen dat het feit dat een zeug meer biggen krijgt dan zij kan verzorgen een gevolg is van een doelbewust fokbeleid, gericht op het vergroten van het aantal biggen per worp? Bij hoeveel bedrijven in Nederland vindt dit soort moederloze opfok plaats? Deelt de minister de mening dat dit in strijd is met artikel 1.20 van het Besluit houders van dieren, waarin staat dat het verboden is om biggen van het ouderdier te scheiden voordat zij 28 dagen oud zijn?

Landbouwaspecten van de Verordening industriële emissies

De leden van de Partij voor de Dierenfractie maken zich ernstige zorgen over het feit dat er in de nieuwe Europese Richtlijn Industriële Emissies door veehouderijen niet aan de Best Beschikbare Techniek (BBT)-eisen voldaan kan worden door minder dieren te gaan houden, maar slechts door nieuwe staltechnieken te gebruiken.[2] Hiermee wordt de intensieve veehouderij in stand gehouden. De leden wijzen hierbij op het lock-in effect die investeringen in staltechnieken hebben: de veehouderijbedrijven worden hiermee kapitaalintensiever, waardoor mogelijke uitkoop door de overheid, in het kader van stikstof of van klimaat, duurder wordt. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat bedrijven die mogelijk in de komende acht jaar (of daarna) uitgekocht moeten worden, voor die tijd niet nog verplicht worden om in technische lapmiddelen te investeren? Deelt de minister de mening dat dat een verkwisting van belastinggeld zou zijn? Zo ja, wat zal de inbreng van de minister in de Landbouw- en Visserijraad zijn om dit te voorkomen?

Daarnaast wijzen de leden van de fractie van de Partij voor de Dieren op de recente uitspraak van de Raad van State over ‘emissiearme’ stalvloeren.[3] De werking daarvan blijkt in de praktijk veel te onzeker te zijn. Hoe gaat de minister voorkomen dat veehouders gedwongen worden om te investeren in technieken waarvan de werking jaren later onzeker blijkt te zijn? En hoe garandeert de minister dat bij de nieuwe BBT-conclusies niet gezwicht wordt voor de druk van fabrikanten en de agro-industrie om de technieken schoner in te schatten dan ze in de praktijk waar kunnen maken, zoals eerder al is gebeurd op het ministerie van I&W?[4]

Tot slot wijzen de leden van de Partij voor de Dierenfractie op de breed aangenomen motie Van Esch c.s.[5] om te allen tijde te voorkomen dat de nieuwe BBT-eisen in strijd zijn met de kaders van de Wet dieren, waarin het perspectief van het dier centraal staat, en te allen tijde te voorkomen dat ze brandgevaarlijk zijn. Hoe gaat de minister uitvoering geven aan deze motie?

Ontbossing:

De leden van de Partij voor de Dierenfractie merken op dat de EU streeft naar een verhoogde bijdrage van de EU aan de bescherming van de bossen in de wereld en duurzame bosbouw. Echter blijkt dat het Europese bos steeds meer onder druk staat door klimaatverandering en afname van biodiversiteit en dat jaarlijks de CO2-vastlegging in de Europese bossen geleidelijk afneemt[6], omdat de bossen in een slechte conditie verkeren. Bovendien merken de leden op dat het Europese bossenbeleid zowel inzet op CO2 vastlegging als op het gebruik van hout. Op woensdag 14 september 2022 stemde de EU zelfs voor de EU-wet voor hernieuwbare energie waarin biomassa wordt gezien als een oplossing. Kan de minister bevestigen dat het verbranden van bomen voor energiedoeleinden juist een probleem is en geen oplossing in de klimaatcrisis? De leden van de Partij voor de Dieren-fractie willen de aangenomen motie Teunissen en Van Raan over bij de herziening van de RED II pleiten voor rekenen met de werkelijke uitstoot van biomassa[7] in herinnering brengen. Hoe heeft het kabinet uitvoering gegeven aan deze motie? Ook is er in de wet ruimte gehouden om biobrandstof, die geproduceerd is van voedselgewassen, te bestempelen als ‘duurzaam’. Hoe past dat bij het streven om bossen beter te beschermen?

De leden van de Partij voor de Dieren vinden dit zeer zorgelijk omdat het verbanden van bossen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies alleen maar verergert en versnelt en omdat voedsel niet verbrand zou moeten worden. De leden van de Partij voor de Dierenfractie vinden, in het licht van de wereldwijde klimaat- en biodiversiteitscrises, dat de bescherming van onze bossen en de soorten die daarin leven de hoogste prioriteit zouden moeten krijgen. Erkent de minister dat Europese bossen onder druk staan? Zo nee, waarom niet? Is de minister het ermee eens dat bescherming van onze bossen de hoogste prioriteit zou moeten krijgen? Zo nee, waarom niet? Beaamt de minister dat het bossenbeleid tegenstrijdige doelen behelst? Zo nee, waarom niet? Klopt het dat Nederland geen subsidies meer geeft aan het verbranden van bomen voor in elk geval laagwaardige toepassingen en dat hiermee onderstreept dat biomassa niet duurzaam is? Zo nee, wat is dan de reden dat het kabinet stopt met deze subsidies voor biomassa? Is de minister het ermee eens dat het verbranden van bossen en met name natuurbossen niet duurzaam is? Zo nee, waarom niet? Zo ja, is de minister bereid om in Europa op te roepen dat biomassa als niet duurzaam wordt bestempeld? Zo nee, waarom niet? De leden merken op dat daarnaast ook een meerderheid van het Europees Parlement tegen duurzaamheidsvereisten stemde die moeten voorkomen dat waterkrachtcentrales schade toebrengen aan vissen en ecosystemen. Kan de minister aangeven wat de inzet van Nederland op dit punt is? Is de minister bereid om in Europa op te roepen voor het opnemen van duurzaamheidsvereisten opdat vissterfte bij waterkrachtcentrales reduceert? Zo nee, waarom niet?

Visserijmogelijkheden:

De leden van de Partij voor de Dierenfractie hebben vernomen dat in de aankomende raad van gedachten gewisseld zal worden over de vangstmogelijkheden en vangsthoeveelheden voor 2023. De leden merken op dat de minister de inzet voor de onderhandelingen op basis van de ontvangen wetenschappelijke adviezen van de International Council for the Exploration of the Sea (ICES) zal baseren. Daarnaast heeft de minister laten weten dat Nederland voorstander is van de van de voorzorgsbenadering, maar tegen automatische reducties voor gegevensarme bestanden. Is de minister het met de leden eens dat het tegenstrijdig is om vóór het voorzorgsprincipe te zijn, maar tégen automatische reducties voor gegevensarme bestanden, aangezien het in strijd is met het voorzorgsprincipe om bij een kennislacune door te gaan met de activiteit waarover zorgen bestaan? Zo nee, waarom niet? Wat zal de inzet van Nederland zijn voor vangstmogelijkheden van soorten waarvoor ICES nul-vangst adviseert? Is de minister bereid om voor soorten waarover geen gegevens beschikbaar het voorzorgsprincipe leidend te laten zijn? Zo nee, waarom niet?

De leden van de Partij voor de Dierenfractie hebben tevens vernomen dat de EC afgelopen week heeft besloten om 87 zeegebieden te sluiten voor bodemberoerende visserij, na een noodoproep van wetenschappers[8] vanwege de omvangrijke vernietiging van zeeleven door deze vorm van visserij. Kan de minister aangeven voor hoe lang de sluiting zal zijn? Is de minister het eens met de wetenschappers dat bodemberoerende visserij zeer schadelijk is voor het zeeleven en dat bodemberoerende visserij uit natuurgebieden op zee verbannen zou moeten worden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, is de minister bereid om, gelet op de herziening van het Gemeenschappelijk Visserij Beleid (GVB), in Europa een oproep te doen om natuurgebieden op zee te sluiten voor bodemberoerende visserij? Zo nee, waarom niet?

Is de minister bereid om meer zeegebieden dan tot nu is afgesproken in het Noordzeeakkoord te sluiten voor bodemberoerende visserij, gezien de negatieve gevolgen van bodemberoerende visserij op het zeeleven? Zo nee, waarom niet? Wat vindt de minister ervan dat in het Noordzeeoverleg positief is gereageerd op het verzoek van de visserijsector dat meervoudig ruimtegebruik van windparken (dat wil zeggen het combineren van windparken op zee met natuurbescherming) kan worden benut om meer ruimte te creëren voor de visserijsector? Ondersteunt de minister dit? Zo ja, hoe verhoudt meervoudig ruimtegebruik zich tot de wens van de regering om de visserijsector te kunnen saneren op grond van ruimtelijke beperkingen, zoals bijvoorbeeld de uitbreiding van windparken en natuurgebieden? Is het denkbaar dat het beleid om meervoudig ruimtegebruik te stimuleren de gewenste sanering van de visserijsector bemoeilijkt of vertraagt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, is de minister het eens dat dat het uitbreiden van de ruimte voor de visserijsector niet in lijn is met de visie van haar ambtsvoorganger die stelde dat de visserijsector moet krimpen omdat we niet door kunnen gaan op dezelfde manier[9]? Zo nee, waarom niet? Tot slot verzoeken de leden de minister om de Kamer actief te informeren over de inzet van de overheid in het Noordzeeoverleg.

Paling:

De leden van de Partij voor de Dierenfractie merken op dat Eurocommissaris Sinkevičius heeft laten weten dat er verdergaande maatregelen nodig zijn om de paling te behouden[10]. Hij wil hierover in gesprek gaan met de lidstaten tijdens de aanstaande Landbouw- en Visserijraad van 26 september. De leden van de Partij voor de Dierenfractie beschouwen dit gesprek als cruciaal voor het voortbestaan van de paling, die met uitsterven wordt bedreigd. Dit omdat het Europese palingbeleid leidend is en daarom van belang voor het herstel van de paling. Sinkevičius vraagt de lidstaten nu om input met betrekking tot het nemen van verdergaande maatregelen voor het behoud van de paling. Wetenschappers roepen al jaren op dat de sterfte van de paling door menselijke toedoen tot nul moet worden gereduceerd om de soort te behouden. Daarom zou de palingvisserij moeten worden gestopt, inclusief de vangst van jonge paling (glasaal). Nederland speelt als grootste palingvisser een grote rol in de achteruitgang van de paling. Daarom vinden de leden van de Partij voor de Dierenfractie dat Nederland alles op alles moet zetten om te voorkomen dat de paling verder achteruit gaat. Is de minister het met de leden eens dat Nederland een grote verantwoordelijkheid draagt om de paling te behouden? Zo nee, waarom niet? Is de minister bereid om deze verantwoordelijkheid te nemen en het Europese aalbeheerbeleid drastisch aan te scherpen? Zo nee, waarom niet?

Bovendien merken de leden van de Partij voor de Dierenfractie op dat uit recent onderzoek door de Wageningen Universiteit is gebleken is dat het aalbeheerplan van Nederland en van andere Europese lidstaten niet werkt[11]. Nederland haalt bijvoorbeeld haar doelstelling om 40 % van de paling uit te laten trekken bij lange na niet. Momenteel is die uittrek slechts 9,4 %. Ook toont het onderzoek aan dat het aalbestand niet herstelt; noch in Nederland, noch in Europa. Nederland staat op de 10^de plek in vergelijking met Europese lidstaten als het gaat om de effectiviteit van de uitvoering van Europese aalherstelplannen, volgens vergelijkend onderzoek van Good Fish[12]. De leden van de Partij voor de Dierenfractie vragen aan de minister of zij bekend is met het feit dat Nederland, met een palinguittrek van 9,4 %, ver onder het Europese doel van 40% ligt[13]? Is de minister het met de leden eens dat Nederland op het gebied van de bescherming van de paling (aalbeheerbeleid) slechter presteert dan veel andere Europese lidstaten? Zo nee, waarom niet? Wat is de minister voornemens te doen om het Nederlandse aalbeheerbeleid te verbeteren? Is de minister voornemens het advies van ICES (International Council for the Exploration of the Seas) om alle palingvisserij te staken, inclusief de vangst van glasaal, actief op te volgen en onder de aandacht te brengen in Europa, aangezien haar ambtsvoorganger stelde dat vangstmogelijkheden gebaseerd moeten worden op de wetenschappelijke adviezen van ICES[14]? Zo nee, waarom negeert de minister het advies van ICES? Is de minister verder bereid, in lijn met het ICES-advies, actief voor een Europese stop op het vangen en terugplaatsen van glasaal te pleiten? Zo nee, waarom gaat de minister in tegen het advies van ICES?

[1] 10.2903/j.efsa.2022.7421 https://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/2022-08/EFS2-7421.pdf

[2] Zoals aangegeven in het Verslag van een schriftelijk overleg over het fiche: Herziening Richtlijn Industriële Emissies en de Richtlijn Storten van Afvalstoffen, Kamerstuk 22112-3416

[3] https://www.raadvanstate.nl/@132885/emissiearme-stallen/

[4] https://eenvandaag.avrotros.nl/item/fabrikant-had-invloed-op-goedkeuring-emissiearme-stalvloer-rechter-vindt-die-inspraak-niet-juist/

[5] Kamerstuk 22 112-3444

[6] Tussen 2013 en 2018 nam het aantal verwijderde megatonnen CO2 met 28 procent af https://www.volkskrant.nl/wete....

[7] https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-teunissen-van-raan-over-rekenen-met-de-werkelijke-uitstoot-van-houtige-biomassa

[8] https://static1.squarespace.co...

[9] Kamerstuk 33 450 nr. 210

[10] https://www.goodfish.nl/europe...

[11] https://edepot.wur.nl/556153

[12] https://www.goodfish.nl/app/up...

[13] https://edepot.wur.nl/556153

[14] Kamerstuk 21501-32, nr. 1437