Schrif­te­lijke inbreng over plannen voor een stroom­kabel dwars door Schier­mon­nikoog

SO – Plannen voor een stroomkabel dwars door Schiermonnikoog

Inbreng - Partij voor de Dieren

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben kennisgenomen van de stukken. Ze merken op dat de discussie over de aanleg van de stroomkabel momenteel gaat over de keuze tussen Eemshaven tracé oost of west. De minister heeft een voorkeur voor tracé west, ondanks dat deze dwars door Schiermonnikoog en dwars door een kwetsbaar en biodivers stuk van het UNESCO Werelderfgoed Waddenzee loopt en ondanks dat deze niet wordt gewenst door regionale en lokale overheden. De argumentatie van de minister is dat hij tracé oost open wil laten voor toekomstige kabels, zoals gelijkstroomkabels of waterstofleidingen in het kader van de energietransitie. De aanleg van deze kabels zou meer impact op de natuur hebben dan de huidige voorgestelde wisselstroom­verbinding; vandaar de voorkeur voor tracé oost.

Uit een contra-expertise door de Waddenacademie komt echter naar voren dat de tot nu toe gevolgde procedure onvoldoende is om de hoofddoelstellingen voor het Waddengebied te behalen. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie merken daarom op dat de huidige voorgestelde keuze tussen tracé oost en west een onjuist uitgangspunt heeft – een zogenaamd vals dilemma. Zo sluit het huidige voorstel niet aan bij het beleid van de overheid voor de Wadden, waarbij kabels moeten aansluiten op bestaande corridors. Daarnaast houdt de huidige procedure onvoldoende rekening met de impact van het gebruik, onderhoud en de mogelijke ontmanteling van de kabel en cumulatieve effecten. Deelt de minister het inzicht van de Waddenacademie dat de gevolgde procedure onvoldoende is om de hoofddoelstellingen voor het Waddengebied te behalen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat de minister ondernemen om de procedure als nog in lijn te brengen met het behalen van de hoofddoestellingen? Welke rol kan het voorgestelde toetsingskader van de Waddenacademie spelen in het behalen van de hoofdoelen uit de Agenda? Deelt de minister het inzicht dat de aanleg van de stroomkabel in het UNESCO gebied vanuit een technisch oogpunt is ingegeven en niet vanuit een oogpunt van natuur? Zo nee, waarom niet?

Effecten op het UNESCO Werelderfgoed Waddenzee

Op welke manier is bij het huidige projectrekening gehouden met huidige gebruikers van de Waddenzee en de cumulatieve effecten op de natuur? Is de minister zich er van bewust dat er rekening gehouden moet worden met cumulatieve effecten? Zo nee, hoe gaat hij dat rechtzetten? Kan de minister aangeven hoeveel (extra) schade door bestaande vergunningen aan Waddenzee wordt toegebracht? Is bekend wat de schade van de aanleg langs ‘west’ daar aan gaat toevoegen? Zo nee, waarom niet en is de minister bereid dit te onderzoeken? Is het mogelijk dat we ongemerkt een “tipping point” passeren en hoe voorkomt de minister dat dit gebeurt?

Plaatsing van de windmolens en de rol van energietransitie

Kan de minister aangeven wat de oorspronkelijke afwegingen waren voor het plaatsen van windmolens op de Noordzee boven de Waddeneilanden, zowel m.b.t. Gemini als m.b.t. het nieuwe park genaamd ‘Ten noorden van de Waddeneilanden’? Hoe werd bij deze keuze rekening gehouden met het plaatsen van de kabels en de ligging van het Werelderfgoed Waddenzee? Alsmede het type kabels? Kan de minister aangeven hoe de geplande windmolenparken in andere delen van de Noordzee zijn betrokken bij de afwegingen? Hoe ver is er vooruitgekeken bij geplande en geambieerde windparken in de Noordzee? Tot 2030, of ook al tot 2040 of 2050? Hoeveel GW zal er in 2050 in de Noord- en Waddenzee moeten worden opgewekt volgens de huidige stand van zaken van de plannen?? Op welke manier zijn de (cumulatieve) effecten van dit project meegenomen, in relatie tot andere huidige en toekomstige projecten en huidige en toekomstige gebruikers? Deelt de minister het inzicht dat het kwetsbare UNESCO Werelderfgoed moet worden ontzien van activiteiten en ontwikkelingen, die het gebied kunnen aantasten, door in te zetten op duurzame energieopwekking in andere delen van Noordzee of door er zorg voor te dragen dat kabels niet door het biodiverse Waddengebied getrokken worden? Zo ja, hoe kan dit meegenomen in de energietransitie?

Afwegingskaders

Kan de minister aangeven hoe zwaar het thema milieu heeft gewogen in het huidige afwegingskader in verhouding tot andere thema’s, zoals omgeving, techniek, toekomstvastheid en kosten. Tellen alle thema’s even zwaar mee? Of is er een weging geweest? Hoe zijn de gevolgen van het gebruik, onderhoud en ontmanteling meegenomen in het huidige afwegingskader? Wat waren de resultaten? De leden krijgen graag inzicht in de documenten die betrekking hebben op deze afweging. Indien het niet is onderzocht, is de minister bereid om dit alsnog te onderzoeken? Kan de minister aangeven hoe de ambitie om te komen tot een natuurinclusieve samenleving (waarin bij alle besluiten en handelingen de effecten op de natuur en de kansen die natuur en natuurlijke processen bieden meegenomen zijn) is betrokken bij de voorkeursafweging voor tracé west? Is onderzocht welke kansen er worden geboden door de natuur en natuurlijke processen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat waren de resultaten? Zijn deze kansen onderzocht voor tracé oost? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat waren de resultaten?

Clusteren en hergebruik van kabels en buizen

Hoe is het uitgangspunt van het clusteren van kabels, buizen en leidingen en zuinig gebruik van de beperkte ruimte in de Waddenzee meegenomen in de huidige procedure? Welke andere aanlegpunten zijn er bekeken in Nederland en daarbuiten? Hoeveel en welke kabels, die hergebruikt kunnen worden, liggen er in de Waddenzee en hoeveel liggen er in Noordzee? Welke rol zouden (oude) bestaande gasbuizen en andere kabels kunnen spelen bij de aanleg van de stroomkabel? Is onderzocht op welke manier hergebruik technisch mogelijk is, hoeveel dit kost en welke milieu- of andere voor- of nadelen hiermee behaald worden, rekening houdend met de ambitie om klimaatneutraal te worden en het gebruik van fossiele brandstoffen te beëindigen? Als hergebruik onderzocht is, wat waren de resultaten? Als dit hergebruikt niet onderzocht is, waarom niet en is de minister bereid dit te laten onderzoeken?

Wisselstroom en monopolaire en bipolaire gelijkstroom

Klopt het dat gelijkstroom duurder is om aan te leggen en dat dit mogelijk de keuze voor wisselstroom heeft beïnvloed? Klopt het dat gelijkstroom op langere afstanden van meer dan tientallen kilometers economisch efficiënter is, omdat minder elektriciteitsverlies optreedt? Klopt het dat bij de aanleg van een gelijkstroomverbinding, met een capaciteit groter dan 1.000 MW, een bipolair systeem technisch-economisch het meest voordelig is? Wat is het verschil tussen monopolaire en bipolaire gelijkstroom? Wat zijn de effecten van de aanleg, gebruik, onderhoud en ontmanteling van wisselstroom-, monopolaire en bipolaire gelijkstroomkabels op milieu en met name het kwetsbare Waddengebied? Wat zijn de effecten van wisselstroom en monopolaire en bipolaire stroom op soorten die gevoelig zijn voor elektrische- en magneetvelden, zoals haaien, roggen en vissen, graag uitgesplitst naar type stroom? Welke onderzoek is hiernaar gedaan? Wat is de reikwijdte van de effecten van wisselstroom in vergelijking met monopolaire en bipolaire gelijkstroom? Welke maatregelen kunnen genomen worden om de effecten van magneetvelden rondom kabels te verminderen? Hoe diep moet de wissel- of gelijkstroomkabel komen te liggen om mogelijke effecten op diersoorten te vermijden? Hoe diep liggen de huidige kabels, die mogelijk hergebruikt kunnen worden? Is de minister bereid dit te onderzoeken?

Alternatieven

Worden of zijn er nog andere alternatieven tracés bekeken naast de huidige negen? Klopt het dat de kabel, die momenteel wordt aangelegd, moet voldoen aan de productie van 6 GW? Op welke manier wordt er al rekening gehouden met een productie van 11 GW, die gepland staat voor 2030 of wordt er nog verder vooruitgekeken? Of wordt er geen rekening mee gehouden? Is onderzocht of de Gemini-kabels opgevist kunnen worden om dan een (bipolaire) gelijkstroom kabel terug te plaatsen, die rekening houdt met tenminste 11 GW potentie? Is onderzocht of de kabels boven het Waddengebied naar Den Helder of IJmuiden doorgetrokken kunnen worden? Is de minister bereid dit te onderzoeken, hierbij ook rekening houdend met de ambitie om tot een klimaatneutrale natuurinclusieve samenleving te komen?