Bijdrage Wassenberg aan AO Natuur

Voorzitter, we hebben het vandaag over de natuur, maar dan moeten we ook spreken over schade aan de natuur. Ik heb het natuurlijk over de stikstofproblematiek en de PAS. De opeenvolgende kabinetten hebben in veel dossiers papieren werkelijkheden gecreëerd, zonder enige relatie tot de realiteit.

Het is niet moeilijk een patroon te zien. Ik noem kort enkele voorbeelden. 130 rijden, met als smoesje dat auto’s zuiniger zijn en dus minder uitstoten. Een papieren werkelijkheid.

Nog een voorbeeld. Straks heb ik een debat met de staatssecretaris van I&W, onder meer over stankoverlast door veehouderijen. De commissie Biesheuvel heeft daarover een advies uitgebracht, waarin letterlijk staat: ‘Het huidige systeem is te veel gebaseerd op een papieren werkelijkheid’.

Bij de PAS is er sprake van een vergelijkbare papieren werkelijkheid. De natuur lijdt onder de uitstoot van de stikstof en ammoniak, maar op papier wordt alles gecompenseerd. Niet dus, het is een doorzichtige truc, een manier om de uitstoot van stikstof wit te wassen. Voorzitter, trucs helpen niet meer, geen rechter die daar nog intrapt. Er moet iets veranderen. De Partij voor de Dieren pleit als sinds haar oprichting voor een flinke reductie van het aantal dieren in de veehouderij. Ik hoop dat D66 voet bij stuk houdt in haar pleidooi om het aantal dieren in de veehouderij fors te reduceren. En graag hoor ik van de minister of zij dit ook als een belangrijk deel van de oplossing ziet. Haar eerste reactie was ‘niet chic’, maar voorzitter, het gaat er niet om of een oplossing chic is of niet, het gaat erom dat we voorkomen dat de vee-industrie het land gijzelt.

Dan voorzitter, dan wil ik het hebben over bomen en bossen. Daar gaat het slecht mee. Nederland verliest verhoudingsgewijs sneller bos dan het Amazonegebied, de minister beaamt dat ook in antwoord op schriftelijke vragen van mijn fractie. Bomen worden gekapt omdat ze naast een autoweg staan of omdat ze niet in het gemeentelijke bestemmingsplan passen. En omdat Staatsbosbeheer sinds de bezuinigingen op het natuurbudget zelf de broek op moet houden.

En ook, oh ironie, vanwege natuurbeschermingsregels van Brussel. Om de biodiversiteit te helpen worden er draconische maatregelen genomen om de ene biotoop door de andere te vervangen. Let wel: vergroting van de biodiversiteit is belangrijk. En er zijn meer waardevolle natuurlandschappen dan bossen. Maar het areaal natuur breiden we niet uit door bossen te kappen en de grond om te ploegen om er heide van te maken, maar door nieuwe gebieden een natuurbestemming te geven.

De maatschappelijke discussie over bomenkap van de afgelopen maanden heeft één ding duidelijk gemaakt. Mensen maken zich grote zorgen over de massale bomenkap. Dat bleek toen Staatsbosbeheer deze zomer 400 hectare natuur verkocht in de wankele hoop er andere natuurgebieden voor terug te kunnen kopen. In minder dan twee weken doneerden bezorgde burgers bijna 2 ton om zoveel mogelijk bos te redden.

Deze mensen begrepen het: Nederland heeft méér natuur en méér bos nodig; en het huidige bos verdient méér bescherming. Meer en ouder bos is een van de beste oplossingen om klimaatverandering tegen te gaan én de biodiversiteit er bovenop te helpen.

Tenslotte nog iets over de verschillende functies van bossen. We hebben in Nederland maar 14% beschermde natuur. En dan gaat het vaak óók nog om natuur met een economische functie. Er moet verdiend worden. Bomen worden gekapt voor houtoogst, bossen worden gebruikt als festivalterrein. We willen er mountainbiken, wandelen en pannenkoeken eten. Maar al die economische functies zijn lang niet altijd te combineren met een andere belangrijke taak van bossen: ze zijn het leefgebied van veel plant- en diersoorten.

De minister gaat met haar bossenstrategie het kapbeleid onder de loep nemen én bekijken hoe er meer areaal bos bij kan komen. Dat is goed om te horen. Maar ik maak me ook zorgen. Ik zag vooral een opsomming van bestaande initiatieven en een verdediging van de huidige status quo. We gaan door met kappen, al is het op kleinere schaal, maar ook in Natura2000 gebied.

Kaalgekapte vlaktes, waar de bodem is bewerkt door zware machines, ik heb het met eigen ogen gezien. Hele ecosystemen vernietig je daarmee. Er wordt zelfs gekapt in het broedseizoen! Kan de minister aangeven waarom zij bos met een driedubbele functie, namelijk recreatie, houtoogst en natuurbehoud,[1] presenteert als beschermd natuurgebied? Wordt hier niet opnieuw een papieren werkelijkheid gecreëerd?

Voorzitter, laat het bos oud worden. Oude bomen zijn onmisbaar voor de biodiversiteit en nemen de meeste CO₂ op.[2] Hiervoor is het nodig bossen aan te wijzen waar de natuur zijn gang kan gaan.

En kaalkappen, zeggen de experts, is een verouderde en verwoestende methode van bosverjonging en houtoogst. Graag een reactie van de minister. Is zij bereid om kaalkap aan banden te leggen?

[1] Multifunctioneel bos, volgens Staatsbosbeheer en de minister. 2/3 van het SBB beheerde bos is ‘multifunctioneel’ bos. Dat is de driedubbele functie van Staatsbosbeheer: beschermen, beleven en benutten.

[2] Antwoord op Kamervragen PvdD (28-6-2019, antwoord 3: koolstofopbouw in nieuw bos 40 keer zo langzaam als in oud bos).