Bijdrage Thieme Debat Europese Top Valletta en vluch­te­lingen

Voorzitter, wat kost een vluchteling? Of, wat levert een vluchteling op? En kunnen we het ons veroorloven vluchtelingen op te vangen, in termen van geld? Of kunnen we het ons veroorloven ze weg te sturen, in termen van geld? Kunnen Europese Lidstaten het zich veroorloven een “contingent vluchtelingen” –we komen nu in de containerbegrippen- op te nemen? En de vluchtelingen vervolgens spontaan of geholpen naar een ander lidstaat sturen?

Voorzitter, we vluchten in cijfers en getallen. Liefst in cijfers en getallen die een relatie hebben met geld. Kennelijk geeft dat comfort, omdat we gewend zijn geraakt om alle aspecten van ons leven, en het leven van anderen, uit te drukken in termen van geld. Volgens CPB directeur Laura van Geest moet je vluchtelingen niet willen doorrekenen. Volgens anderen moet je dat juist wel doen, om afwegingen objectiveerbaar te maken. Zodat de vraag wat we ons wel en niet kunnen veroorloven kwantificeerbaar wordt en daar houden beleidsmakers van, het geeft ze comfort. Voorzitter, het is op zich niet erg om het probleem ook van een getalsmatige dimensie te voorzien, maar het is wel erg als je daar in blijft steken. Als dat de belangrijkste grondslag voor je mening vormt. Voorzitter, eigenlijk is het een armoedige economische werkelijkheid. Armoedig, als we alles wat ons bezig houdt in geld gaan uitdrukken. Dat schreef Marc Chavannes 3 jaar geleden in zijn column, en ik denk dat hij gelijk heeft.

Het is een tijdverdrijf van een volk in verwarring. Een continent in verwarring zelfs, dat geen antwoord weet op de problemen die we over onszelf hebben afgeroepen. We weten dat intensievere grensbewaking de illegale migratie heeft aangejaagd, in ieder geval niet heeft afgeremd. Mensensmokkel is daarmee een lucratieve bedrijfstak geworden die een onstuitbare opmars doormaakt.

Als we ons minder bezig hadden gehouden met de kortetermijnbelangen van de westerse mens en z’n geld, waren we voorbereid geweest op de problemen van nu: Het single issue denken is de politieke besluitvorming gaan overwoekeren. We weten ons duidelijk geen raad. Voorzitter, het debat over vluchtelingen laat de onbeholpenheid zien van de wijze waarop we omgaan met een probleem dat we niet hebben zien aankomen. Maar heel goed kunnen hadden zien aankomen, als we minder bijziend bezig geweest waren. De minister-president zei het letterlijk toen ik hem in het vorige debat een vraag stelde over het verband tussen klimaatverandering -met als gevolg droogte, honger en waterconflicten- en de vluchtelingenstroom. Hij zei: “ die had ik niet aan zien komen”. En dat, terwijl de Verenigde Naties al in 2008 waarschuwden voor de ontwrichting van Syrië door de droogte. Natuurlijk veroorzaken dictaturen en etnische conflicten vluchtelingenstromen. Maar dat is niet het enige. Het onder ogen zien van de complexiteit van de huidige vluchtelingen- en migratiesituatie vergt visie en moed. Moed om te kijken naar ons eigen gedrag dat vluchtelingenstromen veroorzaakt. Alleen dan komen structurele oplossingen in beeld.

Vang vluchtelingen op in de regio, roept het Kabinet. De regio. Dat schijnt ergens een plek te zijn waar de opvang van vluchtelingen niet tot problemen leidt. Waar ruimte en geld genoeg is voor iedereen. Het beloofde land voor elke vluchteling. Het is een totale miskenning, voorzitter, van het feit dat daar al 97% van de Syrische vluchtelingen worden opgevangen. Vaak onder erbarmelijke omstandigheden. En tegelijkertijd trekt het Kabinet ontwikkelingsbijdragen weg uit de regio, om daarmee de opvang van vluchtelingen in Nederland te financieren. Dat is het coalitiebeleid anno 2015. Schijnbare daadkracht met een hoog bliksem-afleiders-gehalte.

Voorzitter, mensen in volkswijken hebben dagelijks te maken met de gevolgen van ongeleide immigratiepolitiek uit de jaren 70 en 80. Het is te makkelijk om de boosheid over de ghettovorming in arme wijken toe te schrijven aan intolerantie van de autochtone bewoners in die wijken. Die bewoners voelen zich in de kou gezet door de politiek en hebben daardoor vaak weinig vertrouwen in de wijze waarop de politiek onvrijwillige migratiestromen in goede banen kan leiden. Met die zorgen zullen we serieus rekening moeten houden, voorzitter. Vluchtelingen vangen we nu eenmaal niet op in Benoordenhout.

We zullen onze morele plicht moeten vervullen om mensen in nood hulp te bieden. Maar we zullen de problemen die daarmee gepaard gaan, eerlijk moeten verdelen. In Nederland en in Europa. Tegelijkertijd zullen we de oorzaken van de vluchtelingenstroom moeten wegnemen. Ik vraag de Minister President hoe het staat met de uitvoering van mijn motie om de diepere oorzaken van de vluchtelingencrisis -zoals klimaatverandering, onze wapenhandel en handelspolitiek- in kaart te brengen.

En voorts, voorzitter, ben ik, zoals u niet zal verbazen, van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie. Dank u wel.