Thieme: 'Van het opgeheven vingertje maken we een vuist'

In bibliotheken, boekhandels en andere locaties door het hele land lichten Marianne Thieme en Ewald Engelen hun boek 'De kanarie in de kolenmijn' toe. Steeds weer trekken ze volle zalen en zijn de reacties na afloop lovend: "Dank jullie wel, Marianne en Ewald, dat jullie je wijsheid zo scherp naar buiten brengen! Ik ben heel erg geïnspireerd om verder te gaan met strijden voor een mooie aarde met al haar wezens”, zei een aanwezige na afloop. Voor wie de lezing (nog) niet kon bijwonen een impressie.

Dieren geven aan of het goed of slecht gaat met de wereld. Zij zijn de klokkenluiders van onze planeet. Zoals de kanarie de mijnwerkers waarschuwde voor dreigende verstikking, geven de dieren ons ook een niet te negeren signaal, namelijk dat onze aarde niet langer leefbaar zal zijn voor toekomstige generaties als we op deze manier doorgaan met onze grote rooftocht. Tijd voor Plan B dus, omdat er geen planeet B is.

Maar waar heeft die kanarie het over als het zo goed gaat met ons? Ons bruto nationaal product (BNP) stijgt, de werkloosheid daalt en de huizenmarkt heeft zich hersteld. Engelen veegt genadeloos de vloer aan met deze economische “successen” waar de zittende regeringspartijen mee pronken. "Wat ze er niet bij vertellen is dat wij onder meer wereldkampioen hypotheekschulden zijn, dat we zo'n beetje de hoogste woonlasten van de EU hebben, dat de zorg is uitgekleed, dat we kampen met veel jeugdwerkloosheid en arbeidsonzekerheid en dat we zo weinig bestedingsruimte hebben dat veel mensen 'dan maar kiezen voor de plofkip'. De economische groei is vooral verdwenen in de zakken van enkele goed gesitueerde heren. En dat is het electoraat spuugzat”, schetst Engelen.

"Maar het is de buitenlander, de vluchteling, die van populistische partijen de schuld krijgt van veel van deze problemen”, vult Thieme aan. "Terwijl we allemaal gelukszoekers zijn. Het zijn immers de Westerse landen die de koloniën leeg roofden om hun grondstoffen. En daar zijn we nu nog steeds mee bezig, al zijn de rovers van toen nu de multinationals. Met deze rooftocht vergroten we de ongelijkheid in de wereld, de kloof tussen arm en rijk.”

Thieme licht haar punt toe aan de hand van het watertekort. "Negentig procent van ons waterverbruik ligt in het buitenland. Voor de productie van een spijkerbroek is 8000 liter water nodig, een lapje biefstuk 'kost' 4000 liter. Wij putten de aarde uit met ons consumptiegedrag. Veel conflicten in de wereld lijken godsdienstoorlogen maar zijn feitelijk een strijd om water en vruchtbare grond, zoals in Syrië.”

Grootschaligheidsziekte
Dus wat moet er gebeuren? Engelen wijst op de economische oplossingen: "We moeten paal en perk stellen aan de 'grootschaligheidsziekte' van het bedrijfsleven. Bedrijven zijn zo groot geworden dat ook hun politieke invloed ongewenst groot wordt. We veranderen van een democratie in een corpocratie. Om dat in te perken moet het Haagse en Europese lobbyen openbaar worden; het moet transparant zijn wie met wie spreekt. We moeten zand strooien in die denderende globaliseringsmachine.”

“Schaarse en vervuilende grondstoffen zijn nu nog belastingvrij, terwijl arbeid – wat we in overvloed hebben – wél belast wordt. Laten we dat omkeren en bedrijven zo dwingen op zoek te gaan naar duurzame energie”, betoogt Thieme vervolgens. “De mogelijkheden van een basisinkomen moeten we serieus onderzoeken. Het biedt kansen voor een samenleving waarin mensen weer tijd hebben voor elkaar, voor cultuur, voor sport. We moeten naar een nieuw economisch systeem. Het BNP, de groeicijfers en de doorberekeningen van het CPB zijn daarin niet de graadmeters. We hebben een breder welvaartsbegrip nodig waarin welzijn centraal staat.”

Vuist maken
Wie zijn nu aan zet? Dat is tot slot de vraag die de auteurs het publiek in slingeren. Engelen: “De Politiek met een grote P? Ja natuurlijk, die doet er toe. Op 15 maart kunt u met uw stempas het verschil maken door trouw te blijven aan uw idealen. Maar u kunt nog veel meer doen. Met uw pinpas en uw mes en vork kunt u zelf politiek bedrijven. Politiek met een kleine p noem ik dat. We zijn als burger, werknemer, belegger en consument zeker niet machteloos.”
Thieme: "In Den Haag confronteer ik de fossiele politici telkens weer met ons opgeheven vingertje. En juist als ik zie dat ze mij hun rug toekeren of schamper lachen, voel ik mij gesterkt. Dan weet ik dat onze boodschap er toe doet. Met jullie steun ga ik daar vol trots en overtuiging mee door. Mét jullie maken we van dat opgeheven vingertje een gebalde vuist.”

Meer lezen? Ga hier naar de inleiding van Marianne en hier naar die van Ewald.
Wie na deze impressie toch een keer een lezing bij wil wonen kan dat nog doen! Bekijk hier de agenda.