Beleid Oost­vaar­ders­plassen

De Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren ziet de dieren in de Oostvaardersplassen als in het wild levende dieren, maar in een natuur met beperkingen. Dat maakt dat we de plicht hebben om onnodig lijden van de dieren te voorkomen, door eerlijk te kijken naar alle mogelijke opties voor het gebied en de voor- en nadelen voor het welzijn van de dieren. De commissie Gabor onderstreept deze visie. Afgelopen week besprak de Kamer de aanbevelingen van de commissie Gabor, die een evaluatie heeft uitgevoerd. De Partij voor de Dieren had aangedrongen op die evaluatie, omdat de afspraken over het beheer van de Oostvaardersplassen niet goed werden nageleefd. Zo had de beschutting voor de dieren er allang moeten zijn, door onder andere openstelling van aanpalende bosgebieden zoals het Hollandse Hout. CDA, VVD en PVV hebben dit steeds tegen gehouden.

In het kort
Het resultaat is dat het beleid voor het beheer van de Oostvaardersplassen aangepast wordt. In het kort: de konikpaarden, heckrunderen en edelherten krijgen eindelijk beschutting, in de winter wordt het leefgebied vergroot en er komt scherper toezicht op het welzijn van de dieren. De afspraak was dat dieren uit hun lijden verlost zouden worden als duidelijk werd dat ze het niet gingen halen, maar dat gebeurde afgelopen winter onvoldoende en vaak niet tijdig genoeg. Dit zijn maatregelen waar de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren al sinds haar intrede in de Kamer om heeft gevraagd. Helaas worden niet alle aanbevelingen van de commissie overgenomen door staatssecretaris Bleker, zoals ten aanzien van structurele vergroting van het leefgebied.

Beschutting
De commissie Gabor heeft een aantal belangrijke conclusies getrokken die tegemoet komen aan de zorgen die de Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren heeft over de dieren in het gebied. Zo zorgt vooral het gebrek aan beschutting ervoor dat de dieren het moeilijk hebben in de winter. Het kunnen schuilen tegen weer en wind is een belangrijker factor voor het welzijn van de dieren dan een beperkter voedselaanbod, stelde hoogleraar dierenwelzijn Ohl tijdens de presentatie van het rapport in de Tweede Kamer. De dringende aanbeveling is dan ook om op de kortst mogelijke termijn te zorgen voor beschuttingsmogelijkheden voor de dieren. Dat moet gebeuren door openstelling van een aantal bosgebieden rondom de Oostvaardersplassen, gecombineerd met schuilgelegenheid in het gebied zelf.

Reactief beheer
Daarnaast vindt de commissie Gabor dat eerder moet worden ingegrepen om onnodig lijden te voorkomen. Het welzijn van de dieren moet goed in de gaten worden gehouden, evenals de omstandigheden zoals het weer en het voedselaanbod. Op basis daarvan zal eerder moeten worden beoordeeld of dieren het risico lopen zo ernstig te verzwakken dat ze de winter niet zullen overleven. Die dieren moeten voordat er onnodig lijden optreedt worden afgeschoten. De commissie Gabor beveelt dus aan om het reactief beheer aan te scherpen door eerder in te grijpen als de dieren verzwakken. Pro-actief beheer (het preventief afschieten van gezonde dieren in de herfst om daarmee de populatie met 30% of meer te verkleinen) wordt ten zeerste afgeraden om zowel dierenwelzijns- als ecologische redenen.

Bijvoeren
Bijvoeren is geen optie, concludeert de commissie. Hoewel dat diervriendelijk lijkt, zullen vooral de zwakkere dieren slechter af zijn vanwege continue strijd om het voedsel. Er zal onrust en stress ontstaan rondom de voederplaatsen, en op langere termijn wordt het probleem alleen maar groter omdat er veel meer dieren geboren zullen worden.

Geboortebeperking
De commissie Gabor heeft ook gekeken naar mogelijkheden van geboortebeperking. Op dit moment zijn er nog geen methoden die toegepast zouden kunnen worden zonder het dierenwelzijn te schaden. Ook over de effectiviteit van geboortebeperkende maatregelen bestaat nog veel onduidelijkheid, waardoor het toepassen van deze methoden feitelijk neerkomt op het uitvoeren van een experiment met de dieren in de Oostvaardersplassen.

Vergroting van het gebied
De commissie herhaalt de aanbeveling die in 2006 al is gedaan: de Oostvaardersplassen zullen moeten worden verbonden met andere natuurgebieden, zoals het Hosterwold en de Veluwe.

Adviescommissie
Volgens de commissie moet er verder een wetenschappelijke adviescommissie worden ingesteld die het beheer in de Oostvaardersplassen volgt en op basis van nieuwe inzichten kan adviseren over eventuele aanpassingen in het beleid.

Vervolg
De Tweede Kamerfractie van de Partij voor de Dieren is van mening dat de commissie Gabor een goede evaluatie heeft gemaakt van het beheer en de welzijnsproblemen van de dieren in de Oostvaardersplassen. Het rapport is een evenwichtige analyse van alle factoren die van invloed zijn op het welzijn van de dieren in het gebied. In het debat heeft de partij er bij staatssecretaris Bleker dan ook op aangedrongen de aanbevelingen van de commissie in zijn geheel over te nemen. De staatssecretaris doet dat echter slechts ten dele; zo is hij terughoudend over het verbinden van het gebied met het Hosterwold (via de Oostvaarderswissel). Opvallend is dat PVV, CDA en VVD nog steeds tegen uitbreiding van de Oostvaardersplassen zijn, en de dieren dus niet de beschutting gunnen van de omliggende bossen. De komende weken zal blijken hoe de staatssecretaris omgaat met het verzet van deze partijen tegen een beter dierenwelzijn in de Oostvaardersplassen.