Opinie: De ontgroening van Rutte en Samsom

Samsom en Rutte zijn in hun pogingen onverenigbare jongensdromen tot een regeerakkoord te smeden volledig losgezongen van hun idealen. Het groen is volkomen verlept.

Mark Rutte schreef in 2008 het 'Pamflet van een optimist', waarin hij aangaf dat zijn grootste ambitie was om een 'Groen Rechtse koers' te varen. Hij noemde de westerse afhankelijkheid van fossiele brandstoffen als één van de grote bedreigingen van deze tijd. Niet alleen vanwege de schaarste, ook vanuit geopolitieke overwegingen en het 'wassende water'. Groen Rechts is een manier van denken, zei de heer Rutte. Eén die uitgaat van kansen en de vaststelling dat economie en milieu niet tegengesteld zijn. De staat moest 'groot denken en visie' uitstralen.

In dezelfde maand zei Mark Rutte 'We zullen er twee kerncentrales bij willen om daarmee te voorkomen dat vier nieuwe kolencentrales gebouwd gaan worden in dit land, met alle effecten.' In 2008 was de keuze van Rutte dus nog óf kernenergie óf kolencentrales.

In 2009 zei fractievoorzitter Rutte in de Kamer: "Ik heb altijd grote moeite gehad met de bio-industrie, met dat stapelen van varkens op een mensonwaardige manier. Dierenwelzijn staat voor ons zeer hoog op de verlanglijst. Het is zeer belangrijk. U kunt daar altijd bij ons voor terecht".

Een jaar later verliet premier Rutte het pad van Groen Rechts en dierenwelzijn en zette hij in op én kerncentrales én kolencentrales én het meest dieronvriendelijke kabinetsbeleid ooit. In een kabinet waarvan alleen nog maar beloofd werd dat rechts Nederland er zijn vingers bij af zou likken, en dat de eerdere beloften van Rutte blauw-blauw liet.

In juni van dit jaar koos de heer Rutte na de PVV-aftocht noodgedwongen voor de vorming van een regenbooggedoogcoalitie voor het zogeheten Lente-akkoord waarmee het Catshuis-akkoord met de PVV binnen 48 uur werd omgekat. Met nadruk: zonder steun van de PvdA.

De euforie over dat zogenaamde Lente-akkoord heeft de herfst niet gehaald. Evenmin als de euforie over het herfst-akkoord de lente haalt.

Rutte heeft zich ontwikkeld van Groen Rechts, via blauwblauw naar de 7 kleuren van het Lente-akkoord, het avondrood van het herfstakkoord en de huidige zoektocht naar iets blekers, niet zijnde Henk Bleker.

De andere helft van het olijke duo begon zijn kameleoncarrière groen als bemanningslid bij Greenpeace. Het besef dat hij wilde kiezen voor groen en duurzaam ontstond op zijn vijftiende toen Tsjernobyl ontplofte, en hij het boek 'Kinderen van moeder aarde' las.

Hij wist al op jonge leeftijd dat natuur en milieu het terrein was waarop hij zich ook later zou willen gaan richten. Wanneer hij tijdens zijn studententijd op de publieke tribune zat van de Tweede Kamer had hij regelmatig het idee: 'ik spring naar beneden, ik moet ingrijpen – van pure ergernis: nou doen ze er verdomme weer niets mee!'

Het milieubeleid was onder Balkenende II een regelrecht drama. Alle initiatieven die te duur of te lastig waren, werden, hup, aan de kant geveegd, de subsidieregelingen afgeschaft. Samsom was lyrisch toen zijn partij mocht meeregeren in Balkenende IV.

Het regeerakkoord dat er lag – dat was precies zoals hij gedroomd had. Ze gingen los! Maar, 'de dag erna liepen we zo de grindbak in, de grindbak van de realiteit. Het streven is in 2020 dat 20 procent van onze energievoorziening duurzaam moet zijn. Nu is dat 2,4 procent, dat is een bizar groot gat dat overbrugd moet worden. Dat overbrug je niet op papier.'

Versoepelen was geen optie voor Samsom. 'Dat is geen optie. Alsof het koehandel is waarin we "het kunnen afmaken op een paar procent minder".

Zo zit het klimaatprobleem niet in elkaar. Als je het wilt zien als een onderhandeling, dan onderhandelen we hier met planeet Aarde. En dat is een keiharde tante, die praat niet terug, die warmt op. Moet er vijf of tien procent af? Dan stuur je bewust aan op het enorme risico dat het klimaatsysteem uit de hand loopt. Het maakt onze opdracht, die grindbak doorkomen, alleen maar heftiger, maar lukken zal het.'

Talloze malen geeft Samsom in interviews aan te vrezen voor de grindbak van de rauwe realiteit, en opnieuw is hij in die grindbak onzacht tot stilstand gekomen. De kiezer oordeelt uitermate hard over de synergie van water en vuur die VVD en PvdA gezocht hebben.

Het was geen schaken dat tot dit regeerakkoord geleid heeft, het was kwartetten met de kaartjes die informateur Bos eigenhandig in elkaar gefröbeld had op basis van de echtscheidingsmethodiek 'cd van jou, cd van mij, cd van allebei'.

Het gunbeleid dat VVD en PvdA met elkaar hebben afgesproken heeft geleid tot een kiezersopstand die we niet eerder hebben gezien. Amper twee maanden na de verkiezingen, zijn ze in de peilingen 29 zetels gekelderd.

Natuurlijk is er koortsachtig gewerkt afgelopen dagen, is de inkomensafhankelijke zorgpremie als zoenoffer overboord gezet en wordt er gedaan alsof nieuwe oplossingen de coalitie weer de wind in de zeilen zouden kunnen geven en het land redden, maar wie reëel is, ziet dat het corrumperen van de meest pregnante ideologische tegenstellingen een kansloze exercitie is.