Droomrede

Meer weten? Ga naar meer oplossingen via deze links:

Welvaart zonder economische groei

Zo lossen we de werkloosheid op

Oplossing voor het klimaatprobleem: minder vlees eten

We houden genoeg zuurstof als we onze zee niet meer leeg vissen en tot vuilnisvat maken

Mooie animatie over hoe we komen tot een beter wereld

Landgenoten!

Het gaat niet goed met ons land, maar vandaag zijn we één. Eén in onze gezamenlijke afwijzing van het beleid van Rutte en Samsom dat vandaag door onze Koning aan ons is voorgedragen en waarin 80% van de burgers niet gelooft volgens onderzoek van de NOS.

Ons land telt inmiddels bijna 700.000 mensen die wel willen werken maar niet mee mogen doen, ZZP-ers nog niet eens meegeteld. De vooruitzichten op het gebied van jeugdwerkloosheid zijn ronduit somber, maar het kabinet doet niets om een andere koers mogelijk te maken. Machteloosheid regeert, het enige waar PvdA en VVD het nog over eens zijn is dat ze geen verkiezingen willen. De burgers vertrouwen de politiek niet meer, de politiek staart zich blind op Macro Economische Verkenningen die weinig tot niets zeggen over de echte stand van het land. Koopkrachtplaatjes zijn een veredelde vorm van navelstaren, van de voorspellingen van het Centraal Plan Bureau staat eigenlijk maar een ding vast: dat ze niet uit zullen komen.

De Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling stelde onlangs vast dat veel mensen zich zorgen maken, maar dat die zorgen vooral gaan over de kortetermijn mensenbelangen. De links conservatieven maken zich zorgen over toenemende ongelijkheid, de nationalisten over invloeden van buitenaf, de traditioneel conservatieven over de verhuftering en de elitair-progressieven maken zich druk over populisme en xenofobie. Natuurlijk zijn primaire mensenproblemen van belang, maar ze gaan voorbij aan de echt grote problemen van onze planeet. Onze liefde voor groei, of eigenlijk geld, maakt ons blind voor het feit dat we wonen op een krimpende planeet, met snel afnemende grond- en hulpstoffen.

Het Wereld Water Forum waarschuwt dat in 2017 zeventig procent van de wereldbevolking geen toegang meer heeft tot schoon drinkwater. 2017, dat is nog drie jaar te gaan! Visserijbiologen verwachten dat de oceanen nog in onze generatie zullen zijn leeggevist met desastreuze gevolgen voor klimaat, milieu en voedselvoorziening. In 2025 wordt het omslagpunt verwacht waarop we de schade die wij aan de aarde toebrengen niet meer zullen kunnen herstellen. “Ah, bij wijze van spreken dan”, denken veel mensen. Zo’n vaart zal het toch niet echt lopen? De supermarkten puilen nog steeds uit, we hebben het goed!

Professor Heertje zegt dat de kredietcrisis ertoe heeft geleid dat we beseffen dat er een algehele crisis is, een overlevingscrisis die draait om het duurzaam omgaan met ons klimaat, met water en energie en de natuur. We hebben ongekende welvaart gekend in de afgelopen jaren, maar een kleine planeet met een groeiende wereldbevolking kan niet in staat zijn tot ongebreidelde groei.

In de huidige systeemcrises hebben we niet alleen te maken met plofkippen, maar ook met plofwielrenners, plofbanken, plofpensioenen, plofhypotheken, een plofmunt en met plofpolitici en plofpolitieke partijen. Veroorzaakt door onze groei- en schuldverslaving en de valse hoop dat de bomen tot in de hemel zouden kunnen groeien. Economische groei vormt niet de oplossing, maar is het probleem. Het is de logica van een piramidespel om te stellen dat alleen groei ervoor kan zorgen dat we niet krimpen.

Earth Overshoot Day, de dag waarop we de natuurlijke reproductiecapaciteit van de aarde overschrijden, viel in 1980 op 14 december. Dat was de dag waarop de grondstoffen voor dat jaar op waren. Inmiddels is Earth Overshoot Day verschoven naar 20 augustus. We weten dat de biodiversiteit ernstig gevaar loopt en dat dertig procent van de achteruitgang wordt veroorzaakt door de veehouderij. Zonder biodiversiteit geen landbouw en dus geen voedsel.

Veel politici durven het niet aan om de oplossingen te noemen. Daan van Doorn, van de commissie Van Doorn die de toekomst van de veehouderij onderzocht, zei dat wanneer ons consumptiepatroon wereldwijd zou worden overgenomen, we vier aardbollen nodig zouden hebben om dat mogelijk te maken. Deze week berekende de Universiteit van Minnesota dat we met de bestaande landbouwgronden 4 miljard mensen extra zouden kunnen voeden als we stoppen met het telen van veevoer, en de opbrengst van het land direct door mensen laten eten.

Deze week kregen alle leden van de Tweede kamer een brief van twaalf professoren en een groot aantal andere wetenschappers die verenigd zijn in het Platform Duurzame en Solidaire Economie. Zij zeggen dat economie en economische groei heel anders gedefinieerd moeten worden, dat we niet door kunnen gaan op de huidige weg.

Van zo’n radicale ommekeer was eerder sprake in de Hubertuslegende. Ik vertel u daar graag over landgenoten, omdat de troonrede vandaag is uitgesproken door een Koning die voor zijn plezier dieren dood schiet. Hij kan een voorbeeld nemen aan Hubertus, de zoon van Bertrand, Hertog van Aquitanië. In het jaar 683 ging Hubertus op hertenjacht, tegen het advies van zijn vrouw Floribane in. Tijdens de jachtpartij ontmoette hij een groot hert met een lichtend kruis tussen zijn gewei. Het hert beval hem te stoppen met jagen, en Hubertus volgde dat bevel op en koos voor een deugdzaam leven, waarbij hij de dieren geen kwaad meer deed. Dat zou ook een uitstekend idee kunnen zijn voor onze koning, in een land waar 90% van de onderdanen het voor de lol doden van dieren afwijst.

Maar het stoppen met jagen is niet alleen een uitstekend idee voor de koning, het zou voor ons allemaal kunnen werken. Stoppen met het najagen van geld en economische groei, stoppen met de schuldeneconomie, stoppen met megalomane Europese projecten van één munt, één bankenunie en één politieke unie, kortom, stoppen met het najagen van het onmogelijke. De euro was bedoeld als bindmiddel tussen de volkeren. Maar het is een splijtzwam tussen de volkeren geworden. Dat noodzaakt tot radicaal andere keuzes. Mijn droom is niet alleen een koning die stopt met jagen, mijn droom is ook een overheid die stopt met het najagen van onmogelijke groeiscenario’s.

Landgenoten, ondanks alle donkere wolken ben ik optimistisch. Het diepe dal waarin de traditionele politiek ons gebracht heeft, kan mensen tot het besef brengen dat er radicale maatregelen noodzakelijk zijn om het tij te keren. Er zal een nieuwe koers gevonden moeten worden. Een koers van respect. Respect voor de grenzen van de aarde en respect voor de medebewoners van onze planeet. Alleen het beschermen van het belang van de zwaksten tegen het recht van de sterkste, biedt de mogelijkheid de aarde leefbaar te houden.

De niet-aflatende aandacht voor de groei van de economie zal plaats moeten maken voor een gezonde dosis kwaliteitsverbetering van leven en leefomgeving. Dat is een roep om méér, maar niet om meer geld, meer groei of meer consumeren, maar om meer mededogen, meer duurzaamheid, meer dierenwelzijn, meer biodiversiteit, meer geluk, meer perspectief, meer vertrouwen. Vervuilers moeten niet langer gesubsidieerd worden. Niet via enorme landbouwsubsidies vanuit de EU die vrijwel de helft van het Europese budget opslokken, maar ook niet via subsidies op fossiele brandstoffen. We kunnen daar jaarlijks miljarden op besparen, wanneer we bereid zijn het traditionele denken te verlaten.

Onderzoek van de Vrije Universiteit leert dat voor elke kilo varkensvlees die verkocht wordt, tenminste de helft van de kosten niet betaald wordt door de consument, maar voor rekening van de samenleving komen. Vier sateetjes voor 28 cent of een hamburger van 15 cent is niets anders dan heling. Het kan niet, en het zou niet moeten mogen.

Het is met vlees zoals met eurocenten: het produceren ervan kost meer dan de waarde ervan. De kosten van de bedrijfsvoering die afgewenteld worden op de samenleving, zullen direct in rekening gebracht moeten worden aan de eindgebruiker. Vervuilende producten worden duurder, schone producten worden per saldo goedkoper. We zullen het de vervuiler betaald moeten zetten, dat hij een voorschot neemt op de toekomst van ons en van onze kinderen! Kleinschaligheid heeft ons meer te bieden dan inhaligheid. De aarde biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht. Daarom is revolutie meer noodzakelijk dan ooit.

Zullen we in opstand komen tegen de politici die ons hebben wijsgemaakt dat geld het hoogste goed is? Zullen we weer gaan genieten van alles wat echt waarde vertegenwoordigt, de natuur, onze familie en onze vrienden, schone lucht schoon water en een stabiel klimaat? Alleen opstand tegen de traditionele politiek biedt kansen. Niet uit frustratie, maar om er nieuwe hoop uit putten. We zullen de grenzen van de aarde als uitgangspunt moeten kiezen.

Eckart Wintzen stelde al in 1994 voor om niet het goede gedrag van mensen te belasten, maar het slechte gedrag. Waarom belasting heffen op activiteiten die waarde toevoegen, 21% BTW-boete op vrijwel alles wat we ondernemen of aanschaffen? Waarom stellen we de arbeid niet vrij van belasting, en belasten we gebruik van alles wat schaars en kwetsbaar is? Een Belasting Onttrokken Waarde, op alles wat druk legt op de natuur, het milieu en de grondstoffenvoorraad. Zo stimuleren we hergebruik van grondstoffen en tegelijk ook de werkgelegenheid. Zo kunnen we arbeid goedkoop maken zonder dat we goedkope arbeid van ver hoeven te halen. Zo kunnen we elkaar weer inhuren om diensten te verlenen.

Het is niet uit te leggen dat 700.000 mensen noodgedwongen aan de kant staan terwijl ouderen en zieken niet eens voldoende zorg kunnen krijgen. Sterker nog, het Kabinet zegt in de Troonrede dat de problemen in de zorg in 2026 zullen worden aangepakt. Wie dan leeft, wie dan zorgt.

We streven naar technologische veranderingen die de productiviteit van energie en materialen verbeteren en niet die van arbeid. Dit betekent namelijk meer werk, minder noodzaak tot groei en minder beslag op natuur en schaarse grondstoffen.

Laten we ons, landgenoten, niet langer focussen op economische groei, maar op economische én persoonlijke ontwikkeling. Een circulaire economie die zich beweegt binnen de grenzen van wat de aarde aan kan. Zorgen dat er geen negatieve sporen van ons leven op aarde achterblijven, aan het einde van ons leven. De Partij voor de Dieren is de enige politieke partij die dat bepleit. Die niet de korte termijn mensenbelangen centraal stelt, maar de belangen van de planeet en daaruit afgeleid de belangen van al haar bewoners. De vraag is niet of we ons een ander beleid, het beleid zoals wij dat voorstaan, kunnen veroorloven. Mijn stelling is dat we het ons niet kunnen veroorloven om het niet te doen.

You may say that I’m a dreamer, but I’m not the only one!