Experts beves­tigen: Nederland poten­tiële hotspot voor zoöno­tische uitbraken

De Nederlandse veehouderij is vanwege de dreiging van zoönosen een onacceptabel groot risico voor de volksgezondheid. Dat blijkt uit een uitgebreid rapport waar de Tweede Kamer op initiatief van de Partij voor de Dieren om gevraagd had. Door onder meer de enorme aantallen dieren in stallen, door kippenhouderijen in de nabijheid van waterrijke gebieden en door de ontbossing in landen elders voor veevoer voor Nederlandse dieren, is ons land een zoönotische hotspot, concludeert de expertgroep.

Al vanaf haar oprichting waarschuwt de Partij voor de Dieren voor zoönosen, ziektes die van dier op de mens kunnen overspringen. Sinds het begin van de coronacrisis is ook bij andere partijen het besef gegroeid dat de Nederlandse veehouderij een gezondheidsrisico vormt. “Toen ik in maart 2020 de dreiging die uitgaat van de Nederlandse veehouderij in de coronadebatten benoemde, liep ik nog tegen een muur van onbegrip aan. Nauwelijks drie maanden later erkende de Tweede Kamer dat we de gezondheidsrisico’s vanuit de veehouderij niet mogen negeren en dat de grondoorzaken in samenhang moeten worden aangepakt. Niemand wil ooit nog zo’n pandemie meemaken, maar dat betekent ook dat de politieke besluitvormers serieus naar risico’s moeten kijken die we zelf in de hand hebben,” zegt partijleider Esther Ouwehand in een reactie op het rapport.

Hotspot
Uit het rapport 'Zoönosen in het vizier' dat in opdracht van de Kamer tot stand kwam, blijkt dat Nederland een potentiële hotspot is voor zoönotische uitbraken. In het rapport staat een flink aantal stevige aanbevelingen om de kans op een nieuwe uitbraak van een zoönose te verkleinen. Zo moet onder meer het aantal dieren in de veehouderij omlaag, net als het aantal dieren per stal en het aantal pluimveebedrijven in waterrijke gebieden. Ook moet de ontbossing die in het buitenland plaatsvindt als gevolg van Nederlands beleid worden aangepakt, zoals de ontbossing voor de productie van veevoer. De handel in wilde dieren moet harder worden bestreden, iets waar ook de Partij voor de Dieren al meermaals op gehamerd heeft. Nederland is een belangrijk doorvoerland voor de handel in wilde dieren en er is onvoldoende zicht op de specifieke diersoorten die illegaal worden ingevoerd.

'Flinke stapel rapporten'
'Zoönosen in het vizier' komt bovenop talloze rapporten over de negatieve impact van de veehouderij op onder meer de natuur, luchtkwaliteit en klimaat. Ouwehand: “Nergens ter wereld leven er zo veel dieren op zo’n klein kluitje bij elkaar als in Nederland. Er ligt een flinke stapel aan rapporten op de formatietafel die vanuit verschillende invalshoeken telkens dezelfde richting op wijzen. Of het nu gaat om de natuur-, stikstof-, klimaat-, woon- óf de gezondheidscrisis, het advies is: een forse krimp van het aantal dieren. Elke partij zegt het landsbelang voorop te hebben staan, en vanuit het landsbelang is er echt geen ontkomen meer aan. De formerende partijen móeten hiermee aan de slag.”

Het rapport bevestigt waar de Partij voor de Dieren, in navolging van veel virologen en andere wetenschappers, al jaren voor waarschuwt. Ouwehand: “Meer dan driekwart van de virussen die mensen ziek maken, is oorspronkelijk afkomstig van dieren. Er wordt door de virologen, artsen en epidemiologen die aan dit rapport meewerkten nogmaals op gewezen dat de opkomst van dit soort virussen het gevolg is van een wereldwijd gedrags- en consumptiepatroon dat uit balans is. Klimaatverandering, ontbossing, en de enorme hoeveelheid dieren in de veehouderij zorgen ervoor dat contacten tussen mens en dier toenemen. Virologen waarschuwden – ook al ruim voor corona – dat de kans op uitbraken van zoönosen toeneemt. Dat het wachten was op een pandemie. En juist in een land als Nederland zitten we met het enorm aantal dieren op een klein kluitje op een tikkende tijdbom. We zijn het aan onszelf en de rest van de wereld verplicht om dat risico echt fors te verkleinen.”

Na de zomer debatteert de Tweede Kamer over het rapport. Esther Ouwehand schreef zelf eind 2020 een boek over de risico’s op uitbraken van zoönosen in ons land door de manier waarop hier enorme aantallen dieren gefokt en gedood worden. Lees hier meer over 'Dieren kunnen de pest krijgen. En dan?'.