Opinie: Ganzen vergassen is zinloos geweld

Gepubliceerd in Trouw, 20 juni 2014

Het massaal doden van ganzen rond Schiphol heeft geen zin, betoogt Marianne Thieme. Beter is het de omgeving van Schiphol vol te leggen met zonnepanelen.

Het vergassen van ganzen rond onze nationale luchthaven wordt gepresenteerd als een fact of life. Niemand wil toch dat vliegtuigen in aanvaring komen met ganzen?

Het vergassen van ganzen is echter een vorm van zinloos geweld. Schiphol ligt te midden van agrarische akkers, deels in handen van de Nederlandse overheid. Buiten ons land is het veelal verboden voedingsgewassen te verbouwen in de buurt van luchthavens, omdat daarmee vogels worden aangetrokken die de vliegveiligheid bedreigen. Zo niet in Nederland. Door de overbemesting hebben we het meest eiwitrijke gras van Europa, een luilekkerland voor ganzen, ook rond Schiphol.

Het kabinet besloot zelfs het algehele verbod op het vergassen van in het wild levende dieren op te heffen, om de dieren in de ruiperiode, wanneer ze niet kunnen vliegen, massaal naar mobiele gascontainers te laten drijven om ze daar een pijnlijke dood te laten sterven. Uit onderzoek blijkt dat bij vergassing met koolzuur een gans pas na 1 minuut het bewustzijn verliest en dat de hersenactiviteit 2 tot 3 minuten aanhoudt. Intussen vertoont het dier stuiptrekkingen, snakt het naar lucht en probeert het te vliegen. Een doodstrijd die tot nu toe alleen bij muizen en ratten was toegestaan, maar inmiddels bij alle diersoorten.

Europees verbod
In de Flora- en faunawet is bepaald dat middelen waarmee dieren mogen worden gedood geen onnodig lijden mogen veroorzaken. Maar niet alleen het inademen van hoge CO2-concentraties is stressvol en zeer pijnlijk, dit geldt ook voor het vangen, vastpakken, opslaan in containers, vervoer en het uiteindelijk overladen in de gasruimtes. Ook de Europese Richtlijn stelt duidelijke restricties: massale vang- en dodingsacties, waar het Ganzenakkoord in de praktijk op neer komt, zijn niet toegestaan.

Daarbij is de effectiviteit van grootschalig doden discutabel. Uit onderzoek van Sovon blijkt dat ingrijpen in de populatie in zo'n geval geen zin heeft. Het doden van vogels omdat de populatie te groot zou zijn, leidt er alleen maar toe dat de overgebleven dieren zich sneller voortplanten om de verliezen te compenseren. Je kunt schieten of vergassen wat je wilt, bij zo'n voedselaanbod zal de populatie zich altijd herstellen.

Gaan we straks koolmezen vergassen omdat ze weleens een hapje nemen van een peer?

Dat bleek ook uit de - als eenmalige actie aangekondigde - vergassingsactie op Texel in 2009. Hoewel 4000 ganzen werden gevangen en vergast, bleek het populatie-effect al na enkele maanden nihil. Er zijn nu op Texel zowel 's zomers als 's winters weer minstens net zoveel ganzen als enkele jaren geleden.

Hapje peer
De werkelijkheid is dat Schiphol alleen veiliger kan worden door in een ruime zone rond de luchthaven geen voedingsgewassen te telen. Het installeren van zonne-akkers rond Schiphol, zoals op veel buitenlandse vliegvelden (Duitsland en de VS) al met groot succes wordt toegepast, zou het gebied gansvrij maken zonder vergassing.

Zelfs de start- en landingsbanen van Schiphol zouden met innovatieve systemen als Solaroads kunnen worden omgevormd tot immense zonnepanelen. Het schadeloos stellen van boeren blijkt volgens onderzoek goedkoper dan het ontwikkelen van dweilprogramma's-met-de-kraan-open. Polderoverleggen zoals het ganzenakkoord lijken mooi, maar als de uitkomsten niet deugen, moeten staatssecretaris Dijksma en de Tweede Kamer het lef hebben die naast zich neer te leggen.

De algehele opheffing van het landelijk verbod op het vergassen van dieren in het wild maakt het voor provincies een stuk makkelijker om alle wilde dieren als overlastgevers en schadeveroorzakers te bestempelen en te veroordelen tot een verstikkingsdood. Boerenbelangenbehartiger LTO klaagde al over meesjes die de perenteelt zouden bedreigen. Gaan we straks koolmezen vergassen omdat ze weleens een hapje nemen van een peer?

Als we natuur willen in ons land, moeten we ruimte geven aan natuurlijke processen, niet aan het gedogen van de inzet van grootschalige dodingsacties tegen dieren.

Marianne Thieme: fractievoorzitter Partij voor de Dieren