Opinie: Gentech is geen wonder­middel

Het is jammer dat de Boerderij in het artikel ‘gentech nadert langzaam’ (10 feb 2009) alleen de veronderstelde positieve aspecten van gentech onder de aandacht brengt. De ethische bezwaren en de mogelijke lange termijn risico’s worden niet eens genoemd. Terwijl verontruste burgers, wetenschappers en ook vele boeren wel degelijk vraagtekens zetten bij de hallelujaverhalen over gentech die ons door de minister en de multinationals worden opgedrongen. Het is te gemakkelijk om deze af te doen als emotie of met oneigenlijke tegenargumenten aan de kant te schuiven.

Zoals de uitspraak van CDA-senator Willems die stelt dat de grote huiver voor ggo niet in verhouding staat tot de 1800 doden als gevolg van ziekenhuisongevallen. Er zijn volgens hem nog geen slachtoffers van ggo-gewassen bekend. De lange termijneffecten van ggo-gewassen op mensen, dieren en het ecosysteem zijn op dit moment echter onmogelijk te overzien. Het is dus heel goed mogelijk dat de schadelijkheid van gentech pas decennia later zichtbaar wordt. Waar dat toe kan leiden hebben we kunnen zien bij DDT, asbest en softenon. Bovendien is wel degelijk onderzoek beschikbaar waaruit blijkt dat de teelt van gentech koolzaad en suikerbieten schadelijke effecten heeft op de natuur.

Ook de machtsverhoudingen in de landbouw komen door de teelt van gentechgewassen sterk onder druk te staan. Boeren in Canada waarvan de velden besmet zijn met gentech worden door Monsanto aangeklaagd omdat zij niet hebben betaald voor het patent. In Duitsland besliste de rechter dat bijenhouders moeten wijken omdat hun honing besmet kan raken met pollen van de gentech maïs van Monsanto en daardoor onverkoopbaar wordt. Het toestaan van de teelt van gengewassen zal het einde betekenen voor de biologische landbouw in Nederland, door uitkruising van gewassen en doordat bijen zich niet laten beperken tot een bepaalde akker. Het is jammer dat het Boerderijartikel hier niet op in gaat.

In de gentech discussie lijkt de sector vooral verblind door het perspectief van goedkoper veevoer en ziektevrije aardappelen. Het voorzorgsprincipe en ethische afwegingen leggen het af tegen korte termijn economische belangen. Dat wisten we al van de aanpak van de MKZ uitbraak in 2001 waarbij miljoenen gezonde dieren werden geruimd omdat een non vaccinatiebeleid met af en toe een uitbraak goedkoper was dan vaccineren. Het zou goed zijn als ook in de landbouw een plaats wordt gegeven aan de ethische discussie. Want agrarische bedrijven die vaak van generatie op generatie zijn overgegaan, zouden juist volop moeten inzetten op continuïteit en het voorzorgsprincipe.

Wanneer de genetische geest eenmaal uit de fles is en de grenzen van moeder natuur geforceerd zijn, is er geen weg terug meer.

Natasja Oerlemans, landbouwadviseur Partij voor de Dieren Tweede Kamerfractie
Niko Koffeman, senator partij voor de Dieren