Groeiend verzet tegen ramp­zalige Mercosur-deal

De volledige oppositie heeft zich onder aanvoering van de Partij voor de Dieren tegen het EU-vrijhandelsverdrag met de vier Mercosur-landen Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay gekeerd. Maar omdat de vier regeringspartijen zich halsstarrig achter de handelsdeal bleven opstellen, werd de motie van Kamerlid Esther Ouwehand net niet aangenomen.

Namens de lidstaten van de Europese Unie onderhandelt de Europese Commissie met de Mercosur-landen over een enorm vrijhandelsverdrag. Deze onderhandelingen lopen al twintig jaar. Omdat de termijn van de huidige Europese Commissie bijna afloopt en de Commissie deze deal als een groot prestigeproject beschouwt, wil de Commissie dit handelsverdrag er koste wat kost snel doorheen jagen. Mocht het Mercosur-verdrag er komen, is het het grootste EU-vrijhandelsverdrag ooit.

Het verdrag voorziet onder andere in een drastische verlaging van de invoertarieven voor landbouwproducten uit Zuid-Amerika. Hierdoor zal de import van kippenvlees, rundvlees, suiker en andere landbouwproducten uit die landen enorm toenemen. Tegelijkertijd krijgt met name de Europese auto-industrie vrij spel op de Zuid-Amerikaanse markt.

De gevolgen voor de Europese landbouw, het Amazonewoud en de wereldwijde klimaatdoelstellingen zullen desastreus zijn. Boeren in met name Ierland en Frankrijk zijn in verzet gekomen, omdat ze (terecht) de oneerlijke concurrentie uit Zuid-Amerika vrezen. Landbouwproducten worden in Zuid-Amerika onder veel lagere standaarden dan in Europa geproduceerd, en kunnen daardoor tegen lage prijzen in Europa verkocht worden. Zo zijn in Brazilië recent 120 soorten landbouwgif toegestaan die in Europa verboden zijn. Sinds kort hebben ook Nederlandse boeren zich tegen de handelsdeal gekeerd.

Ontbossing
Ook milieuorganisaties hebben zich collectief tegen een handelsverdrag met de Mercosur-landen uitgesproken. Nu al is de landbouwsector verantwoordelijk voor tachtig procent van de ontbossing in Brazilië. Het staat vast dat een verdrag tot meer landbouwactiviteit in Zuid-Amerika gaat leiden, wat verdere ontbossing van het Amazonewoud tot gevolg zal hebben. Dit is niet alleen rampzalig voor de Amazone zelf en voor de mensen en dieren die in het regenwoud wonen en leven, maar zal ook zorgen voor een enorme toename van de CO2-uitstoot.
Nederlandse milieu- en boerenbelangenorganisaties hebben dan ook de handen ineen geslagen en hun steun voor de positie van de Partij voor de Dieren uitgesproken.

Vanwege de grote gevolgen voor de Europese landbouw en het klimaat hebben de regeringsleiders van Frankrijk, België, Ierland en Polen uitgesproken dat ze zich enorme zorgen maken over de handelsdeal. In reactie daarop spraken zeven andere Europese regeringsleiders, waaronder onze premier Mark Rutte, juist hun steun uit voor een snelle totstandkoming van de deal. Het gaat hierbij vooral om de leiders van landen met een forse auto-industrie, zoals Duitsland, Zweden, Spanje en Tsjechië. In een brief deden Angela Merkel, Mark Rutte en consorten de terechte zorgen van boeren en milieuorganisaties af als ‘populisme’.
Reden voor fractievoorzitter Marianne Thieme om Rutte naar de Kamer te roepen. Bij afwezigheid van Rutte was het minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok die de vragen van Thieme beantwoordde. Hij gaf toe dat de productiestandaarden in Zuid-Amerika lager zijn dan in Europa en dat in de Mercosur-deal überhaupt geen afspraken worden opgenomen om de standaarden in Zuid-Amerika te verhogen. Desondanks bleef Blok zijn steun voor het verdrag uitspreken.

Ook Esther Ouwehand, die al maandenlang de oppositie tegen de Mercosur-deal leidt, is enorm bezorgd. “Als deze deal tot stand komt, kan ons landbouw- en klimaatbeleid bij het grofvuil. Deze handelsdeal zal leiden tot extra import van enorme hoeveelheden plofkip, rundvlees en zwaar bespoten suiker en soja die onder veel lagere standaarden dan in Europa zijn geproduceerd. De ontbossing van het Amazonewoud, die nu al dramatische vormen heeft aangenomen, zal alleen nog maar verder toenemen”, aldus Ouwehand.

Bij de stemming over de motie van Ouwehand bleek dat de volledige oppositie zich achter de PvdD schaarde. Maar omdat coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie zich achter het standpunt van de regering bleven opstellen, haalde de motie het op een haar na niet.
Ouwehand: “Het is onbegrijpelijk dat zelfbenoemde boerenpartijen als het CDA en de VVD en zelfbenoemde klimaatpartijen als D66 en de ChristenUnie deze verschrikkelijke handelsdeal steunen. Deze partijen tonen zich nu nog doof voor de luide roep uit de samenleving om de deal te blokkeren, maar het is de vraag hoe lang ze dat nog kunnen volhouden. Een ding staat vast, met vrienden als het CDA en de VVD hebben de boeren geen vijanden meer nodig.”

Hoe nu verder?
Er zijn nog meerdere gelegenheden om de deal te blokkeren. De verwachting is dat de Europese Commissie en de Mercosur-landen eind deze week tot een akkoord komen. Maar zowel het Europees Parlement als de Europese regeringsleiders moeten dan nog over de deal stemmen. In het Europees Parlement zal Anja Hazekamp namens de PvdD alles in het werk stellen om de deal te blokkeren.
Mocht dat niet lukken, dan kunnen ook de Europese regeringsleiders de deal nog dwarsbomen. Zeer waarschijnlijk heeft elke individuele lidstaat, dus ook Nederland, de mogelijkheid om de handelsdeal te blokkeren. De PvdD zet vol in op een klip en klaar ‘nee’ van de Nederlandse regering en zal er alles aan doen om Rutte de 180-graden-draai te laten maken.