Opinie: Het groene licht voor koeien gloorde maar kort

Door Esther Ouwehand

Het leek zo’n prachtig initiatief: wettelijk verplichte weidegang voor alle koeien. SP, GroenLinks en D66 schreven een nota om de koe in de wei te redden. Ze hadden de cijfers aan hun kant. In 2001 liep 90 procent van alle koeien nog buiten, nu nog maar 65 procent en die daling zet alleen maar door als gevolg van de verdergaande industrialisatie van de landbouw. De cijfers aan je kant, de bevolking – die koeien in de wei wil – aan je kant én een Kamermeerderheid binnen handbereik. Alle seinen stonden op groen voor de koeien. De landbouwlobby hield haar hart vast: “Invoering weideplicht dreigt”. Naast Partij voor de Dieren, SP, GroenLinks en D66 hadden immers ook PvdA en PVV moties gesteund die zeggen: alle koeien moeten kunnen grazen in de wei.

Beloften
Zoals wel vaker bij dierenwelzijnsbeloften, gloorde het licht voor de koeien maar kort. Van maandag 30 januari, het eerste deel van het debat over de nota, tot donderdag 2 februari, om precies te zijn 4 hele dagen. Op de avond van 2 februari: een agrarisch verkiezingsdebat in Zwolle. Deelnemer namens D66: Tjeerd de Groot, voorman van de Nederlandse Zuivelorganisatie. En kandidaat-Kamerlid. De Groot wond er die avond geen doekjes om: “Verplichte weidegang? Als ik in de Kamer kom is dat het eerste dat ik terugdraai.”

Eerst denk je nog: ach. Verkiezingspraat in een zaal vol boeren. Een kandidaat-Kamerlid dat een initiatiefnota van zijn zittende fractie onderuit mag halen? Zo gek is D66 niet. Toch is dat precies wat er gebeurde. In plaats van hun kandidaat-Kamerlid tot de orde te roepen, draaide de D66-fractie zijn kant op. De kant van de zuivelindustrie, welteverstaan. In het tweede deel van het Kamerdebat, op maandag 6 februari, waren wettelijke garanties voor weidegang ineens niet meer nodig. De sector zou prima zelf voor weidegang kunnen zorgen en als 80 procent van de koeien in 2020 de weide ziet, is dat goed genoeg.

Scherpe wending
Een scherpe wending bij D66, waar mede-initiatiefnemers GroenLinks en SP opmerkelijk genoeg in meegingen. Vanaf daar ging het hard: een gezamenlijke motie die niets regelde maar alleen maar dreigde met wettelijke verplichting als weidegang onvoldoende wordt gerealiseerd. Staatssecretaris Van Dam, ook niet van gisteren, greep zijn kans en sloopte die dreiging de motie uit. De weidecoalitie liet het allemaal gebeuren. Het voorstel slonk zo van een wettelijk verplichte weidegang naar een mogelijk wettelijke plicht naar een onderzoekje naar bevordering van weidegang.

Dat heet: terug bij af. Het beleid was al dat er wordt gestreefd naar 80 procent weidegang in 2020. Daar is zelfs een convenant over – jazeker, onder andere met de NZO van Tjeerd de Groot. Dat convenant heeft het ophokken van dieren niet verminderd. De nota die daar het antwoord op was wordt nu dus teruggebracht tot precies dezelfde, falende, aanpak. Zelfs de agrarische pers was verbaasd. “Zelden vertoond: partijen die hun eigen initiatief onderuithalen in de Tweede Kamer.”

Draai
De draai van D66 is zorgelijk en veelzeggend tegelijk: de veeindustrie hoeft maar te piepen en de zelfverklaard groene democraten gaan om. Dat GroenLinks en SP zich voor deze draai lieten lenen is reden tot zo mogelijk nog groter zorg. Compromisme, machtshonger, ambities om in het torentje te geraken, wat de motieven ook zijn: dieren zijn andermaal het kind van de rekening. De inderhaast ingediende motie van de Partij voor de Dieren om vast te houden aan wettelijke borging wordt vast gesteund door GroenLinks en SP, maar dat vormt geen rechtvaardiging voor het feit dat ze hun eigen initiatief niet hebben verdedigd tegen de zuivellobby binnen D66.

Bewaar ons – maar vooral de dieren – voor een coalitie van deze partijen met het CDA.