Kabinet Balke­nende en Europa laten proef­dieren vallen: budget alter­na­tieven dier­proeven gehal­veerd

(artikel Marianne Thieme, gepubliceerd in het Parool, 19 mei 2005)

Het kabinet Balkenende gooit hoge ogen de geschiedenis in de gaan als het meest dieronvriendelijke kabinet aller tijden. Nooit eerder nam een kabinet in één regeringsperiode zoveel dieronvriendelijke maatregelen. Minister Hoogervorst maakte deze week bekend het budget voor het zoeken naar alternatieven voor dierproeven te halveren. Een bezuiniging van 420.000 euro. In 2003 wees Hoogervorst een verzoek van Tweede Kamer voor een heffing op dierproeven af. Het geld van die heffing zou kunnen worden ingezet om onderzoek naar alternatieven te doen.

Het is kenmerkend dat het kabinet haar bezuinigen bijeen wenst te sprokkelen bij de allerzwaksten in onze samenleving, de proefdieren, dieren die geslachtofferd worden aan de belangen van de farmaceutische industrie en de economie. Wetenschappers geven aan dat de hoeveelheid dierproeven in Europa heel wel terug te brengen zal zijn tot een veel kleiner aantal wanneer meer informatie zou worden uitgewisseld en zou worden samengewerkt. Dubbele proeven zouden kunnen worden voorkomen, overbodige dierproeven worden geschrapt en vooral: er zou veel meer gebruikt gemaakt kunnen worden van computersimulaties en weefselkweken.

Nieuw Europees beleid – mede ingegeven door de lobby van de industrie – met betrekking tot het hertesten van tienduizenden stoffen, zullen naar verwachting 22 miljoen dieren extra het leven kosten. Ook biotechnologie, waarbij geknutseld wordt met de genen van dieren, lijdt tot explosieve groei van het aantal proefdieren.

Het is ontluisterend dat minister Hoogervorst in een brief in de Tweede Kamer stelt dat het een illusie zou zijn dat het aantal dierproeven de komende jaren zal kunnen dalen en dat om die reden de subsidie voor de ontwikkeling van alternatieven wel gehalveerd kan worden.

Wie een storm van protest had verwacht vanuit de Tweede Kamer op deze ronduit botte benaderingswijze van diervriendelijke alternatieven, komt bedrogen uit. Alleen de fractie van GroenLinks spreekt deze dagen over dierproeven maar dan wel in een heel andere context. GroenLinks beweert dat Europa een positieve rol zou spelen in de afschaffing van dierproeven en gebruikt dat als ondersteunend bewijs voor haar oproep om de EU Grondwet te steunen. Eens te meer blijkt dat de symboolpolitiek alleen de belangen van politici dient en niet die van dieren.

De wreedheid van dierproeven ontrekt zich aan de waarneming van de meeste mensen. Maar laat zich het best vergelijken met het ter beschikking stellen van je lichaam aan de wetenschap terwijl je nog in leven en bij volle bewustzijn bent. Afgelopen week kwam een leraar in de Amerikaanse staat Utah in opspraak omdat hij een klas schoolkinderen getuigen liet zijn van vivisectie waarbij een levende hond werd opengesneden om de kinderen te tonen hoe het spijsverteringsstelsel van het dier werkt. Na de les werd de hond gedood. In het commerciële dierproefcentrum BPRC in Rijswijk worden gezonde dieren zoals apen besmet met ziekten als AIDS en levenslang opgesloten om te zien om te zien hoe de ziekte bij deze dieren zich ontwikkelt.

Steeds meer ethici geven aan dat het lichaam van dieren ofwel zodanig overeenkomst heeft met het menselijk lichaam dat het testen van verwant leven onacceptabel wordt, ofwel dat dieren zodanig verschillen van de mens dat de resultaten van de proeven ronduit onbetrouwbaar zijn als vergelijkingsmateriaal. De intensieve lobby van testlaboratoria en de farmaceutische industrie om het aantal dierproeven in stand te houden of te laten toenemen, wint het keer op keer van diervriendelijke overwegingen om het aantal dierproeven in te perken. Het budget dat beschikbaar was voor de alternatieven voor dieren was al een druppel op de gloeiende plaat en verdiende dringend uitbreiding. Het kabinet halveert het echter ook nog eens en geeft daarmee aan geen enkele affiniteit te hebben met het voorkomen van dierenleed.

Uit opiniepeilingen blijkt dat ruim 67% van de Nederlanders grote moeite heeft met dierproeven, ongeacht het diersoort dat gebruikt wordt en wil dat er meer aandacht geschonken wordt aan alternatieven. Een kabinet dat aangeeft geen enkel respect voor dieren te hebben en de ontwikkeling van alternatieven ronduit saboteert, met Europa als aanjager van dit dieronvriendelijke beleid, verdient een rode kaart of in elk geval een gele kaart op 1 juni. De dieronvriendelijke grondwet kan en mag niet worden aangenomen. Minister Hoogervorst verschaf dierenbeschermers hoogstpersoonlijk een extra argument om vooral niet thuis te blijven maar straks in het stemhokje te denken aan de miljoenen weerloze proefdieren en het uitzichtloze bestaan in kleine hokjes in proefdierlaboratoria. Een EU Grondwet die de ontwikkeling van biotechnologie (genetische manipulatie van dieren), produktieverhoging, technologie en innovatie expliciet aanmoedigt, is een grondwet waarvan dieren weinig mogen verwachten. Zelfs niet als er een doekje voor het bloeden in staat dat ze bestempelt tot wezens met gevoel.

Lees hier meer over dieren en de Europese grondwet