Opinie: Klimaat­pro­bleem ligt op ons bord; geen vlees eten beter voor klimaat dan spaar­lampen

Wat gaan we eten op en na 07-07-07, de dag van de millenniumdoelen? In elk geval kan het terugbrengen van de uitstoot van broeikasgassen veel goedkoper en effectiever worden bereikt door vaker het lapje vlees te laten staan. Toch lijkt de grote rol van ons voedingspatroon in de uitstoot van broeikasgassen volledig over het hoofd te worden gezien door dit kabinet.

In de Verenigde Staten is het inmiddels wel voer voor discussie. Als iemand vraagt wie meer rekening houdt met het klimaat, de eigenaar van een Hummer terreinwagen of de eigenaar van een hybride (halfelektrische) Toyota Prius, moet je niet te snel je antwoord klaar hebben. Een vegetarier in een benzineslurpende terreinwagen doet namelijk meer goeds voor het terugdringen van de opwarming van de aarde dan een vleeseter in een hybride.

Wie een paar dagen per week geen vlees eet, spaart het klimaat daarmee meer dan met het vervangen van gloeilampen door spaarlampen of het schrappen van een vliegreisje. Wie en en doet, is natuurlijk het beste af.

Vlees is een inefficiente eiwitbron. Een derde van het wereldwijde landbouwareaal wordt gebruikt om veevoer te verbouwen, ook in landen waar mensen zelf honger hebben. Zeventig procent van de kap van het tropisch regenwoud hangt direct samen met de veeteelt. Het vergt duizenden liters meer schoon water om een kilo vlees te produceren dan een kilo hoogwaardige plantaardige eiwitten zoals soja.

De veehouderij neemt wereldwijd volgens de Wereld Voedsel Organisatie (FAO) achttien procent van alle broeikasgasproductie voor z'n rekening, waar alle verkeer en vervoer tezamen niet verder komen dan 13,5 procent. Voor de voedselproductie van een vegetarier wordt bovendien minder dan de helft van de landbouwgrond gebruikt dan voor een vleeseter met een verder vergelijkbaar leefpatroon het geval is - goed voor de verkleining van 'de ecologische voetafdruk', de oppervlakte die iemand van de aarde inneemt voor leefruimte en productie.

We leven momenteel op veel te grote voet. De FAO verwacht een verdubbeling van de wereldvleesconsumptie tussen nu en 2050 en het WNF verwacht op dezelfde termijn dat we een tweede aardbol nodig zullen hebben bij ongewijzigd beleid. Een verandering van eetpatroon, namelijk minder vlees eten, is nodig om de wereld te voeden en de uitstoot van broeikasgassen door de veehouderij te verlagen.

Om die reden heeft de Engelse overheid onderzocht wat de klimaatwinst is als alle Britten vegetarier zouden worden. Al snel werd duidelijk dat op deze wijze de gehele Britse ambitie tot beperking van de uitstoot van broeikasgassen gerealiseerd zou kunnen worden, zonder enige andere maatregel.

In Nederland wijst het kabinet de mogelijkheden om vleesmatiging te onderzoeken glashard van de hand. Pieter van Geel, de huidige fractievoorzitter van het CDA noemde enkele jaren geleden vlees al het meest milieubelastende onderdeel van ons voedselpakket, maar in het CDA-beleid komt daar weinig tot niets van terug. Minister Gerda Verburg van Landbouw ontkent de kwalijke klimaateffecten van vlees niet, maar wil vervolgens niets doen om het eten van vlees te ontmoedigen. Duidelijk onder druk van de machtige vleeslobby die elke kans aangrijpt om via subsidies van de overheid de huidige vleesconsumptie op peil te houden.

Een ander klimaatbeleid - inclusief een andere voedingspatroon - is echter van levensbelang volgens tal van gezaghebbende onderzoeken zoals van het Worldwatch Institute, de FAO en de Profetas onderzoekers. Plantaardiger en diervriendelijker. In het belang van de dieren, het milieu, de wereldvoedselverdeling, de welvaartsverdeling, de bescherming van de natuur en een meer kostenefficiente en kansrijke klimaatbescherming. Dat kan alleen wanneer politici de noodzaak daarvan onderkennen.

Steeds meer mensen kiezen voor een verstandiger leef- en eetpatroon. Gebaseerd op duurzaamheid, mededogen en zorg voor onze leefomgeving. In Nederland zijn inmiddels 700.000 vegetariers en 3,5 miljoen mensen die het vlees regelmatig laten staan. Het is het enige land ter wereld met een eigen zorgpolis voor vegetariers en een Partij voor de Dieren in het parlement. Als een verandering in denken op het gebied van plantaardiger leven ergens gestalte zou kunnen krijgen, is het hier. Het is niet toevallig dat in ons land de markt voor vleesvervangers met 25 procent per jaar groeit.

Hoewel Al Gore verzuimde er melding van te maken, ligt het klimaatprobleem op ons aller bord. Een beter klimaat vergt niet veel meer dan vaker nee zeggen tegen vlees. Dat moet te doen zijn!

Marianne Thieme. Opinieartikel gepubliceerd in het Parool op 30 juni 2007.