Opinie: Minister Schultz, zorg dat de Belgen die kern­cen­trale sluiten

Door Frank Wassenberg

Blijf thuis! Sluit ramen en deuren. Blijf kalm. Tip: ga in de kelder zitten! Het lijken adviezen uit de Koude Oorlog, maar komen uit een brochure die de Duitse stad Aken onlangs verspreidde. Aken waarschuwt voor een ramp met de verouderde kerncentrale in het Belgische Tihange, vlak bij de grens met Duitsland en Nederland.

De kerncentrale is oud en krakkemikkig en hangt bij wijze van spreken met touwtjes en plakband aan elkaar. Tientallen storingen deden zich de afgelopen jaren voor: duizenden scheurtjes en scheuren tot wel 17 cm lang in reactorvaten, lekkende lasnaden, een ontplofte transformator en dynamo’s die uitvielen.

Incidenten mogen het niet meer heten: dit is structureel. Maar tot een structurele oplossing komt het niet. De centrale wordt provisorisch opgelapt en mag dan doordraaien – tot de volgende calamiteit. Er worden alleen pleisters geplakt. De Duitse federaal minister van Milieu Barbara Hendricks noemt de voortdurende herstelwerkzaamheden Flickschusterei (broddelwerk).

Ook de Belgische toezichthouder heeft grote twijfels over de veiligheid. Dat blijkt uit twee uitgelekte brieven van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), die Waalse media eind 2016 publiceerden en een onthutsend beeld schetsen van het veiligheidsbeleid in Tihange. Mensen die in de kerncentrale werken, krijgen documenten te zien die ze nooit zouden mogen zien en ze komen op plaatsen waar ze niet mogen komen. Een brandveiligheidstest verliep desastreus. De inspectie verwijt uitbater Electrabel laksheid. Beloofde maatregelen worden slechts gedeeltelijk doorgevoerd.

Bestuurders in de regio maken zich grote zorgen. De burgemeesters van Maastricht, Vaals, Heerlen en Eijsden-Margraten spraken zich reeds uit tegen het openhouden van Tihange, net als de gemeenteraden van veel Zuid-Limburgse en Duitse gemeenten. Maastricht en Aken voeren juridische procedures tegen de kerncentrale.

Nucleaire veiligheid in België is een nationale verantwoordelijkheid. Nederland besluit daar niet over. Maar als het in Tihange misgaat, is het geen Belgische aangelegenheid meer: een kernramp treft direct grote delen van Limburg en Duitsland. En omdat zo’n kernramp in de feitelijk afgeschreven centrale niet denkbeeldig is, krijgen Nederlanders die op minder dan 100 kilometer afstand wonen jodiumpillen van Volksgezondheid. Maar als het straks misgaat, is de vraag niet: heeft iedereen zijn pillen ingenomen? Dan is de vraag: waarom is er niet ingegrepen toen het nog kon? Van minister Schultz (Milieu) mag worden verwacht dat zij alles doet wat in haar macht ligt.

Nederland zou druk kunnen uitoefenen. Schultz weet zich dan gesteund door collega’s uit Duitsland en Luxemburg. Deelstaat Noordrijn-Westfalen ziet de centrale liever vandaag dan morgen sluiten.

Dinsdag 23 mei stemt de Tweede Kamer over een motie die de minister vraagt om – samen met haar collega’s in Duitsland en Luxemburg – België gezamenlijk op te roepen om de kerncentrales in Tihange en Doel te sluiten. De volksgezondheid is een van de belangrijkste verantwoordelijkheden van de regering. Daar kan ze niet hard genoeg voor vechten.

Gepubliceerd op NRC.nl