Opinie: Nederland heeft de belangen van vissers bewust op het spel gezet

Met vrienden als het CDA en de VVD hebben boeren en vissers geen vijanden nodig, meent Esther Ouwehand, Tweede Kamerlid voor Partij voor de Dieren.

Verontwaardiging bij de ‘Fisherman’s friends’. Het Europees Parlement wil een einde maken aan grootschalig vissen met stroomstoten, volgens CDA c.s. (VVD, PVV, SGP, ChristenUnie, D66, PvdA) een mes in de rug van de Nederlandse visserij. Gehuichelde smart. Nederland heeft juist op aandringen van deze partijen de vissersbelangen bewust op het spel gezet

De Europese bodemvisserij heeft het zwaar. Niet zo zwaar als het ecosysteem dat zij verwoesten, maar goed gaat het niet. In plaats van in te zetten op Europese omschakeling naar kleinschalige visserij met respect voor het onderwaterleven, verzon Nederland een list om de eigen vissers niet alleen in de benen te houden, maar ook flink te bevoordelen. De traditionele boomkor, die met zware kettingen over de zeebodem sleept om platvissen te vangen, werd vervangen door de pulskor.

De pulskor heeft geen kettingen, maar geeft stroomstoten af, waardoor vissen op de bodem opschrikken, ­verlamd raken en in het net terecht­komen. Volwassen kabeljauwen die in de buurt zwemmen, breken hun rug. Toegepast op mensen, zouden we het een stroomstootwapen noemen.

Funest

De zeebodem omploegen met kettingen is funest, maar of het elektro­cuteren van kwetsbaar bodemleven een welkom alternatief is voor het bedreigde ecosysteem moet ernstig worden betwijfeld. Ook voor dat andere verwoestende effect van de boomkor – bizar hoge percentages bijvangst – kan de pulskor nauwelijks een oplossing vormen. Met de pulswing bestaat nog 50 tot 70 procent van de vangst uit nodeloos ­opgeviste dieren, die niet overleven.

Veel voordelen heeft de methode niet. Behalve voor de visser. Zonder die zware kettingen bespaart hij brandstofkosten en zo, dachten de visserijpartijen, kan de zieltogende Nederlandse bodemvisserij weer een poosje vooruit.

Er was wel een probleempje. In Europa is vissen met elektriciteit verboden. De pulskor is dus niet toegestaan. Tenzij een onderzoeksdoel wordt gediend. Net zoals Japan de maas in de wet zocht van het verbod op de walvisvangst, ging Nederland op jacht naar ontheffing van het verbod op vissen met elektrische schokken. En zo werden twintig schepen uitgerust met de stroomstoottechniek ‘om de wetenschap te dienen’.

De onderzoeksvissers trokken vervolgens naar gebieden die voor hun boomkorren onbereikbaar waren, waar tot dan Franse vissers actief waren met kleine schepen en dito bijvangst (3 tot 6 procent). Uit eigen wateren weggedrukt door hoogefficiënte ‘onderzoeksschepen’. Andere lidstaten hadden goed door dat Nederland onder valse vlag hun visgronden aan het kapen was.

Nederland wist dat er flink verzet was tegen de expansie van de pulskorvloot en dat creatief oprekken van de ontheffing grote risico’s met zich mee zou brengen. Toch is dat precies wat er gebeurde. Allemaal voor een ‘proefproject’, zoals staatssecretaris Dijksma het knipogend toelichtte in de Kamer. De visserspartijen vonden het een geweldige stunt: een uitzondering op Europese regels misbruiken om de eigen sector te bevoordelen. En zo voeren er ineens wel 84 Nederlandse vissers met een ­lucratieve, maar verboden techniek.

Hebzucht

Het is geen primeur. Ook met de uitzondering op de Europese mestregels heeft Nederland onder aanvoering van CDA en VVD het onderste uit de kan willen halen en de voorwaarden waaronder Nederlandse boeren meer mest mogen uitrijden dan boeren in andere lidstaten aan de laars gelapt. Die hebzucht leidde ertoe dat duizenden boeren het deksel op de neus kregen en 160.000 koeien moesten worden ge­offerd op het altaar van de economie.

Ook daar regende het krokodillentranen. Met zulke vrienden hebben boeren en vissers geen vijanden nodig.

Gepubliceerd door Trouw op 23 januari 2018