Onnodig lijden van dieren in Oost­vaar­ders­plassen onac­cep­tabel

De Partij voor de Dieren voert al jaren actie voor betere omstandigheden voor de dieren in de Oostvaardersplassen. Zo strijden we voor openstelling van het aanpalende bos het Hollandse Hout, zodat de konikpaarden, heckrunderen en edelherten hun vetreserves beter kunnen sparen in de winter en beschutting kunnen vinden. Een meerderheid in de Tweede Kamer (PVV, VVD, CDA) wilde deze aanbeveling van dierenwelzijnsexperts echter niet opvolgen en houdt de grote grazers opgesloten achter de hekken. We dringen er bij het nieuwe kabinet op aan om de dieren alsnog zo snel mogelijk de beschutting te geven die ze nodig hebben.

Onnodig lijden van de grote grazers in de Oostvaardersplassen moet absoluut voorkomen worden. Om goed te kunnen beoordelen wat voor deze dieren het beste is, hebben we uitvoerig gesproken met deskundigen en dierenartsen van onder andere de Dierenbescherming, Natuurmonumenten, Alterra en Staatsbosbeheer. Ook hebben we uitgebreid gesproken met de commissie-Gabor, die aanbevelingen heeft gedaan voor het welzijn van de grote grazers in de Oostvaardersplassen, en zijn we (als enige partij) regelmatig in het gebied om ons ter plekke te oriënteren op de situatie.

De Partij voor de Dieren is tegen het uitzetten van dieren en zou de opzet van de Oostvaardersplassen nooit hebben gesteund. Nu de dieren er leven, moeten we zorgvuldig bekijken wat het beste is voor de kudde en het welzijn van het individuele dier. De grazers zijn in het wild levende dieren in een natuur met beperkingen. De Partij voor de Dieren vindt daarom dat zij zoveel mogelijk met rust moeten worden gelaten, maar dat de mens wel de plicht heeft om onnodig lijden van de grazers te voorkomen. Dat vraagt om een accurate beoordeling van alle opties en bijbehorende voor- en nadelen voor het welzijn van de dieren.

Bijvoeren
Veel mensen denken aan bijvoeren als hulp voor de dieren in de Oostvaardersplassen. Hoewel die gedachte begrijpelijk is, leidt bijvoeren tot veel grotere problemen volgens dierenwelzijnsexperts en ecologen die gespecialiseerd zijn in wilde dieren. Bijvoeren leidt er namelijk toe dat de natuurlijke mechanismen van dieren om de winter door te komen worden verstoord. De stofwisseling (in de winter op de ‘zuinige’ stand) raakt geactiveerd alsof het lente is. Ook ontstaat er vaak onrust in de kudde, waardoor met name de zwakke dieren kostbare energie kwijtraken. Het voedsel komt door de natuurlijke hiërarchie in de kudde bovendien niet bij de zwakkere dieren terecht, maar bij de sterkste. De zwakste dieren raken dus alleen maar zwakker, terwijl de sterkste dieren onder invloed van het onnatuurlijke aanbod van voedsel meer jongen zullen krijgen. Voor deze nieuwe dieren is normaal gesproken echter geen voedsel beschikbaar in het gebied. Er zullen dan meer dieren zijn dan het gebied aankan. Kortom, bijvoeren in natuurgebieden is onder de huidige omstandigheden niet wenselijk en zou zelfs problemen veroorzaken.

Beschutting
De afgelopen twee winters is er op aandringen van de Partij voor de Dieren beschutting aangebracht in het gebied zelf. Vooral het gebrek aan beschutting zorgt ervoor dat de dieren het moeilijk hebben in de winter. Het kunnen schuilen tegen weer en wind is een belangrijker factor voor het welzijn van de dieren dan een beperkter voedselaanbod. De beschutting in het gebied zelf is echter niet genoeg. Ook het Hollandse Hout moet worden opengesteld zodat de konikpaarden, edelherten en heckrunderen daar kunnen schuilen.

Vergroting van het gebied
Naast de openstelling van de bossen direct naast de Oostvaardersplassen wil de Partij voor de Dieren dat er haast gemaakt wordt met de doorgangen naar het Hosterwold, de Veluwe en rivierengebied, zodat de dieren meer natuurlijk trekgedrag kunnen vertonen. Het zijn de PVV, VVD en het CDA die deze natuurlijke doorgang keer op keer blokkeren.

Reactief beheer
Ieder jaar opnieuw wordt door verschillende partijen gepleit voor het openen van de jacht in de Oostvaardersplassen onder de noemer ‘proactief beheer’. De Partij voor de Dieren is tegen de jacht. Pro-actief beheer (het preventief afschieten van gezonde dieren in de herfst om daarmee de populatie met 30% of meer te verkleinen) levert alle problemen op die we kennen van andere gebieden waar wordt gejaagd. De aangeschoten dieren lijden ernstig, de groepsstructuur en populatiedynamiek wordt aan flarden geschoten, de populatie wordt niet duurzaam verkleind, maar herstelt zich in de periode die volgt op de jacht door hogere geboortes (waardoor het jaar daarop meer voedseltekorten ontstaan).

In plaats van het openen van de jacht vinden we dat het welzijn van de dieren zorgvuldig gemonitord moet worden, in relatie tot de omstandigheden zoals het weer en het voedselaanbod. Op basis daarvan zal op tijd moeten worden beoordeeld of dieren het risico lopen zo ernstig te verzwakken dat ze de winter niet zullen overleven. Die dieren moeten voordat er onnodig lijden optreedt uit hun lijden verlost worden. Bij dit reactieve beheer is dus het welzijn van het individuele dier bepalend, en wordt de toestand waarin het dier zich bevindt beoordeeld door professionele beheerders in samenwerking met een vaste dierenarts die toezicht houdt op de dieren. Dit wordt ook wel het predatormodel genoemd, omdat de mens hier de rol overneemt van predatoren die onder natuurlijker omstandigheden zorgen voor de dood van de zwakste dieren.

De Partij voor de Dieren deelt de zorgen met betrekking tot het lot van in het wild levende dieren. We blijven de situatie in de Oostvaardersplassen kritisch volgen om dierenleed te voorkomen. We blijven aandringen op een goede uitvoering van de aanbevelingen van deskundigen op het gebied van dierenwelzijn en natuurlijke processen.

Bekijk hier een fragment van de actie 'Hekken weg! bij de Oostvaardersplassen'.

Beluister hier het verslag van de actie dat Vroege Vogels maakte.