Opinie: Oost­vaar­ders­plassen zijn speelbal van onver­ant­woor­de­lijke politici, en de dieren het kind van de rekening

Het overheidsbeleid voor de herten, heckrunderen en konikpaarden in de Oostvaardersplassen faalt. Niet omdat het moeilijk zou zijn om in het wild levende dieren adequaat te beschermen, maar omdat er grote politieke onwil is om de grote grazers de omstandigheden te bieden waar ze recht op hebben. Het natuurgebied is een speelbal geworden van korte termijn mensenbelangen, waarbij de belangen en het welzijn van dieren totaal ondergeschikt gemaakt worden aan mensenwensen.

De Oostvaardersplassen worden al jaren gezien als een probleem door verschillende belanghebbenden, om verschillende redenen. De boeren willen geen grote grazers in hun omgeving, jagers willen hier kunnen schieten, natuurbeschermers willen de natuur zoveel mogelijk haar gang laten gaan en dierenbeschermers willen dat de dieren niet onnodig lijden. Dit vormt een kluwen van argumenten waarin het falend natuurbeleid van de provinciale en nationale overheid uit het zicht verdwijnt.

Schijnoplossing
De Oostvaardersplassen zijn een speelbal van onverantwoordelijke politici en het is extra schrijnend dat juist zij om het hardst roepen dat het anders moet. Het recente besluit van provincie Flevoland om te gaan bijvoeren oogt sympathiek, maar is in werkelijkheid een zeer dieronvriendelijke schijnoplossing. Het is bedoeld om de hoog opgelopen gemoederen te sussen en een jarenlang falend overheidsbeleid te verdoezelen. En de dieren zijn het kind van de rekening.

Net als de Dierenbescherming en de Faunabescherming stelt de Partij voor de Dieren dat bijvoeren de dieren niet helpt. Tijdens de winter hebben dieren in de natuur te maken met voedselschaarste en is hun vetreserve belangrijk om de winter door te komen. De stofwisseling van de dieren staat in deze periode op de 'zuinige stand'. Wordt er plotseling voedsel aangeboden, dan komen de dieren uit hun winterspaarstand. Rangordegevechten en onrust in de kudde zorgen voor de wrange situatie dat juist de zwakste dieren slechter af zijn. Zij gaan wél meer vet verbranden, maar komen niet bij het voedsel dat door de sterkste dieren zal worden gekaapt. Die sterke dieren - die het dus niet eens nodig hebben - gaan zich als gevolg van het extra voer sneller voortplanten. Extra groei en ontregeling van de populatie, waardoor er volgend jaar meer dieren zijn en de concurrentie om het beschikbare voedsel alleen maar groter zal zijn.

Het was van meet af aan de bedoeling van de ontwerpers van de Oostvaardersplassen dat de overheid zou zorgen voor natuurlijke beschutting en dat het gebied vergroot zou worden, waarbij het mogelijk moest zijn dat met name de edelherten via een corridor naar de Veluwe zouden kunnen trekken en vervolgens naar het Rivierengebied en het Duitse achterland. Belangrijke voorwaarden voor een goed dierenwelzijn.

Het zou een probleemloos functionerende natuur, zonder jacht, zonder bijvoeren, zonder onnatuurlijke beperkingen voor de dieren hebben betekend. Alle stukken grond om dat mogelijk te maken, waren aangekocht of gereserveerd, er was overeenstemming onder wetenschappers en natuurbeheerders, er was kortom geen vuiltje aan de lucht. Het advies van internationale dierenwelzijnsexperts die lovend waren over het experiment, was om het gebied na lang dralen van de politiek eindelijk te vergroten en meer beschutting te bieden voor de dieren, onder meer door openstelling van de aanpalende bossen.

Druk van de boeren- en jagerslobby
Toch wilde een meerderheid van de Tweede Kamer, onder aanvoering van PVV, CDA en VVD, dit advies niet opvolgen. Ook de gemeente Lelystad, die deels zeggenschap heeft over het gebied, weigerde mee te werken. Het Oostvaarderswold lag klaar om de dieren alle ruimte te bieden. De voorbereidingen voor het Horsterwold waren gedaan. En de snelwegen die Flevoland scheiden van de Veluwe en het rivierenland was een hindernis die met een ecoduct relatief makkelijk genomen kon worden. Onder druk van de boeren- en jagerslobby, nam de overheid het advies van het comité van internationale deskundigen verenigd in het ICMO niet over, waardoor de hekken rond het gebied bleven staan, de corridor onbenut bleef en er nu in de provincie Flevoland serieuze plannen zijn om de jacht te openen om het 'probleem' op te lossen dat ze met bijvoeren zelf heeft gecreëerd.

Kan het roer nog om? Jazeker, heel gemakkelijk. Als kiezers in opstand komen tegen dit onverantwoorde beleid en stemmen op partijen die willen dat de hekken rond het gebied doorgangen krijgen naar de essentiële corridor naar de Veluwe, dan kan het denken van politici op 21 maart al omslaan. De jarenlange druk van de Partij voor de Dieren heeft er toe geleid dat in ieder geval het Kotterbos eindelijk wordt opengesteld voor de dieren. Nu doorpakken! In het belang van dierenwelzijn is er geen tijd meer te verliezen.

Femke Merel Arissen, lid van de Tweede Kamer voor de Partij voor de Dieren

Gepubliceerd op Volkskrant.nl, 2 maart 2018