29 juli: de voor­raadkast van de Aarde is leeg, de super­markten puilen uit

Vandaag op 29 juli zijn de hernieuwbare voorraden die onze planeet ons kan bieden opgesoupeerd. De Aarde biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht. Dat mogen we ons aantrekken, want als alle aardbewoners zouden consumeren alsof ze Nederlanders waren, zou Earth Overshoot Day al op 4 mei gevallen zijn. Alles wat we de rest van het jaar consumeren doen we ten laste van komende generaties. Als voorschot op een steeds onzekerder toekomst.

Jaarlijks kruipt de datum waarop onze fair share op is en we verder moeten leven op krediet-zonder-onderpand verder naar voren. In 1970 viel die datum nog op 29 december en hoefden we maar twee dagen ecologisch tekort te overbruggen. Sedertdien valt Earth Overshoot Day elk jaar vroeger. Maar zolang de supermarkten uitpuilen, wil de urgentie van deze boodschap nauwelijks indalen. Er is meer dan genoeg, zo lijkt het, menselijk vernuft zal toekomstige problemen wel oplossen en geen mens lijkt wakker te liggen van dreigende tekorten.

Onderzoek van een groep internationale wetenschappers onder leiding van prof. Ron Milo van het Weizman Instituut laat zien dat het mensdom zich gedraagt als een plaag voor al het andere leven op Aarde.

Alleen een respectvolle omgang met andere levensvormen op Aarde kan ons een toekomst bieden. We weten dat, maar realiseren het ons kennelijk onvoldoende. Commercieel gefokte kippen vertegenwoordigen inmiddels 70% van alle vogels op onze planeet, nog maar 30% van alle vogels zijn wild. Door de kippenindustrie is ten minste de helft van alle kippenrassen verloren gegaan. Daarnaast vormen het buitensporig gebruik van antibiotica en grootschalige besmettingen een groot risico voor de volksgezondheid.

De plofkip als symbool van een nieuw tijdperk: het Antropoceen, gedomineerd door de mens. Een tijdperk waarin onze ecologische footprint een zodanige omvang heeft aangenomen dat de grond- en hulpstoffen die de Aarde kan produceren dit jaar vandaag al op zijn. De rest van het jaar leven we op de schouders van de tekorten die het hardst neerslaan bij de allerarmsten en de meest kwetsbare mensen. En ten laste van het welbevinden van dieren, natuur, klimaat en milieu en daarmee ook ten laste van ons eigen welzijn in de nabije toekomst. De extreme hitte van deze zomer is mogelijk slechts een zwakke afspiegeling van wat ons te wachten staat. Een manier van leven die niet alleen ons welzijn, maar zelfs onze overlevingskansen als menselijke soort bedreigt.

Het mensdom is zozeer op zichzelf gericht, dat vrijwel alle politieke partijen kortetermijn-mensenbelangen als uitgangspunt hebben. Dieren, natuur en milieu komen pas aan de beurt als alle kortetermijn-mensenwensen zijn vervuld, en dat blijkt zelden het geval. Zelfs in het klimaatakkoord van het zelfbenoemde ‘groenste kabinet ooit’ worden de grootste vervuilers, veehouderij en luchtvaart, vrijgesteld van gedragsverandering. De olifant in de Kamer.

Als aardbewoners hebben we alle reden om ons te herbezinnen op onze omgang met dieren, natuur en milieu. Toen Gandhi gevraagd werd wat zijn mening was over de westerse beschaving, zei hij dat hem dat een goed idee zou lijken. Earth Overshoot Day 2019 zou een mooi moment kunnen zijn daarbij stil te staan en de koers ingrijpend te wijzigen.

Marianne Thieme, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in de Tweede Kamer